Sətir 40: |
Sətir 40: |
| Bu qeyri-adi quşun oxuması şahı xoşhal etdi. Quş üçün qəfəs axtaranda, vəzirlərindən biri dedi ki, «''qeyri-adi quşun qəfəsi də gərək qeyri-adi olsun, buna görə onun qəfəsini “div” sümüyündən düzəltdirmək lazımdır''». | | Bu qeyri-adi quşun oxuması şahı xoşhal etdi. Quş üçün qəfəs axtaranda, vəzirlərindən biri dedi ki, «''qeyri-adi quşun qəfəsi də gərək qeyri-adi olsun, buna görə onun qəfəsini “div” sümüyündən düzəltdirmək lazımdır''». |
| | | |
− | Şah Danarebanı yanına çağırıb əmr etdi ki əcaib məxluq olan “divin” sümüklərini əldə etsin və ona hədiyyə etdiyi quş üçün həmin sümüklərdən qəfəs düzəltsin. Şahın bu əmri Danarebana çox ağır göründü və o, bu işin yerinə yetirməyin çətinliyini duyub hönkür-hönkür ağladı, həm də ona görə ağladı ki, əgər əmri yerinə yetirməzsə, şah onu edam etdirəcəyini demişdi. | + | Şah Danarebanı yanına çağırıb əmr etdi ki əcaib məxluq olan “divin” sümüklərini əldə etsin və ona hədiyyə etdiyi quş üçün həmin sümüklərdən qəfəs düzəltsin. Şahın bu əmri Danarebana çox ağır göründü və o, bu işi yerinə yetirməyin çətinliyini duyub hönkür-hönkür ağladı, həm də ona görə ağladı ki, əgər əmri yerinə yetirməzsə, şah onu edam etdirəcəyini demişdi. |
| | | |
| Nə edə bilərdi? Danareban “div” sümükləri tapmaq adıyla ağlaya-ağlaya yola çıxdı. Yolda rast gəldiyi hər kəsə öz dərdini danışdı və ona qulaq asanların hamısı da bir ağızdan dedilər ki, şahın əmrini yerinə yetirmək mümkünsüzdür. | | Nə edə bilərdi? Danareban “div” sümükləri tapmaq adıyla ağlaya-ağlaya yola çıxdı. Yolda rast gəldiyi hər kəsə öz dərdini danışdı və ona qulaq asanların hamısı da bir ağızdan dedilər ki, şahın əmrini yerinə yetirmək mümkünsüzdür. |
Sətir 46: |
Sətir 46: |
| Danareban az getdi, çox getdi, nəhayət, bir qarı ilə rastlaşdı və öz dərdini ona da danışdı. Qarının zavallı Danarebana yazığı gəldi, ona yolu göstərdi və dedi: «''bu yol ilə düz get oğlum, amma geri dönmə. Bu yolda bir su quyusu görəcəksən, “divlər” su içmək üçün ora gəlirlər; quyunun yanında şüşə var. Bu “divin” gücüdür”; “div” quyudan su içməyə gələndə sən şüşəni sındır, “div” o saat öləcək''». | | Danareban az getdi, çox getdi, nəhayət, bir qarı ilə rastlaşdı və öz dərdini ona da danışdı. Qarının zavallı Danarebana yazığı gəldi, ona yolu göstərdi və dedi: «''bu yol ilə düz get oğlum, amma geri dönmə. Bu yolda bir su quyusu görəcəksən, “divlər” su içmək üçün ora gəlirlər; quyunun yanında şüşə var. Bu “divin” gücüdür”; “div” quyudan su içməyə gələndə sən şüşəni sındır, “div” o saat öləcək''». |
| | | |
− | Danareban deyiləni etdi, “divin” sümüklərini götürdü, onlardan qəfəs düzəltdi və qəfəsi apardı şaha. | + | Danareban deyilən kimi etdi, “divin” sümüklərini götürdü, onlardan qəfəs düzəltdi və qəfəsi apardı şaha. |
| | | |
