Sətir 33: |
Sətir 33: |
| }} | | }} |
| '''Zaman bəy Şixəlibəyov''' (1838 – 1904) — tərcüməçi, diplomat və dövlət xadimi; müxtəlif illərdə dörd dövlətə xidmət etmişdir: gənc yaşlarında Rusiya İmperiyasında {{link-interwiki|az=quberniya katibi|az_mətn=quberniya katibi |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Губернский секретарь}} mülki məmur rütbəsində məmur kimi fəaliyyət göstərmiş, sonra Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Türküstana göndərilənlər arasında yer almış, daha sonra {{link-interwiki|az=Yeddişəhər|az_mətn=Yeddişəhər |başqa_dil=az|başqa_dildə_başlıq=Yettişar (Yeddişəhər) xanlığı}} əmirinin nümayəndəsi kimi ruslarla danışıqlarda iştirak etmiş və nəhayət, 1877-ci ilin ikinci yarsından sonra Rusiya İmperiyasında – Türküstan general-qubernatorun dəftərxanasında, tərcüməçi vəzifəsində çalışmış, həmçinin, rəsmi səfərlərdə Buxara əmirini müşayiət etmişdir. Rusiya İmperiyasının {{link-interwiki|az=Dövlət müşaviri|az_mətn=dövlət müşaviri |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Статский советник}} ({{dil-ru|статский советник}})<ref name=Q1 group=qeyd/> mülki məmur rütbəsinə malik olub. | | '''Zaman bəy Şixəlibəyov''' (1838 – 1904) — tərcüməçi, diplomat və dövlət xadimi; müxtəlif illərdə dörd dövlətə xidmət etmişdir: gənc yaşlarında Rusiya İmperiyasında {{link-interwiki|az=quberniya katibi|az_mətn=quberniya katibi |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Губернский секретарь}} mülki məmur rütbəsində məmur kimi fəaliyyət göstərmiş, sonra Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Türküstana göndərilənlər arasında yer almış, daha sonra {{link-interwiki|az=Yeddişəhər|az_mətn=Yeddişəhər |başqa_dil=az|başqa_dildə_başlıq=Yettişar (Yeddişəhər) xanlığı}} əmirinin nümayəndəsi kimi ruslarla danışıqlarda iştirak etmiş və nəhayət, 1877-ci ilin ikinci yarsından sonra Rusiya İmperiyasında – Türküstan general-qubernatorun dəftərxanasında, tərcüməçi vəzifəsində çalışmış, həmçinin, rəsmi səfərlərdə Buxara əmirini müşayiət etmişdir. Rusiya İmperiyasının {{link-interwiki|az=Dövlət müşaviri|az_mətn=dövlət müşaviri |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Статский советник}} ({{dil-ru|статский советник}})<ref name=Q1 group=qeyd/> mülki məmur rütbəsinə malik olub. |
| + | |
| + | 1960-cı ildə |
| | | |
| ==Haqqında məlumatlar== | | ==Haqqında məlumatlar== |
Sətir 39: |
Sətir 41: |
| 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda adı 35-ci sırada, vəfat etmiş praporşik Şeyxəli bəy Hacı bəy oğlunun böyük oğlu – 22 yaşlı {{link-interwiki|az=quberniya katibi|az_mətn=quberniya katibi |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Губернский секретарь}} mülki məmur rütbəsini daşıyan şəxs kimi qeyd olunub. Həmin sənəddə Zaman bəyin özünün 4 yaşlı İsa bəy və 1 yaşlı Hacıağa bəy adlı oğullarının, həmçinin, 20 yaşlı Bala bəy, 16 yaşlı Mehdi bəy, 10 yaşlı İbrahim bəy və 8 yaşlı Məhəmməd bəy adlı qardaşlarının da olduğu göstərilib{{Sfnru|Список беков и чиновников мусульманского вероисповедения гор. Нухи|1860|p=|loc=}}<ref name=Q2 group=qeyd/>. | | 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda adı 35-ci sırada, vəfat etmiş praporşik Şeyxəli bəy Hacı bəy oğlunun böyük oğlu – 22 yaşlı {{link-interwiki|az=quberniya