Şəki Ensiklopediyası

Changes

Məmmədəmin Şəkinski (başlanğıc kodu nəzərdən keçir)

20:39, 28 sentyabr 2023 versiyası

8.543 bayt əlavə edildi ,  20:39, 28 sentyabr 2023
Nəzərə çarpan dəyişiklik yoxdur.
Sətir 1: Sətir 1: −
[[Kateqoriya:M]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış hərbçilər]][[Kateqoriya:Şəkinskilər]]
+
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış hərbçilər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış dövlət xadimləri]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkinskilər]]
 
{{Şəxs
 
{{Şəxs
 
  |Adı              = Məmmədəmin Şəkinski
 
  |Adı              = Məmmədəmin Şəkinski
 
  |Tam adı          = ''Şəkinski Məmmədəmin Əhməd oğlu''  
 
  |Tam adı          = ''Şəkinski Məmmədəmin Əhməd oğlu''  
 
  |Piktoqram        = bio <!--“bio” sözünü yazar, kitab, diplomat, filosof, newspaper, riyaziyyat, fizika, kimya, biologiya, tibb, tarix, arxeologiya və musiqi və s. variantlarından (bütün variantlar burada: [[Şəki Ensiklopediyası:Layihə/Piktoqramlar]]) hər hansı biri ilə əvəz edə bilərsiniz-->
 
  |Piktoqram        = bio <!--“bio” sözünü yazar, kitab, diplomat, filosof, newspaper, riyaziyyat, fizika, kimya, biologiya, tibb, tarix, arxeologiya və musiqi və s. variantlarından (bütün variantlar burada: [[Şəki Ensiklopediyası:Layihə/Piktoqramlar]]) hər hansı biri ilə əvəz edə bilərsiniz-->
−
  |Şəkil            = Məmmədəmin Şəkinski.jpg
+
  |Şəkil            = Məmmədəmin_Şəkinski.png
 
  |Şəklin ölçüsü    =  
 
  |Şəklin ölçüsü    =  
−
  |Şəklin izahı    = Məmmədəmin Şəkinski
+
  |Şəklin izahı    = Məmmədəmin Şəkinski.
 
  |Digər adı        =  
 
  |Digər adı        =  
 
  |Doğum tarixi    = {{Doğum tarixi|1900|3|15}}
 
  |Doğum tarixi    = {{Doğum tarixi|1900|3|15}}
−
  |Doğum yeri      = Aşqabad, Zakaspiysk vilayəti, {{Rusİmp}}
+
  |Doğum yeri      = Aşqabad, Zakaspiyski vilayəti, {{Rusİmp}}
 
  |Vəfat tarixi    = {{Vəfat tarixi və yaşı|1979|9|28|1900|3|15}}
 
  |Vəfat tarixi    = {{Vəfat tarixi və yaşı|1979|9|28|1900|3|15}}
 
  |Vəfat yeri      = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}}  
 
  |Vəfat yeri      = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}}  
−
  |Vəfat səbəbi    =  
+
  |Vəfat səbəbi    = yol-avtomobil qəzası
 
  |Dəfn yeri        =  
 
  |Dəfn yeri        =  
 
  |Vətəndaşlığı    =  
 
  |Vətəndaşlığı    =  
 
  |Həyat yoldaşı    =  
 
  |Həyat yoldaşı    =  
−
  |Uşağı            = [[Əkrəm Şəkinski]]
+
  |Uşağı            = [[Əkrəm Şəkinski]], Hikmət Şəkinski, Səltənət Şəkinskaya, Gülnarə Şəkinskaya
 
  |Partnyoru        =  
 
  |Partnyoru        =  
−
  |Atası            =  
+
  |Atası            = Mirzə Əhməd Hacı Abdulla Əfəndiyev (1828–1919){{Sfnaz|İmruz Əfəndiyeva|2020|p=}}
−
  |Anası            =  
+
  |Anası            = Səltənət Hüseyn qızı (?–1914)
 
