Sətir 23: |
Sətir 23: |
| |İmzası = | | |İmzası = |
| }} | | }} |
− | '''Əliyarbəy Əmircanov''' (''Əmircanov Əliyar bəy Hacı bəy oğlu''; {{d.}} 17 may 1897-ci il, [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası – {{ö.}} + 1945, Zaparojye, Ukarayna SSR, SSRİ) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin xüsusi qərarına əsasən dövlət hesabına ali təhsil almaq üçün xaricə göndərilmiş tələbələrdən biri idi və sovet dövründə repressiyaya məruz qalıb. | + | '''Əliyarbəy Əmircanov''' (''Əmircanov Əliyar bəy Hacı bəy oğlu''; {{d.}} 17 may 1897-ci il, [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası – {{ö.}} + 1945, Zaparojye, Ukarayna SSR, SSRİ) — Berlin Ali Texniki Məktəbinin məzunu (1922 – 1927), Leninqrad Elmi-Tədqiqat Dizel İnstitutunda avtomobil dizellərinin layihələndirilməsi işi üzrə mühəndis vəzifəsində işləyib. Siyasi ittihamlarla iki dəfə həbs edilsə də ittiham sübuta yetirilmədiyinə görə həbsdən azad edilib və Leninqradda işləməyə davam edib; 1945-ci ildən sonra Zaporojyeyə ezamiyyətdə olarkən orada xəstələnib vəfat edib və orada da dəfn edilib. Məhəmmədəmin Rəsulzadə 1922-ci ildə yazdığı məktubunda Əliyar Əmircanovun Berlində təhsil almasından məlumatlı olduğunu və ona etibar etdiyini göstərib. General-polkovnik [[Tofiq Ağahüseynov|Tofiq Ağahüseynovun]] dayısıdır. |
| | | |
| == Haqqında məlumatlar == | | == Haqqında məlumatlar == |
| 1897-ci ildə Nuxada anadan olub. | | 1897-ci ildə Nuxada anadan olub. |
| + | |
| + | ===Təhsili=== |
| | | |
| 1907/1908 – 1915-ci ilərdə 1-ci Bakı kişi realnı məktəbində oxuyub. | | 1907/1908 – 1915-ci ilərdə 1-ci Bakı kişi realnı məktəbində oxuyub. |
Sətir 33: |
Sətir 35: |
| | | |
| 1917-ci ilin 7 noyabrında Rusiyada baş vermiş Oktyabr inqilabından sonra təhsilini yarımçıq buraxaraq geri qayıtmağa məcbur olub. | | 1917-ci ilin 7 noyabrında Rusiyada baş vermiş Oktyabr inqilabından sonra təhsilini yarımçıq buraxaraq geri qayıtmağa məcbur olub. |
− |
| |
− | 1918-ci ildə qısa müddət ərzində türk hərbçilərinin sürücüsü,
| |
− |
| |
− | 1919-cu ildə Bakıda təcrübəçi tələbə kimi əvvəl 2 ay dəmiryol emalatxanasında, sonra isə avtomobil təmiri emalatxanasında işləyib.
| |
− |
| |
− | 12 aprel 1919-cu il tarixdə Azərbaycan Cümhuriyyəti Ticarət, Sənaye və Ərzaq Nəzarəti dəftərxanasının ümumi şöbə kargüzarının müavini təyin edib.