katibi|az_mətn=quberniya katibi |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Губернский секретарь}} mülki məmur rütbəsini daşıyan şəxs kimi qeyd olunub. Həmin sənəddə Zaman bəyin özünün 4 yaşlı İsa bəy və 1 yaşlı Hacıağa bəy adlı oğullarının, həmçinin, 20 yaşlı Bala bəy, 16 yaşlı Mehdi bəy, 10 yaşlı İbrahim bəy və 8 yaşlı Məhəmməd bəy adlı qardaşlarının da olduğu göstərilib{{Sfnru|Список беков и чиновников мусульманского вероисповедения гор. Нухи|1860|p=|loc=}}<ref name=Q2 group=qeyd/>. |
| | | |
− | 1860-cı ildən sonra Zaman bəy çox gənc ikən xeyli qafqazlının içərisində öz qardaşları ilə birlikdə Türkiyəyə mühacirət etmişdir<ref name=Q4 group=qeyd/>. | + | 1860 – 1867-ci illərdə Nuxa qəza məhkəməsində katib<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825040#?page=449]</ref><ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825039#?page=345]</ref><ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825037#?page=317]</ref><ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825036#?page=340]</ref><ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825035#?page=414]</ref><ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825034#?page=491]</ref>, |
| + | |
| + | 1868 – 1872-ci illərdə Yelisavetpol Dairə Məhkəməsinin Nuxa barışdırıcı şöbəsində Məhkəmə pristavı<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825032#?page=514]</ref><ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825031#?page=536]</ref><ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825029#?page=523]</ref><ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825028#?page=523]</ref><ref>[]</ref><ref>[]</ref>. |
| + | |
| + | 1872-cı ildən sonra Zaman bəy xeyli qafqazlının içərisində Türkiyəyə mühacirət etmişdir. |
| + | |
| + | 1873 – 1874-cü illərdə qardaşı Mehdi bəy Şixəlibəyov Yelisavetpol Dairə Məhkəməsində tərcüməçi vəzifəsində çalışıb<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825027#?page=323]</ref><ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825026#?page=365]</ref>. |
| + | |
| + | 1874-cü ildə isə digər qardaşı praporşik İbrahim bəy Şixəlibəyov Zaqatala dairəsinin idarə aparatında tərcüməçi işləyib<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825026#?page=466]</ref><ref>[]</ref> |
| + | |
| + | 1874-cü ildən sonra isə çox güman ki Zaman bəyin qardaşları Mehdi bəy və İbrahim bəy də Türkiyəyə mühacirət ediblər<ref name=Q4 group=qeyd/>. |
| | | |
| 1873 – 1875-ci illər arasında Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Şərqi Türküstana göndərilənlər arasında olmuş, 1875-ci ildə Kaşğara yetişmiş Osmanlı hərbi yardımını bütün yol boyu – İstanbuldan Kaşğaradək, müşayiət etmişdir{{Sfnaz|Əlizadə Z.|7 iyun 2014|p=|loc=}}. | | 1873 – 1875-ci illər arasında Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Şərqi Türküstana göndərilənlər arasında olmuş, 1875-ci ildə Kaşğara yetişmiş Osmanlı hərbi yardımını bütün yol boyu – İstanbuldan Kaşğaradək, müşayiət etmişdir{{Sfnaz|Əlizadə Z.|7 iyun 2014|p=|loc=}}. |
Sətir 56: |
Sətir 68: |