  |Milliyəti        =  
 
  |Milliyəti        =  
 
  |Dini            =  
 
  |Dini            =  
Sətir 32: Sətir 32:  
  |Commons          =  
 
  |Commons          =  
 
}}
 
}}
−
'''Məmmədəmin Şəkinski''' – Azərbaycan sovet dövlət xadimi; bir sıra məsul vəzifələrdə çalışmış, lakin 1937-ci ildə siyasi repressiyaya məruz qalaraq həbs olunmuşdur. 1955-ci ildə bəraət almışdır. Azərbaycan sovet milisinin yaradıcılarından biri hesab olunur.
+
'''Məmmədəmin Şəkinski''' (1900–1979) — Azərbaycan sovet dövlət xadimi və milis polkovniki. 1920-ci ildə Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra bir sıra məsul vəzifələrdə çalışmışdır. Azərbaycan sovet milisinin yaradıcılarından biri hesab edilir. Azərbaycan SSR-in maarif komissarı olmuş [[Məmmədsadıq Əfəndiyev|Məmmədsadıq Əfəndiyevin]] (1902–1942) qardaşı, Azərbaycan Respublikası Geologiya və Mineral Ehtiyatlar Komitəsinin sədri olmuş [[Əkrəm Şəkinski|Əkrəm Şəkinskinin]] atası, Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Nəqliyyatda Baş Polis İdarəsinin rəisi olmuş, polis general-mayoru [[Emin Şəkinski|Emin Şəkinskinin]] (1960–2020) isə babasıdır.
    
==Haqqında məlumatlar==
 
==Haqqında məlumatlar==
−
15 mart 1900-ci ildə Aşqabad şəhərində anadan olub.  
+
15 mart 1900-ci il tarixdə Aşqabadda anadan olub. Atası Mirzə Əhməd Hacı Abdulla Əfəndiyev Şəki bəylərinin nəslindən idi və o vaxt Aşqabadda kargüzar-tərcüməçi işləyirdi.  
   −
1909-cu ildə ailəsi ilə [[Şəki|Nuxa]] şəhərinə köçüb.  
+
1909-cu ildə ailəvi olaraq [[Şəki|Nuxa]] şəhərinə qayıdıblar.  
   −
1917-ci ildən Tiflisdə bolşevik hərakatına qoşulmuş, Qars vilayətində, Nuxa və Ağdam qəzalarında bolşevik təbliğatı aparmışdır.
+
1914-cü ildə anası Səltənət Hüseyn qızı,
   −
1918-ci ildə Hümmət partiyasının Aşqabad komitəsinin məsul katibi olub, Aşqabad Fəhlə və Əsgər Deputatları Sovetinə üzv seçilib.  
+
1919-cu ildə isə atası Mirzə Əhməd vəfat edib.
   −
1918 – 1919-cu illərdə Azərbaycan ordusunda xidmət edib.
+
===Təhsili===
 +
1920-ci ildə Bakıda 2-ci dərəcəli gimnaziyanı bitirib.  
   −
1920 – 1923-cü illərdə Qızıl ordunun 5-ci polkunun hərbi komisarı, Zaqatala qəza hərbi komisarı, Azərbaycan atıcı briqada və dviziyası siyasi şöbəsinin rəisi vəzifələrini tutub.
+
===Əmək və hərbçi fəaliyyəti===
 +
1920 – 1923-cü illərdə Azərbaycan Qırmızı Ordusunda rəhbər partiya-siyasi sahədə salışmış, əvvəl alay hərbi komissarı, sonra Azərbaycan diviziyasının hərbi komissarının müavini olmuşdur. O cümlədən, 1921-ci ilin fevralında ümumqoşun hərbi məktəbin komissarı kimi pulemyotçu dəstəsində Gürcüstanda sovet hakimiyyəti qurulması zamanı menşevik ordusuna qarşı mübarizədə iştirak edib.  
   −
1923 – 1937-ci illərdə Bakı milis rəisi, Bakı Baş Milis İdarəsi rəisinin müavini, Yevlax Rayon İcraiyyə Komitəsinin sədri, Azərbaycan SSR Xalq Kommunal Təsərrüfatı komissarının müavini, Kirovabad Şəhər İcraiyyə Komitəsinin sədri, o cümlədən, Azərbaycan SSR və Zaqafqaziya SFSR Mərkəzi İcraiyyə Komutələrinin üzvü olub.  
+
1924-cü ilin əvvəlindən S.M.Kirovun zəmanəti ilə Bakı Sovetinin inzibati şöbəsinə və Bakı milisinə rəhbərlik edib.  
   −
1937 – 1955-ci illərdə siyasi repressiyaya səbəbindən həbsdə yatıb; 1955-ci ildə bəraət alıb.  
+
1930-cu ildə Azərbaycan SSR Baş Milis rəisinin müavini vəzifəsində işləyib.  
   −
1955-ci ildən İttifaq əhəmiyyətli təqaüd alırdı.
+
Daha sonra Bakı Sovetində sədr müavini olub.
   −
1957-ci ildən Azərbaycan SSR Daxili İşlər Nazirliyi  Arxiv idarəsinin rəisi vəzifəsində işləyib.
+
1933-cü ildə Yevlax pambıq zavodunun direktoru vəzifəsində çalışıb.  
   −
[[Lenin ordeni]] və medallarla təltif edilmişdir.
+
1934 – 1935-ci illərdə, əvvəlcə Yevlax qəsəbə sovetinin, sonra isə Yevlax rayon icraiyyə komitəsinin sədri olub.  
   −
1979-cu ildə Bakıda vəfat edib.
+
1936 – 1937-ci illərdə, əvvəl Azərbaycan SSR Kommunal Təsərrüfatı nazirinin müavini, sonra isə Kirovabad Şəhər Zəhmətkeş Deputatları Sovetinin sədri vəzifəsində çalışıb.
 +
 