| Bir müddət sonra şahın qızını “div” qaçırır. Hamı bu məsələdə aciz olduğunu deyir. Şah yenidən Danarebanı yanına çağırır ki, o, şahzadə qızı “divin” əlindən xilas etsin; bunu əmr edən şah vəd edir ki, bu işi edərsə ona çoxlu mükafat verəcək, amma əgər onun qızını xilas etməzsə edam olunacaq. | | Bir müddət sonra şahın qızını “div” qaçırır. Hamı bu məsələdə aciz olduğunu deyir. Şah yenidən Danarebanı yanına çağırır ki, o, şahzadə qızı “divin” əlindən xilas etsin; bunu əmr edən şah vəd edir ki, bu işi edərsə ona çoxlu mükafat verəcək, amma əgər onun qızını xilas etməzsə edam olunacaq. |
Sətir 78: |
Sətir 78: |
| | | |
| Делать было нечего. Пришлось царице исполнить желание охотника. И после того, как она ему плюнула в рот, охотник приобрел способность превращать камень и куски дерева в чистое золото. | | Делать было нечего. Пришлось царице исполнить желание охотника. И после того, как она ему плюнула в рот, охотник приобрел способность превращать камень и куски дерева в чистое золото. |
| + | |
| + | ====OVÇU VƏ İLANLAR ÇARİÇƏSİ==== |
| + | səh. 24-25 |
| + | |
| + | Bir dəfə bir ovçu dağda ov edərkən gördü ki, bir qara ilan bir ağ ilanın üstünə çıxıb onu boğur. Ovçu bildi ki, bu ağ ilan padşah cinsindəndir və elə buna görə də onu qara ilanın ağzından xilas etmək istədi. |
| + | |
| + | Ovçu yaxına gedib tüfəngini qara ilana tuşladı və atəş açdı, lakin güllə təsadüfən ağ ilana dəydi və ağır yaralanmış ağ ilan qışqırmağa başladı. Onun qışqırığına hər tərəfdən sürünə-sürünə cürbəcür ilanlar gəldilər. |
| + | |
| + | Gələnlərdən biri ilanların çariçəsi idi və o, həm də yaralı ağ ilanın anası idi. Çariçə qızına yaxınlaşıb onun qışqırmağının səbəbini soruşdu. |
| + | |
| + | Ağ ilan orada dayanan ovçunu göstərib dedi ki, ovçu onu boğmaq istəyən qara ilanı vurmaq istəyirdi, amma güllə təsadüfən ona dəydi. Bundan sonra onu boğan qara ilan isə harasa yoxa çıxdı. |
| + | |
| + | O saat ilanların çariçəsi əmr etdi ki, bütün ilanlar qara ilanı axtarmağa getsinlər. Bir müddət sonra onlar qara ilanı tapıb çariçənin yanına yanına gətirdilər və çariçə onlara əmr etdi ki, gətirdikləri qara ilanı parça-tikə etsinlər. |
| + | |
| + | Ovçunun xilas etdiyi ağ ilan isə ovçuya xəlvəti dedi: |
| + | |
| + | – Anam, ilanlar çariçəsi, məni qara ilandan azad etdiyin üçün sənə mükafat olaraq nə təklif etsə, sən hər şeydən imtina et və yalnız ağzına tüpürməsini istə! |
| + | |
| + | Ovçu ağ ilanın dediyi kimi etdi və çariçə ondan qızını xilas etdiyinə görə nə istədiyini soruşduqda, ovçu cavab verdi ki, yalnız ağzına tüpürməsini istəyir. |
| + | |
| + | Əvvəlcə çariçə ovçunun xahişini yerinə yetirmək istəmirdi və hətta ovçunu fikrindən daşındırmaq üçün ona belə bir nümunə də göstərdi: İlanlardan birinə dedi ki, bir daşa tüpürsün. Həmin daş dərhal xırda hissələrə parçalansa da bu ovçunu qorxutmadı və o, çariçədən təkrarən istədi ki ağzına tüpürsün. |
| + | |
| + | Çariçə ovçunun arzusunu yerinə yetirməyə məcbur oldu. O, ovçunun ağzına tüpürdükdən sonra ovçu daş və taxta parçalarını xalis qızıla çevirmək qabiliyyətinə malik oldu. |
| | | |
| ===ЗМЕЯ И БЕДНЫЙ МУЖИК=== | | ===ЗМЕЯ И БЕДНЫЙ МУЖИК=== |
Sətir 89: |
Sətir 112: |