| 1892-сi ildə Rusiya imperatoru {{link-interwiki|az=III Aleksandr|az_mətn= III Aleksandrın|başqa_dil=ru |başqa_dildə_başlıq=Александр III}} ({{h.o.}}1881 – 1894) dəvəti ilə Peterburqa səfər edən və sonra isə öz ölkəsinə geri dönən Buxara xanı {{link-interwiki|az=Seyid Əbdüləhəd xan|az_mətn=Seyid Əbdüləhəd xanı |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Сеид Абдулахад-хан}} ({{h.o.}}1885 – 1910) bütün yol boyu müşayiət etmiş şəxslərdən biri olub. Seyid Əbdüləhəd xan geri dönərkən – 19 fevral 1893-cü il tarixdə, Bakıdan keçmiş, gecələmək üçün Bakıda Zaman bəyin həmyerlisi olan Həsən bəy Nəbibəyovun evinə düşmüşdür{{Sfnru|Наш Баку||p=|loc=}}. | | 1892-сi ildə Rusiya imperatoru {{link-interwiki|az=III Aleksandr|az_mətn= III Aleksandrın|başqa_dil=ru |başqa_dildə_başlıq=Александр III}} ({{h.o.}}1881 – 1894) dəvəti ilə Peterburqa səfər edən və sonra isə öz ölkəsinə geri dönən Buxara xanı {{link-interwiki|az=Seyid Əbdüləhəd xan|az_mətn=Seyid Əbdüləhəd xanı |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Сеид Абдулахад-хан}} ({{h.o.}}1885 – 1910) bütün yol boyu müşayiət etmiş şəxslərdən biri olub. Seyid Əbdüləhəd xan geri dönərkən – 19 fevral 1893-cü il tarixdə, Bakıdan keçmiş, gecələmək üçün Bakıda Zaman bəyin həmyerlisi olan Həsən bəy Nəbibəyovun evinə düşmüşdür{{Sfnru|Наш Баку||p=|loc=}}. |
| | | |
− | 1897-ci ildə Tunisin “Şöhrət” ordeni ilə təltif olunub{{Sfnru|Абдирашидов Д.|2011|p=105|loc=}}, həmçinin, İranın 2-ci dərəcəli “Şiri-Xurşid ordeni” ilə təltif edilməsi üçün isə Rusiya tərəfindən diplomatik təqdimat verilib{{Sfnru|Россия и Палестина|2018|p=200|loc=}}.
| + | 1900-cü ilin iyun ayında Minvoda bir aylıq istirahətə getmiş Buxara xanı Seyid Əbdüləhəd xanı bütün istirahəti boyu müşayiət edib{{Sfnru|Абдирашидов Д.|2011|p=121|loc=}}. |
| + | |
| + | 1900-cü il noyabr ayının 18-də (5-də) öz xahişi ilə Türküstan general-qubernator dəftərxanasının baş tərcüməçisi vəzifəsindən azad olunub{{Sfnru|Офицеры РИА|1900|p=|loc=}}. |
| + | |
| + | ===Mülki rütbələri=== |
| + | * 1860-ci ildən quberniya katibi<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825040#?page=449]</ref>; |
| + | * 1863-cü ildən kollej katibi<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825037#?page=317]</ref>; |
| + | * 1867-ci ildə titulyar müşavir<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825034#?page=491]</ref>; |
| + | * 1897-сi ildə {{link-interwiki|az=Kollej müşaviri|az_mətn=kollej müşaviri|başqa_dil=ru |başqa_dildə_başlıq=Коллежский советник}} ({{dil-ru|коллежский советник}}) mülki məmur rütbəsinə malik idi{{Sfnru|Россия и Палестина|2018|p=200|loc=}}, hansı ki bu polkovnik hərbi rütbəsinə uyğun gəlirdi. |
| + | * Daha sonra isə ona dövlət müşaviri ({{dil-ru|статский советник}}) mülki məmur rütbəsi verilmişdir, hansı ki bu rütbə isə general-mayor və polkovnik hərbi rütbələri arasındakı hərbi rütbəyə uyğun idi{{Sfnru|Генеалогическое общество Алматы||p=|loc=}}. |
| | | |
− | 1897-сi ildə {{link-interwiki|az=Kollej müşaviri|az_mətn=kollej müşaviri|başqa_dil=ru |başqa_dildə_başlıq=Коллежский советник}} ({{dil-ru|коллежский советник}}) mülki məmur rütbəsinə malik idi{{Sfnru|Россия и Палестина|2018|p=200|loc=}}, hansı ki bu polkovnik hərbi rütbəsinə uyğun gəlirdi. Daha sonra isə ona dövlət müşaviri ({{dil-ru|статский советник}}) mülki məmur rütbəsi verilmişdir, hansı ki bu rütbə isə general-mayor və polkovnik hərbi rütbələri arasındakı hərbi rütbəyə uyğun idi{{Sfnru|Генеалогическое общество Алматы||p=|loc=}}.