 +
1947-ci ildə cəza müddətindən (1939–1947) sonra Kolımadan Krasnodar vilayətinə göndərilib, orada 1955-ci ilədək vətəndaş kimi müxtəlif vəzifələrdə işləyib{{Sfnaz|Teyyub Qurban|2012, 23 – 25 iyun|p=15}}.
 +
 
 +
1955 – 1957-ci illərdə Azərbaycan SSR Daxili İşlər Nazirliyinin arxivində işləyib.
 +
 
 +
1960 – 1967-ci illərdə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Arxiv İdarəsinin rəisi olub{{Sfnaz|Teyyub Qurban|2011, 9-11 iyul|p=15}};  fərdi (İttifaq əhəmiyyətli) pensiyaya çıxması ilə əlaqədar 1967-ci il iyun ayının 19-dan vəzifəsindən azad edilib.
 +
 
 +
1968 – 1975-ci illərdə Azərbaycan SSR Neft Sənayesi Nazirliyi “Azərneft” Birliyinin hərbiləşdirilmiş mühafizə xidmətinin rəis müavini,
 +
 
 +
1979 – 1979-cu illərdə isə “Azərneft”in hərbiləşdirilmiş mühafizə dəstəsinin rəisi olub{{Sfnaz|Teyyub Qurban|2012, 2 – 4 iyun|p=15}}.
 +
 
 +
===Siyasi fəaliyyəti===
 +
1917-ci ildə Tiflisdə Rusiya Sosial Fəhlə (bolşeviklər) Partiyasına üzv olub. Partiyanın Qafqaz Komitəsi və “Hümmət” təşkilatı tərəfindən Qars vilayətinə, Nuxa və Ağdaş qəzalarına göndərilib, yerlərdə seçkiqabağı təsis yığıncaqlarında iştirak edib. 1917-ci ildə Ağdaş rayon zəhmətkeşlərinin mitinqində onun təklifi ilə V.İ.Leninə təbrik teleqramı göndərilmişdir.
 +
 
 +
1918-ci ildə “Hümmət”in Aşqabad komitəsinin katibi və Aşqabad Sovetinin üzvi olarkən fəhlələr arasında,
 +
 
 +
1919–1920-ci illərdə isə Azərbaycan Cümhuriyyəti ordusunda əsgərlik edərkən fəhlələr arasında bolşevik təbliğatı aparıb.
 +
 
 +
1937-ci ildə Azərbaycan K(b)P sıralarında xaric olunub.
 +
 
 +
15 noyabr 1955-ci il tarixdə Azərbaycan KP MK Bürosunun qərarı ilə partiya üzvlüyünə bərpa edilib.
 +
 
 +
===Məhkunluğu və bəraət alması=== 
 +
1937-ci ilin noyabrında həbs edilib; 1939-cu ildə SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığı Xüsusi Müşavirəsinin qərarı ilə 8 il müddətinə azadlıqdan məhrum olunub  və Kolıma həbs düşərgəsinə göndərilib.
 +
 
 +
27 sentyabr 1955-ci il tarixdə Azərbaycan SSR Ali Məhkəməsi müqəssir olmadığına və qanunsuz həbs edildiyinə görə ona bəraət verib.
 +
 
 +
===Mükafatları=== 
 +
*Qızıl Xəncər – Azərbaycan SSR sovetlərinin 1-ci qurultayında Azərbaycan Ordusunda savadsızlığın ləğv edilməsində xidmətimə görə (1921).
 +
*“Banditizmiə qarşı mübarizədə şücaət göstərdiyinə görə” medalı (1930).
 +
*SSRİ Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin sədri M.İ.Kalininin fəxri fərmanı və radioqəbuledici mükafatı – Yevlax şəhərində sosializm quruculuğuna görə (1935).
 +
*[[Lenin ordeni]].
 +
*digər medallar.
 +
 