| |
| | | |
| 2 avqust 1919-cu ildə Azərbaycan Cümhuriyyəti xalq maarif nazirinin adına məktub yazaraq ona ali təhsilini İsveçrədəki məşhur Sürix Politexnikumunun mexanika bölməsində dövlət hesabına bitirməyə imkan yaradılmasını xahiş etmişdir. | | 2 avqust 1919-cu ildə Azərbaycan Cümhuriyyəti xalq maarif nazirinin adına məktub yazaraq ona ali təhsilini İsveçrədəki məşhur Sürix Politexnikumunun mexanika bölməsində dövlət hesabına bitirməyə imkan yaradılmasını xahiş etmişdir. |
Sətir 50: |
Sətir 46: |
| 29 noyabr 1919-cu il tarixli Azərbaycan Cümhuriyyəti xalq maarif nazirinin təliqəsində göstərilir ki, “Rusiyaya ali təhsilini davam etdirmək üçün getməkdən ötrü tələbə Əliyar bəy Əmircanova 21 min manat yazmağınızı təklif edirəm; həmin məbləğdən 18 min manat bugünkü gündən 6 aylıq dolanışıq üçün və 3 min manat yolpuludur”. | | 29 noyabr 1919-cu il tarixli Azərbaycan Cümhuriyyəti xalq maarif nazirinin təliqəsində göstərilir ki, “Rusiyaya ali təhsilini davam etdirmək üçün getməkdən ötrü tələbə Əliyar bəy Əmircanova 21 min manat yazmağınızı təklif edirəm; həmin məbləğdən 18 min manat bugünkü gündən 6 aylıq dolanışıq üçün və 3 min manat yolpuludur”. |
| | | |
− | Lakin Əliyar bəy Əmircanov Rusiyaya gedəsi başqa tələbələr kimi, pulu alsa da həmin vaxt oxumağa getməyib və Bakıda qalıb. | + | Lakin Rusiyaya getməli olan başqa tələbələr kimi, pulu alsa da həmin vaxt oxumağa gedə bilməyib və Bakıda qalıb. |
− | | + | |
| + | 1922-ci ilin fevral ayında RSFSR XXİK-dan ali təhsilini davam etdirmək məqsədi ilə xaricə getmək üçün rəsmi icazə alıb. |
| + | |
| + | 1922 – 1927-ci illərdə Berlin Ali Texniki Məktəbində təhsil alıb. İlk iki ili orada yaşayan dayısı İsmayıl Əlizadənin hesabına yaşayıb və oxuyib. Sonradan isə Azərbaycan SSR Xalq Maarif Komissarlığından təqaüd almağa başlayıb. |
| + | |
| + | ===İş yerləri=== |
| + | |
| + | 1918-ci ildə qısa müddət ərzində türk hərbçilərinin sürücüsü, |
| + | |
| + | 1919-cu ildə Bakıda təcrübəçi tələbə kimi əvvəl 2 ay dəmiryol emalatxanasında, sonra isə avtomobil təmiri emalatxanasında işləyib. |
| + | |
| + | 12 aprel 1919-cu il tarixdə Azərbaycan Cümhuriyyəti Ticarət, Sənaye və Ərzaq Nəzarəti dəftərxanasının ümumi şöbə kargüzarının müavini təyin edib. |
| + | |
| 1920-ci ilin mart ayında Azərbaycan Cümhuriyyəti Xariciyyə Nəzarətinin ümumi şöbədəsində, Azərbaycan sovetləşdikdən sonra siə Azərbaycan SSR Xalq Xarici İşlər Komissarlığının Şərq şöbəsində 1921-ci ilədək kargüzar vəzifəsində işləyib. | | 1920-ci ilin mart ayında Azərbaycan Cümhuriyyəti Xariciyyə Nəzarətinin ümumi şöbədəsində, Azərbaycan sovetləşdikdən sonra siə Azərbaycan SSR Xalq Xarici İşlər Komissarlığının Şərq şöbəsində 1921-ci ilədək kargüzar vəzifəsində işləyib. |
| | | |
− | 1922-ci ilin fevral ayında RSFSR XXİK-dan ali təhsilini davam etdirmək məqsədi ilə xaricə getmək haqqında rəsmi icazə alıb.
| + | 1927-ci ilin iyun – dekabr aylarında Almaniyadakı “Yunkers” zavodunda sürətli daxiliyanma mühərrikləri üzrə təcrübəçi-mühəndis işləyib. |
| | | |
− | 1922 – 1927-ci illərdə Berlin Ali Texniki Məktəbində təhsil alıb. İlk iki ili orada yaşayan dayısı İsmayıl Əlizadənin hesabına yaşayıb və oxuyib. Sonradan isə Azərbaycan SSR Xalq Maarif Komissarlığından təqaüd almağa başlayıb.