| | | |
| Долго ждал больной отец возвращения с поля своего сына и никак не мог дождаться. Наконец он начал догадываться, что его, вероятно, ужалила змея и сын его умер. Оправившись от болезни, мужик пошел в поле и опять увидел там знакомую ему змею. Он хотел убить ее, чтобы отомстить за смерть сына, но побоявшись остановился и по прежнему стал кормить змею хлебом, но она, уходя не оставила мужику золота и сказала: «''Прощай, мы больше с тобой не друзья. Ты не забудешь о смерти сына твоего, а я об отсечении своего хвоста''». | | Долго ждал больной отец возвращения с поля своего сына и никак не мог дождаться. Наконец он начал догадываться, что его, вероятно, ужалила змея и сын его умер. Оправившись от болезни, мужик пошел в поле и опять увидел там знакомую ему змею. Он хотел убить ее, чтобы отомстить за смерть сына, но побоявшись остановился и по прежнему стал кормить змею хлебом, но она, уходя не оставила мужику золота и сказала: «''Прощай, мы больше с тобой не друзья. Ты не забудешь о смерти сына твоего, а я об отсечении своего хвоста''». |
| + | |
| + | ====İLAN VƏ KASIB KİŞİ==== |
| + | səh. 25-26 |
| + | |
| + | Bir gün bir kasıb tarlada buğda səpirdi və o, bir ilanın sürünə-sürünə ona necə yaxınlaşdığını hiss etmədi. Kişi ilanı görən kimi istədi onu öldürsün, amma nədənsə ilana yazığı gələrək onu əsirgəmir və nahar vaxtı ilana bir parça qızıl verir. Kişi qızılı görəndə çox sevindi. Ertəsi gün ilan yenə səhər yeməyi zamanı adamın yanında tapıldı. Dünən ilanın mükafatını xatırlayan adam daha da yaxşı davrandı və ilan ayrılaraq yenə eyni qızılı ona qoyub getdi. Beləliklə, ilan hər gün adama baş çəkir və doyunca yemək üçün minnətdarlıq üçün adama bir qızıl parçası qoyub gedirdi. |
| + | |
| + | Elə bir gün oldu ki, bir adam xəstələndi və tarlaya gedə bilmədi, ancaq oğlunu ora göndərdi, ona xəbərdar etdi ki, ona tərəf sürünən ilanı öldürməsin, mehribanlıqla qəbul edib çörəklə müalicə etsin. |
| + | |
| + | Kişinin oğlu tarlada işləyərkən doğrudan da ona tərəf sürünən bir ilan görüb və atasının məsləhəti ilə onu götürüb bəsləyib və bunun üçün mükafat olaraq bir parça qızıl alıb. Ertəsi gün də eyni şey oldu. Sonra gənc oğlan gündəlik ilan təqdimi ilə kifayətlənməyərək onun ardınca getməyə və ilanın qızılları haradan aldığını öyrənməyə qərar verdi. Nəhayət, gördü ki, bir gün ilan qayadakı böyük bir yarığa sürünərək orada dayandı. Kişi ilanın qızıl çıxardığı yeri tanıdığını düşünərək sevindi. Ona yaxınlaşaraq ilanı öldürmək istəyib, çubuqla vurub quyruğunu kəsib. Dəhşətli qəzəbli ilan nankor adamı elə sancdı ki, o, dərhal yerə yıxıldı. |
| + | |
| + | Xəstə ata oğlunun tarladan qayıtmasını uzun müddət gözlədi və gözləyə bilməyib. Nəhayət, anladı ki, yəqin ki, onu ilan sancıb və oğlu ölüb. Xəstəliyindən sağaldıqdan sonra kişi tarlaya getdi və orada tanıdığı ilanı yenidən gördü. Oğlunun intiqamını almaq üçün onu öldürmək istəyirdi, amma qorxdu və dayandı və ilan çörəyini yedirtməyə davam etdi, ancaq gedəndə kişiyə qızıl da qoymadı və dedi: “Əlvida, biz daha deyilik. dostlar." Sən oğlunun ölümünü, mən də quyruğunu kəsməyi unutmayacağam”. |