 +
===Vəfatı===
 +
28 sentyabr 1979-cu il tarixdə, Bakıda, nahar fasiləsindən işə piyada qayıdarkən Hüsü Hacıyev küçəsində avtomobil vurması nəticəsinə həlak olub{{Sfnaz|Teyyub Qurban|2012, 2 – 4 iyun|p=15}}.
 +
 
 +
====Xatirəsi====
 +
Ölümündən iki gün sonra – sentyabrın 30-da, Azərbaycan {{KP MK}}-nın orqanı olan “Kommunist” qəzetində vəfatı münasibəti ilə nekroloq dərc olunub.  Nekroloqu H.Ə.Əliyev, Q.Ə.Xəlilov, Ə.İ.İbrahimov, Y.P.Puqoçov, H.Z.Seyidov, Ə.H.Kərimov, K.M.Bağırov, F.Ə.Əliyev, F.H.Əhmədov və başqaları imzalamışdır{{Sfnaz|Teyyub Qurban|2012, 2 – 4 iyun|p=15}}.
 +
 
 +
== İstinadlar ==
 +
{{İstinad siyahısı}}
    
==Ədəbiyyat==
 
==Ədəbiyyat==
−
*[http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=vtls000060885 Справочник Бакинской ярмарки 1924 года и путеводитель по Баку с планом ярмарки и г. Баку/Под ред. В.Серова, с. 69].
+
# [http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=vtls000060885 Справочник Бакинской ярмарки 1924 года и путеводитель по Баку с планом ярмарки и г. Баку/Под ред. В.Серова, с. 69].
−
*{{ASE|10|504|Şəkinski Məmmədəmin Əhməd oğlu}}
+
 