| + | ===Təltif və mükafatları=== |
| + | * 4-cü dərəcəli “George xaçı”; |
| | | |
− | 1900-cü ilin iyun ayında Minvoda bir aylıq istirahətə getmiş Buxara xanı Seyid Əbdüləhəd xanı bütün istirahəti boyu müşayiət edib{{Sfnru|Абдирашидов Д.|2011|p=121|loc=}}.
| + | * 1897-ci ildə Tunisin “Şöhrət” ordeni ilə təltif olunub{{Sfnru|Абдирашидов Д.|2011|p=105|loc=}}; |
| | | |
− | 1900-cü il noyabr ayının 18-də (5-də) öz xahişi ilə Türküstan general-qubernator dəftərxanasının baş tərcüməçisi vəzifəsindən azad olunub{{Sfnru|Офицеры РИА|1900|p=|loc=}}.
| + | * 1897-ci ildə İranın 2-ci dərəcəli “Şiri-Xurşid ordeni” ilə təltif edilməsi üçün isə Rusiya tərəfindən diplomatik təqdimat verilib{{Sfnru|Россия и Палестина|2018|p=200|loc=}}. |
| | | |
| + | ===Vəfatı=== |
| 6 may (23 aprel) 1904-cü il tarixdə – 65 yaşında, Daşkənddə vəfat edib{{Sfnaz|Tahirzade A.|2016, Aralıq |p=|loc=}}. | | 6 may (23 aprel) 1904-cü il tarixdə – 65 yaşında, Daşkənddə vəfat edib{{Sfnaz|Tahirzade A.|2016, Aralıq |p=|loc=}}. |
| | | |
| + | ==Digər== |
| Oğlu [[İbrahim bəy Şixəlibəyov]] rus ordusunun poruçiki idi, Birinci Dünya müharibəsində – 25 (12) iyul 1915-ci il tarixdə, döyüşdə ağır yaralanmış və həmin yaradan da vəfat etmişdir{{Sfnru|«Русское слово»|12 июль 1915|p=|loc=}}<ref name=Q6 group=qeyd/>. | | Oğlu [[İbrahim bəy Şixəlibəyov]] rus ordusunun poruçiki idi, Birinci Dünya müharibəsində – 25 (12) iyul 1915-ci il tarixdə, döyüşdə ağır yaralanmış və həmin yaradan da vəfat etmişdir{{Sfnru|«Русское слово»|12 июль 1915|p=|loc=}}<ref name=Q6 group=qeyd/>. |
| | | |
− | ==Digər==
| |
| Tanınmış müğənni və aktrisa, [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti]] [[Nüşabə Ələsgərli]] 2020-ci ilin əvvəllərində mediaya verdiyi müsahibəsində Zaman bəy Şixəlibəyovun nəslindən olduğunu iddia edib. | | Tanınmış müğənni və aktrisa, [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti]] [[Nüşabə Ələsgərli]] 2020-ci ilin əvvəllərində mediaya verdiyi müsahibəsində Zaman bəy Şixəlibəyovun nəslindən olduğunu iddia edib. |
| | | |