| + | |
| + | Rəy göndər |
| + | Yan panellər |
| | | |
| ===СКАЗКА О ПРЕКРАСНОЙ БЕЛОЙ ЗМЕЕ И О ЦАРСКОМ СЫНЕ=== | | ===СКАЗКА О ПРЕКРАСНОЙ БЕЛОЙ ЗМЕЕ И О ЦАРСКОМ СЫНЕ=== |
Sətir 342: |
Sətir 379: |
| Исполнили и это приказание. Тогда бедняк залез на визиря и говорит: | | Исполнили и это приказание. Тогда бедняк залез на визиря и говорит: |
| | | |
− | – ''Подайте камне палку, а то погонять нечем''? | + | – ''Подайте ка мне палку, а то погонять нечем''? |
| | | |
| Подали палку. | | Подали палку. |
Sətir 348: |
Sətir 385: |
| – ''А вот теперь поедем!'' – и стал погонять палкой визиря. | | – ''А вот теперь поедем!'' – и стал погонять палкой визиря. |
| | | |
− | Приехал бедняк к царю, вылечил его посредством данного змеею камня, женился на его дочери и стал наследником престола, так как сыновей у царя не было. | + | Приехал бедняк к царю, женился на его дочери и стал наследником престола, так как сыновей у царя не было и вылечил его посредством данного змеею камня. |
| | | |
− | ===KASIB VƏ İLAN=== | + | ====KASIB VƏ İLAN (tərcümə)==== |
| səh. 41-45 | | səh. 41-45 |
| | | |
Sətir 357: |
Sətir 394: |
| – ''Ya rəbbim! Mənə ya ölüm, ya da pul göndər ki, rahat yaşayım.'' | | – ''Ya rəbbim! Mənə ya ölüm, ya da pul göndər ki, rahat yaşayım.'' |
| | | |
− | Uzun müddət orada oturub fikirləşdi. Nəhayət ayağa qalxıb sədəqə yığmaq üçün bazara getdi. Yolla gedəndə qarşısına bir sandıqça çıxdı və bunu görüb çox sevindi, düşündü ki, Allahın ona yazığı gəlib və ona pul göndərib. Sandıqçanın qapağını açanadək belə düşünürdü, amma sandıqçanın qapağını açanda onun içində pul yox, qıvrılmış bir ilan olduğunu gördü. İlan sandıqçadan çıxıb Kasıbı sancmaq üçün onun boğazına sarıldı. Kasıb yenə Allaha şikayətlənməyə başladı: | + | Uzun müddət orada oturub fikirləşdi. Nəhayət, ayağa qalxıb sədəqə yığmaq üçün bazara getdi. Yol ilə gedərkən qarşısına bir sandıqça çıxdı. Kasıb bunu görüb çox sevindi, düşündü ki, Allahın ona yazığı gəlib və ona pul göndərib. Sandıqçanın qapağını açanadək belə düşünürdü, amma sandıqçanın qapağını açanda onun içində pul yox, qıvrılmış bir ilan olduğunu gördü. İlan sandıqçadan çıxıb Kasıbı sancmaq üçün onun boynuna sarıldı. Kasıb yenə Allaha şikayətlənməyə başladı: |
| | | |
| – ''Rəhman Allah! Pul istəyəndə göndərmədim, amma ölüm arzuladım, o saat nazil oldu!'' | | – ''Rəhman Allah! Pul istəyəndə göndərmədim, amma ölüm arzuladım, o saat nazil oldu!'' |
| | | |
− | Amma Kasıb ilandan canını qurtarmaq ümidini hələ itirməmişdi; İlan qurbanı sancmağa tələsərkən, Kasıb ilana üz tutub dedi: | + | Amma Kasıb ilandan canını qurtarmaq ümidini hələ itirməmişdi; İlan qurbanını sancmağa tələsərkən, Kasıb da İlana üz tutub dedi: |
| | | |