−
*{{cite web |url=https://ru.openlist.wiki/%D0%A8%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%AD%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%90%D1%85%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%8B_(1900) |title=Шекинский Мамед Эмин Ахмед оглы (1900) |author= |date= |website=https://ru.openlist.wiki/ |publisher=Открытый список |language=ru |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20201116130438/https://ru.openlist.wiki/%D0%A8%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%AD%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%90%D1%85%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%8B_%281900%29 |archivedate =16 Nov 2020 }}
+
# {{kitab3
−
*{{cite web |url=https://www.baku.ru/enc-show.php?id=180605&cmm_id=8 |title=Шекинский Мамед Эмин Ахмед оглы |author= |date= |website=https://www.baku.ru/ |publisher= Baku Pages |language=ru |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20201116122456/https://www.baku.ru/enc-show.php?id=180605&cmm_id=8 |archivedate =16 Nov 2020 }}
+
| müəllif        =
 +
| hissə          = M.Ə.Şəkinski
 +
| hissənin linki  = http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=247760&pno=152
 +
| başlıq          = Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti uğrunda fəal mübarizlər
 +
| orijinal        =
 +
| link            = http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=247760
 +
| vikimənbə      =
 +
| cavabdeh        =
 +
| nəşr            = Azərb. KP MK yanında Partiya Tarixi İn-tu, Sov. İKP MK yanında Marksizm-Leninizm İn-tunun Filialı.
 +
| yer            = Bakı
 +
| nəşriyyat      = Azərnəşr
 +
| il              = 1958
 +
| cild            =
 +
| səhifə          = 296-297
 +
| sütunlar        =
 +
| səhifələr      = 419
 +
| seriya          =
 +
| isbn            =
 +
| doi            =
 +
| tiraj          =
 +
| archiveurl      = https://web.archive.org/web/20230423084355/http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=247760&pno=152
 +
| archivedate    = 23 Apr 2023
 +
| ref            =
 +
}}
 +
# {{ASE|10|504|Şəkinski Məmmədəmin Əhməd oğlu}}
 +
# {{ŞAZ|1|522-523}}
 +
# {{cite web |url=https://ru.openlist.wiki/%D0%A8%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%AD%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%90%D1%85%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%8B_(1900) |title=Шекинский Мамед Эмин Ахмед оглы (1900) |author= |date= |website=https://ru.openlist.wiki/ |publisher=Открытый список |language=ru |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20201116130438/https://ru.openlist.wiki/%D0%A8%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%AD%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%90%D1%85%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%8B_%281900%29 |archivedate =16 Nov 2020 }}
 +
# {{cite web |url=https://www.baku.ru/enc-show.php?id=180605&cmm_id=8 |title=Шекинский Мамед Эмин Ахмед оглы |author= |date= |website=https://www.baku.ru/ |publisher= Baku Pages |language=ru |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20201116122456/https://www.baku.ru/enc-show.php?id=180605&cmm_id=8 |archivedate =16 Nov 2020 }}
 +
# {{məqalə
 +
| müəllif        = Teyyub Qurban
 +
| başlıq          = Mir Cəfərin məhkəməsi necə hazırlanmışdır?/Bağırov və Şəkinski
 +
| orijinal        =
 +
| link            = http://www.anl.az/down/meqale/express/2012/iyun/2.htm
 +
| dil            = az
 +
| cavabdeh        =
 +
| nəşrin müəllifi =
 +
| nəşr            = Ekspress
 +
| tip            = qəzet
 +
| yer            = Bakı
 +
| nəşriyyat      =
 +
| il              = 2012, 2 – 4 iyun
 +
| cild            =
 +
| buraxılış      =
 +
| nömrə          =
 +
| səhifələr      = 15
 +
| isbn            =
 +
| issn            =
 +
| doi            =
 +
| bibcode        =
 +
| arxiv          =
 +
| pmid            =
 +
| ref            = Teyyub Qurban
 +
| archiveurl      = https://web.archive.org/web/20201201092707/http://www.anl.az/down/meqale/express/2012/iyun/2.htm
 +
| archivedate    = 1 Dec 2020
 +
}}
 +
# {{məqalə
 +
| müəllif        = Teyyub Qurban
 +
| başlıq          = Mir Cəfərin məhkəməsi necə hazırlanmışdır?/Bağırov və Şəkinski
 +
| orijinal        =
 +
| link            = http://www.anl.az/down/meqale/express/2012/iyun/ex6.htm
 +
| dil            = az
 +
| cavabdeh        =
 +
| nəşrin müəllifi =
 +
| nəşr            = Ekspress
 +
| tip            = qəzet
 +
| yer            = Bakı
 +
| nəşriyyat      =
 +
| il              = 2012, 23 – 25 iyun
 +
| cild            =
 +
| buraxılış      =
 +
| nömrə          =
 +
| səhifələr      = 15
 +
| isbn            =
 +
| issn            =
 +
| doi            =
 +
| bibcode        =
 +
| arxiv          =
 +
| pmid            =
 +
| ref            = Teyyub Qurban
 +
| archiveurl      = https://web.archive.org/web/20201201110011/http://www.anl.az/down/meqale/express/2012/iyun/ex6.htm
 +
| archivedate    = 1 Dec 2020
 +
}}
 +
# {{məqalə
 +
| müəllif        = Teyyub Qurban
 +
| başlıq          = Mir Cəfərin məhkəməsi necə hazırlanmışdır?/Bağırov və Şəkinski
 +
| orijinal        =
 +
| link            = http://anl.az/down/meqale/express/2011/iyul/189845.htm
 +
| dil            = az
 +
| cavabdeh        =
 +
| nəşrin müəllifi =
 +
| nəşr            = Ekspress
 +
| tip            = qəzet
 +
| yer            = Bakı
 +
| nəşriyyat      =
 +
| il              = 2011, 9-11 iyul
 +
| cild            =
 +
| buraxılış      =
 +
| nömrə          =
 +
| səhifələr      = 15
 +
| isbn            =
 +
| issn            =
 +
| doi            =
 +
| bibcode        =
 +
| arxiv          =
 +
| pmid            =
 +
| ref            = Teyyub Qurban
 +
| archiveurl      = https://web.archive.org/web/20201201115432/http://anl.az/down/meqale/express/2011/iyul/189845.htm                 
 +
| archivedate    = 1 Dec 2020
 +
}}
 +
# {{cite web | last =|url=https://edebiyyatqazeti.az/news/muzakire/5800-atam-haqqinda-xatireler |title=Atam haqqında xatirələr  |author=İmruz Əfəndiyeva |date=2020 |website= https://edebiyyatqazeti.az/|publisher=Ədəbiyyat qazeti  |language=az |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20201201164645/https://edebiyyatqazeti.az/news/muzakire/5800-atam-haqqinda-xatireler |archivedate =1 Dec 2020 |ref = harv}}
 +
 
 +
{{Yoxlanılmış məqalə}}
 +
 
 
[[az:Məmmədəmin Şəkinski]]
 
[[az:Məmmədəmin Şəkinski]]
Mənbə — "https://shaki.info/wiki/Xidməti:MobileDiff/13229...54593"