| + | 1928-ci ilin yanvar – sentyabe aylarında XTŞ Azərdövlətmetalsənaye 5-ci zavodunda mühəndis-konstruktor, |
| + | |
| + | 1928-ci ilin oktyabr ayından 1932-ci ilin noyabr ayınadək Azərneftin avtomobil təmiri zavoduna mühəndis-konstruktor işləyib |
| + | |
| + | 1932-ci ilin noyabr ayından Leninqrad Elmi-Tədqiqat Dizel İnstitutunun dəvəti ilə Leninqrad şəhərinə köçmüş və həmin institutda avtomobil dizellərinin layihələndirilməsi üzrə mühəndis vəzifəsində işləməyə başlayıb. |
| + | |
| + | ===Siyasi ittihamlarla həbsləri== |
| | | |
− | 1922-ci ildə Məhəmmədəmin Rəsulzadə Finlandiyada olarkən Sədri Maqsudi Arsala yazdığı məktubunda Əliyar Əmircanovun adını çəkib və onun həmin vaxt Berlində təhsil aldığını, ona etibar etdiyini göstərib<ref>{{məqalə | + | 1922-ci ildə Məhəmmədəmin Rəsulzadə Finlandiyada olarkən Sədri Maqsudi Arsala yazdığı məktubunda Əliyar Əmircanovun adını çəkib və onun həmin vaxt Berlində təhsil aldığndan məlumatlı olduğunu və ona etibar etdiyini göstərib<ref>{{məqalə |
| | müəllif = Tanyeri C. | | | müəllif = Tanyeri C. |
| | başlıq = M.E.Resulzade'nin Sadri Maksud Arsal'a Hitaben yazdığı Iki Mektub | | | başlıq = M.E.Resulzade'nin Sadri Maksud Arsal'a Hitaben yazdığı Iki Mektub |
Sətir 84: |
Sətir 98: |
| | archiveurl = | | | archiveurl = |
| | archivedate = | | | archivedate = |
− | }}</ref>. Buna əsasən ehtimal etmək olar ki, Azərbaycan Parlamentinin 1919-cu il 1 sentyabr tarixli qərarında göstərildiyindən fərqli olaraq, Əliyar bəy Əmircanovun təhsilini davam etdirməsi üçün yenidən Rusiyaya göndərilməsi mümkün olmamış və o, oxumaq üçün Rusiyaya yox, əvəzində Almaniyaya göndərilmişdir. | + | }}</ref>. |
− | | |
− | 1927-ci ilin iyun – dekabr aylarında Almaniyadakı “Yunkers” zavodunda sürətli daxiliyanma mühərrikləri üzrə təcrübəçi-mühəndis işləyib.
| |
− | | |
− | 1927-ci ilin dekabrında Bakıya qayıdıb.
| |
− | | |
− | 1928-ci ilin yanvar – sentyabe aylarında XTŞ Azərdövlətmetalsənaye 5-ci zavodunda mühəndis-konstruktor,
| |
− | | |
− | 1928-ci ilin oktyabr ayından 1932-ci ilin noyabr ayınadək Azərneftin avtomobil təmiri zavoduna mühəndis-konstruktor işləyib
| |
− | | |
− | 1932-ci ilin noyabr ayından Leninqrad Elmi-Tədqiqat Dizel İnstitutunun dəvəti ilə Leninqrad şəhərinə köçmüş və həmin institutda avtomobil dizellərinin layihələndirilməsi üzrə mühəndis vəzifəsində işləməyə başlayıb.
| |
| | | |
| 6 fevral 1935-ci ildə əks-inqilabçı “Qafqaz-Türk Xalq Partiyası”nın üzvü olması ittihamı ilə Leninqradda həbs edilib. | | 6 fevral 1935-ci ildə əks-inqilabçı “Qafqaz-Türk Xalq Partiyası”nın üzvü olması ittihamı ilə Leninqradda həbs edilib. |
Sətir 101: |
Sətir 105: |
| | | |
| 1938-ci ildə yenidən həbs edilib. | | 1938-ci ildə yenidən həbs edilib. |
| + | |
| + | ===Vəfatı=== |
| | | |
| Həbsdən azad edildikdən sonra Leninqradda işləməyə davam edib, Zaporojyeyə ezamiyyətdə olarkən orada xəstələnib və vəfat edib, orada da dəfn edilib. | | Həbsdən azad edildikdən sonra Leninqradda işləməyə davam edib, Zaporojyeyə ezamiyyətdə olarkən orada xəstələnib və vəfat edib, orada da dəfn edilib. |