| – ''Qulaq as ay İlan, mən indicə sandıqçanı açıb səni azadlığa buraxdım, sənsə məni sancmaq istəyirsən, amma yaxşılığın əvəzini yaxşılıqla çıxmaq lazımdır axı?'' | | – ''Qulaq as ay İlan, mən indicə sandıqçanı açıb səni azadlığa buraxdım, sənsə məni sancmaq istəyirsən, amma yaxşılığın əvəzini yaxşılıqla çıxmaq lazımdır axı?'' |
Sətir 371: |
Sətir 408: |
| – ''Belədirsə, gəl gedək ilk qarşımıza çıxan adamdan soruşaq ki, yaxşılığa yaxşılıq etmək lazımdır, ya yamanlıq?'' | | – ''Belədirsə, gəl gedək ilk qarşımıza çıxan adamdan soruşaq ki, yaxşılığa yaxşılıq etmək lazımdır, ya yamanlıq?'' |
| | | |
− | İlan razılaşdı. Bu zaman yolda bir nəfər onlara tərəf gəlirdi. Amma o, Kasıbın boğazına ilanın sarılmasını görən kimi qorxub geri qaçmağa başladı və qarşısına çıxan ilk ağacın arxasında gizləndi. Kasıb boğazında ilanla həmin ağaca yaxınlaşdı. İlan Kasıba dedi: | + | İlan razılaşdı. Bu zaman yolda bir nəfər onlara tərəf gəlirdi. Amma o, Kasıbın boynuna ilanın sarılmasını görən kimi qorxub geri qaçmağa başladı və qarşısına çıxan ilk ağacın arxasında gizləndi. Kasıb boynunda ilanla həmin ağaca yaxınlaşdı. İlan Kasıba dedi: |
| | | |
| – ''Bu ağacdan soruş.'' | | – ''Bu ağacdan soruş.'' |
Sətir 385: |
Sətir 422: |
| – ''Yox, yox!'' – Kasıb qorxdu, – ''səbirli ol, daha iki nəfərdən də soruşsaq peşman olmazsan''. | | – ''Yox, yox!'' – Kasıb qorxdu, – ''səbirli ol, daha iki nəfərdən də soruşsaq peşman olmazsan''. |
| | | |
− | İlan yenə razılaşdı. Onlar inək sürüsü otlayan düzənliyə çıxdılar. Yaxınlıqda bir çoban dayanmışdı, Kasıb eyni sualla ona müraciət etmək istəyirdi. Lakin çoban onun boğazına sarılmış ilanı görən kimi qaçıb inəklərin arasında gizləndi. İlanın təkidi ilə Kasıb eyni sualı inəyə verməli oldu. Cavab Kasıbın xeyrinə olmadı, cavab gəldi ki, insanlar inəyin südündən istifadə etmələrinə baxmayaraq, sonda inəyi kəsirlər. | + | İlan yenə razılaşdı. Onlar inək sürüsü otlayan düzənliyə çıxdılar. Yaxınlıqda bir çoban dayanmışdı, Kasıb eyni sualla ona müraciət etmək istəyirdi. Lakin çoban onun boynuna sarılmış ilanı görən kimi qaçıb inəklərin arasında gizləndi. İlanın təkidi ilə Kasıb eyni sualı inəyə verməli oldu. Cavab Kasıbın xeyrinə olmadı, cavab gəldi ki, insanlar inəyin südündən istifadə etmələrinə baxmayaraq, sonda inəyi kəsirlər. |
| | | |
| – ''Görürsən, insanlar da yaxşılığa yamanlıq edirlər! İlan, Kasıbı sanc!'' – İnək dedi. | | – ''Görürsən, insanlar da yaxşılığa yamanlıq edirlər! İlan, Kasıbı sanc!'' – İnək dedi. |
| | | |
− | Hələ sual veriləcək üçüncü adam qalırdı, Kasıb və Kasıbın boğazına sarılmış İlan birlidə həmin adamı axtarmağa getdilər. Uzun müddət yol getdilər, amma heç kimə rast gəlmədilər. Nəhayət, qaçan bir Tülkü gördülər və eyni sualı ona verməli oldular. Tülkü suala hələ tam qulaq asmamış cavab verdi ki, yaxşılığın əvəzini yamanlıqla çıxmaq lazımdır. Kasıbın ürəyi qopdu və ölümə hazırlaşmağa başladı. Birdən ağlına gəldi ki tülkünü hədiyyə ilə ələ ala və öz tərəfinə çəkə bilər. Xəlvəti ona çatacaq hədiyyəsini göstərdi. Tülkü məsələdən agah oldu və dərhal İlanla danışığa başladı: | + | Hələ sual veriləcək üçüncü adam