Changes

  |Commons              = Salman_Mumtaz

  |Commons              = Salman_Mumtaz

}}

}}

'''Salman Mümtaz''' (''Əsgərov Salman Məmmədəmin oğlu''; {{d.}} 20 may 1884, Nuxa, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası – {{ö.}} 6 sentyabr 1941, Oryol, Orlov vilayəti, RSFSR, SSRİ) — ədəbiyyatşünas, mətnşünas və biblioqraf, şair, orta əsr əlyazmalarının kolleksiyaçısı. SSRİ Elmlər Akademiyasının Azərbaycan SSR Filialı Dil və Ədəbiyyat İnstitutu ədəbiyyat sektorunun 1-ci kateqoriyasında tədqiqat işçisi, Azərbaycan SSR Dövlət Elmi-Tədqiqat İnstitutunun Azərbaycan ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri (1929 – 1932) olmuşdur. 1927 – 1928-ci illərdə Azərbaycan aşıq poeziyasının nümunələrini iki cilddə çap etdirib. Həmçinin Xətai, Füzuli və digər Azərbaycan şairlərinin əsərlərinin elmi-tənqidi mətnlərini hazırlayıb<ref>{{məqalə|başlıq=Мумтаз Салман Мамедаминоглы|cavabdeh=Под ред. С. Колосова|nəşr=Энциклопедический словарь псевдонимов|ссылка=http://dic.academic.ru/dic.nsf/pseudonyms/1407/Мумтаз#sel=8:2,8:1|il=2009}}</ref>.

'''Salman Mümtaz''' (''Əsgərov Salman Məmmədəmin oğlu''; 1884–1941) — ədəbiyyatşünas, mətnşünas və biblioqraf, şair, orta əsr əlyazmalarının kolleksiyaçısı.  

Uşaq vaxtı Aşqabadda cəmi üç ay molladan dərs almış, başqa heç bir təhsili olmamışdır. 1910-cu ildən isə “Molla Nəsrəddin” və digər jurnallarda şeirlər və felyetonları ilə dini fanatizm və xurafata qarşı çıxışlar etməyə başlayıb.  

1937-ci ilin oktyabr ayınında həbs olunmuş və 10 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmiş, həbsdə olarkən isə 1941-ci ilin sentyabr ayının 6-da Oryol şəhərində güllələnmişdir. Ölümündən sonra – 1956-cı ilin noyabr ayının 16-da, SSRİ Ali Məhkəməsi tərəfindən bəraət alıb {{bax|#Repressiya edilməsi və ölümü|green}}.

1937-ci ilin oktyabr ayınında həbs olunmuş və 10 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmişdir; onun tərəfindən toplanmış 270 əlyazma həbs zamanı məhv edilib<ref name="Востоковеды">{{cite book|author=Васильков Я. В., Гришина А. М., Перченок Ф. Ф.|title=Репрессированное востоковедение. Востоковеды, подвергнувшиеся репрессиям в 20 — 50-е годы|url=http://www.ihst.ru/projects/sohist/repress/96-106.pdf|издание=Народы Азии и Африки|year=1990|issue=5|pages=96—106}}</ref>. Həbsdə olarkən – 1941-ci ilin sentyabr ayının 6-da, Oryol şəhərində güllələnib. Ölümündən sonra –  1956-cı ilin noyabr ayının 16-da, SSRİ Ali Məhkəməsi tərəfindən bəraət alıb {{bax|#Repressiya edilməsi və ölümü|green}}.

== Haqqında məlumatlar ==

 