qalırdı, Kasıb və Kasıbın boynuna sarılmış İlan birlikdə həmin adamı axtarmağa getdilər. Uzun müddət yol getdilər, amma heç kimə rast gəlmədilər. Nəhayət, qaçan bir Tülkü gördülər və eyni sualı ona verməli oldular. Tülkü suala hələ tam qulaq asmamış cavab verdi ki, yaxşılığın əvəzini yamanlıqla çıxmaq lazımdır. Kasıbın ürəyi qopdu və ölümünü göz altına aldı. Birdən ağlına gəldi ki tülkünü hədiyyə ilə ələ ala və öz tərəfinə çəkə bilər. Xəlvəti ona çatacaq hədiyyəsini göstərdi. Tülkü məsələdən agah oldu və dərhal İlanla danışığa başladı: |
| | | |
| – ''Ay İlan bacı, sən mənə bir de görüm sən haradan çıxdın?'' | | – ''Ay İlan bacı, sən mənə bir de görüm sən haradan çıxdın?'' |
Sətir 397: |
Sətir 434: |
| – ''Bu mümkün deyil,'' – dedi Tülkü və sonra əlavə etdi: – ''sən o qədər böyüksən, sandıqça isə çox kiçikdir, ona necə sığa bilərsən?'' | | – ''Bu mümkün deyil,'' – dedi Tülkü və sonra əlavə etdi: – ''sən o qədər böyüksən, sandıqça isə çox kiçikdir, ona necə sığa bilərsən?'' |
| | | |
− | Uzun müddət İlan Tülkünü inandırmağa çalışdı ki, həqiqətən də sandıqçadan çıxıb, ancaq onu inandıra bilmədi. Nəhayət, ilanın səbri tükəndi, Kasıbın boğazından düşərək sandıqçaya girib qıvrıldı və dedi: | + | Uzun müddət İlan Tülkünü inandırmağa çalışdı ki, həqiqətən də sandıqçadan çıxıb, ancaq onu inandıra bilmədi. Nəhayət, İlanın səbri tükəndi, Kasıbın boynundan düşüb sandıqçaya girdi, qıvrıldı və dedi: |
| + | |
| + | – ''Bax, sandıqçaya belə yerləşirəm!'' |
| + | |
| + | Elə bunu demişdi ki, Tülkü dərhal sandıqçanın qapağını qapadı və İlan da qaldı sandıqçanın içində. İlandan canını qurtarmış Kasıb böyük bir daş götürdü və sandıqçanı əzmək istədi ki, içindəki İlanı öldürsün. İlan Kasıba yalvarmağa başladı ki onu bağışlayıb azadlığa buraxsın və bunun əvəzini yaxşılıqla çıxacağını vəd etdi. Uzun müddət Kasıb İlanın yalvarışlarına məhəl qoymadı, amma nəhayət, onu sandıqçadan buraxmaq qərarına gəldi. Axı o, ilanın vəd etdiyi kimi, həqiqətən varlı olmaq və daha sonra hətta padşah olmaq istəyirdi. Kasıb sandıqçanın qapağını açdıqdan sonra İlan sandıqçadan çıxdı, sürünə-sürünə Kasıba yaxınlaşdı və ona kiçik bir daş verib dedi: |
| + | |
| + | – ''Bu gecə mən padşahın sarayına girəcəyəm və orada padşahın ayağını sancacağam; səhər bütün səltənətdə padşahı qaçılmaz ölümdən sağalda biləcək həkim axtaracaqlar, sən bütün məşhur həkimlərdən sonra padşahın yanına gedərsən, sənə verdiyim daşı yaranın üstünə qoyarsan, padşah dərhal sağalacaq. Ancaq əvvəlcə padşahı xəbərdar etməlisən ki, onu pula görə müalicə etməyəcəksən, yalnız qızını sənə ərə verdikdən sonra müalicə edəcəksən''. |
| + | |
| + | Deyildiyi kimi də oldu! Kasıb səhər yuxudan duran kimi şəhərdə misli görünməmiş bir hay-küy və qışqırıq eşitdi, hamı yalnız padşahın başına gələn müsibətdən və saraya nə qədər həkim çağırsa da heç kimin onu müalicə edə bilməsindən danışırdı. Kasıb tələsik geyindi, bazara çıxdı və tərəddüd etmədən başladı orda-burda danışmağa ki, padşahı sağalda bilər. Onu saraya aparırdılar, İlanın verdiyi məsləhətə uyğun olaraq əvvəlcə padşahın qızı ilə evlənmək şərti qoydu, sonra uğurlu müalicəyə başladı və hamını təəccübləndirdi. Tezliklə sağalıb ayağa qalxan padşah kasıbın şərtini yerinə yetirməkdən imtina etmədi və nökərinə tapşırdı ki, Kasıbı hamama aparsın, ən gözəl paltar geydirsin, sonra toya hazırlıq görsün. Hamamın yolunda Kasıb padşahın vəziri ilə qarşılaşdı. Vəzir ona dedi ki, ona yüz qızıl tümən verəcək, amma bu şərtlə ki, gərək padşahın qızından əl çəksin, çünki o, padşahın qızını özünün oğluna almaq istəyir. Kasıb razı olmadı. Onda vəzir öz adamlarına göstəriş verdi ki onu yaxşıca kötəkləyib türməyə salsınlar. Türməyə düşən Kasıb öz halına dərindən acıyır, birdən görür ki, divardakı bir çatdan İlan sürünə-sürünə çıxdı. İlan ona dedi: |
| + | |
| + | – Niyə məni diqqətlə dinləmədin və məsləhətlərimə dəqiq əməl etmədin? Dediyimə əməl etsəydin başına bu iş də gəlməzdi. Amma narahat olma, qoy elə belə olsun, padşahı yenə sancacağam, ancaq əvvəl sənə öyrətdiyim kimi əvvəlcə onun qızı ilə evlən, sonra onu müalicə etməyə başla. Əgər mənim dediklərimə bu dəfə də dəqiq əməl etməsən, onda sənin özünü sancacağam. |
| | | |
− | – Bax, sandıqçaya belə yerləşirəm!
| + | Deyildiyi kimi də oldu! Səhəri gün padşah yenə qışqırır ki, onu ilan sancıb. Gələcək kürəkənini çağırır, vəzir xəbər verir ki, kürəkəni qaçıb, hara getdiyini bilmirlər. |
| | | |
− | Elə ki bu sözləri demişdi, Tülkü dərhal sandıqçanın qapağını çırpıb bağladı və İlan da qaldı sandıqçanın içində. İlandan canını qurtarmış Kasıb böyük bir daş götürdü və sandıqçanı əzmək istədi ki, içindəki İlanı öldürsün. İlan Kasıba yalvarmağa başladı ki onu bağışlayıb azadlığa buraxsın və bunun əvəzini yaxşılıqla çıxacağını vəd etdi. Uzun müddət Kasıb İlanın yalvarışlarına məhəl qoymadı, amma nəhayət, onu sandıqçadan buraxmaq qərarına gəldi, o, ilanın vəd etdiyi kimi, həqiqətən varlı və daha sonra hətta padşah olmaq istəyirdi. Kasıb sandığın qapağını açdıqdan sonra İlan sandıqdan çıxdı, sürünərək ona yaxınlaşıb kiçik bir daş verib və dedi:
| + | Padşah çox qəzəbləndi. Vəzirə dedi ki, dərhal Kasıbı tapsın, tapa bilməsə boynu vurulacaq. Vəzirin Kasıbı gətirmək üçün türməyə getməkdən başqa çıxış yolu qalmadı, amma Kasıb padşahın yanına getməkdən imtina etdi. Bu barədə padşaha məlumat verildi və o, gələcək kürəkəninin onun yanına gəlmək istəməməsinin səbəbini öyrənmək üçün öz müşavirini onun yanına göndərdi. Müşavir həbsxanaya gedir, həqiqəti öyrənir, sonra padşahın yanına qayıdıb hər şeyi olduğu kimi danışır. Bu halda padşah müşavirinə tapşırdı ki, Kasıbı türmədən gətirsin və ona vəzirin edam ediləcəyini desin. Kasıb padşahın sözünə qulaq asdıqdan sonra saraya gəlməyə razılaşır, lakin padşahın müşavirinin nəzərinə çatdırır ki, ayaqları çox ağrıdığından piyada yeriyə bilmir. Müşavir ona at gətirilməsini əmr etdi, lakin Kasıb dedi “''at çox hündürdür''” və minməyə razı olmadı. Eşşək gətirməyi təklif etdilər, amma Kasıb bundan da imtina etdi. Ona minmək üçün təklif olunan hər şeydən imtina etdi. Nəhayət, ondan soruşdular: |