== Həyatı ==

=== Uşaqlıq və yeniyetməlik dövrü ===

=== Uşaqlıq və yeniyetməlik dövrü ===

20 may 1884-cü ildə<ref name="Союз">{{cite web|url=http://mediateka.musigi-dunya.az/yaz_birliyi_75/ru/r_qurb/s_mumtaz_biogr.html|title=Салман Мумтаз|publisher=Официальный сайт Союза писателей Азербайджана|accessdate=2015-01-15}}</ref> Nuxa şəhərində (indiki [[Şəki|Şəki şəhəri]]) anadan olub. Evləri Nuxanın Gəncəli məhəlləsində idi{{sfn|Tahirzadə|2002|p=3}}. Babası Ağa Ələsgər çox imkanlı şəxş olmuşdur, lakin əvvəl özü, sonra isə arvadı vaxtsız vəfat edib, oğulları Məmmədəmin – Salmanın atası, kimsəsiz qalıb. Bir müddət sonra Məmmədəminin atadan qalan evi də yanıb, bundan sonra əmisinin evində yaşamağa başlayıb və zərgər yanında şagird durub. Məşhədə ziyarətə gedir, geri qayıdarkən, yolunu Aşqabaddan salır, eşitmişdi ki, burada torpaqlar çox ucuz qiymətə satılır. Məmmədəmin Nuxadan gətirdiyi qızılla Aşqabaddan xeyli torpaq alır və orada yaşamağa başlayır. Az vaxt ərzində karvansara və dəzgah yiyəsi olur. Nuxada yaşayan ailəsini də Aşqabadda tiktirdiyi yeni mülkünə gətirməyə hazırlaşarkən, 1887-ci ildə 32 yaşında ağciyər iltihabından vəfat edir{{sfn|Tahirzadə|2002|p=3}}.

20 may 1884-cü il tarixdə<ref name="Союз">{{cite web|url=http://mediateka.musigi-dunya.az/yaz_birliyi_75/ru/r_qurb/s_mumtaz_biogr.html|title=Салман Мумтаз|publisher=Официальный сайт Союза писателей Азербайджана|accessdate=2015-01-15}}</ref> Nuxa şəhərində (indiki [[Şəki|Şəki şəhəri]]) anadan olub. Evləri Nuxanın Gəncəli məhəlləsində idi{{sfn|Tahirzadə|2002|p=3}}. Babası Ağa Ələsgər çox imkanlı şəxş olmuşdur, lakin əvvəl özü, sonra isə arvadı vaxtsız vəfat edib, oğulları Məmmədəmin – Salmanın atası, kimsəsiz qalıb. Bir müddət sonra Məmmədəminin atadan qalan evi də yanıb, bundan sonra əmisinin evində yaşamağa başlayıb və zərgər yanında şagird durub. Məşhədə ziyarətə gedir, geri qayıdarkən, yolunu Aşqabaddan salır, eşitmişdi ki, burada torpaqlar çox ucuz qiymətə satılır. Məmmədəmin Nuxadan gətirdiyi qızılla Aşqabaddan xeyli torpaq alır və orada yaşamağa başlayır. Az vaxt ərzində karvansara və dəzgah yiyəsi olur. Nuxada yaşayan ailəsini də Aşqabadda tiktirdiyi yeni mülkünə gətirməyə hazırlaşarkən, 1887-ci ildə 32 yaşında ağciyər iltihabından vəfat edir{{sfn|Tahirzadə|2002|p=3}}.

1900-cü ildə Məmmədəminin həyat yoldaşı Məşhədi Zəhra xanım (1865 — 1938) özünün kiçik qardaşı Kərbəlayi Əsgəri Bakıdan götürüb Aşqabada gedir, Məmmədəminin var-dövlətinə sahib çıxır. Oğlanları Salmanla Əsgəri də Aşqabada gətirir. Sonra böyük qardaşı Kərbəlayi Mövsümü də yanına aparır. [[Mirzə Fətəli Axundov]] ilə qohumluq əlaqələri olan Zəhra xanım, düşüncəli və bacarıqlı qadın olub. O, iri bir sandıq alır, oğlanları böyüyənədək sandığı qızılla doldurur (həmin qızılları bir müddət sonra Salman Mümtaz Azərbaycan əlyazma kitablarını almağa və xeyriyyə işlərinə xərcləyəcəkdir){{sfn|Tahirzadə|2002|p=3}}.

1900-cü ildə Məmmədəminin həyat yoldaşı Məşhədi Zəhra xanım (1865 — 1938) özünün kiçik qardaşı Kərbəlayi Əsgəri Bakıdan götürüb Aşqabada gedir, Məmmədəminin var-dövlətinə sahib çıxır. Oğlanları Salmanla Əsgəri də Aşqabada gətirir. Sonra böyük qardaşı Kərbəlayi Mövsümü də yanına aparır. [[Mirzə Fətəli Axundov]] ilə qohumluq əlaqələri olan Zəhra xanım, düşüncəli və bacarıqlı qadın olub. O, iri bir sandıq alır, oğlanları böyüyənədək sandığı qızılla doldurur (həmin qızılları bir müddət sonra Salman Mümtaz Azərbaycan əlyazma kitablarını almağa və xeyriyyə işlərinə xərcləyəcəkdir){{sfn|Tahirzadə|2002|p=3}}.