| | | |
− | – Bu gecə mən padşahın sarayına girəcəyəm və orada padşahın ayağını sancacağam; səhər bütün səltənətdə padşahı qaçılmaz ölümdən sağalda biləcək həkim axtaracaqlar, sən bütün məşhur həkimlərdən sonra padşahın yanına gedərsən, sənə verdiyim daşı yaranın üstünə qoyarsan, padşah dərhal sağalacaq. Ancaq əvvəlcə padşahı xəbərdar etməlisən ki, onu pula görə müalicə etmirsən, qızını sənə ərə verəcəyinə görə müalicə edirsən. | + | – ''Bəs nəyə minmək istəyirsən?'' |
| | | |
− | Deyildiyi kimi də oldu! Kasıb səhər yuxudan duran kimi şəhərdə misli görünməmiş bir hay-küy və qışqırıq eşitdi, hamı yalnız padşahın başına gələn müsibətdən və saraya nə qədər həkim çağırsa da heç kimin onu müalicə edə bilməsindən danışırdı. Kasıb tələsik geyindi, bazara çıxdı və padşahı sağalda biləcəyini söylədi. Onu saraya aparırlar, İlanın verdiyi məsləhətə uyğun olaraq əvvəlcə padşahla qızı ilə evlənmək üçün şərt qoyur, sonra müalicəyə başlayıb hamını təəccübləndirir, padşah tezliklə sağalır. Sonra padşah sözündən dönmək istəməyərək nökərə almağı əmr etdi...
| + | – ''Məni döyən vəziri yanıma gətirin, mən onun belinə minib padşahın yanına getmək istəyirəm.'' |
− |
| + | |
| + | Vəziri gətirdilər. Kasıb onu yəhərləməyi və başına cilov taxmağı əmr etdi. |
| + | |
| + | – ''Hər şey yaxşıdır, amma indi onu nallamaq da lazımdır'', – Kasıb dedi. |
| + | |
| + | Bu əmr də yerinə yetirildi. Sonra kasıb vəzirin üstünə çıxıb dedi: |
| + | |
| + | – ''Mənə bir çubuq da verin, çubuqsuz bunu necə hərəkətə gətirə bilərəm?'' |
| + | |
| + | Ona çubuq da verdilər. |
| + | |
| + | – ''İndi getdik!'' – deyib, Kasıb vəziri dəyənəklə vura-vura sürməyə başladı. |
| + | |
| + | Kasıb bu vəziyyətdə gəlib çıxdı padşahın yanına, padşahın qızı ilə evləndi və İlanın verdiyi daşla padşahı sağaltdı. Padşahın oğlu olmadığı üçün taxt-tacın varisi də Kasıb özü oldu. |
| | | |
| ===ЦАРЕВИЧ И ЕГО ЖЕНА СОРОКЛЕТНЯЯ ЗМЕЯ === | | ===ЦАРЕВИЧ И ЕГО ЖЕНА СОРОКЛЕТНЯЯ ЗМЕЯ === |
Sətir 417: |
Sətir 477: |
| Дервиш, конечно, не отказал царю в своем совете и предложил устроить так: “Сообщите мнимой красавице, что приходил дервиш и просил хлеба, который был бы испечен ею, так как она, согласно установившемуся обычаю, изъявит согласие исполнить просьбу прикажите слуге, который будет помогать, чтобы он в то время, когда она наклонится в печь сажать хлеб, схватил бы ее за ноги и бросил в огонь, в притворив при этом крепко-на-крепко дверь печи ”. Слова дервиша были исполнены в точности и, таким образом, царевич избавился от своей жены, а вместе и от мучившей болезни. Царь щедро наградил дервиша и сделал его первым визирем в своем царстве. | | Дервиш, конечно, не отказал царю в своем совете и предложил устроить так: “Сообщите мнимой красавице, что приходил дервиш и просил хлеба, который был бы испечен ею, так как она, согласно установившемуся обычаю, изъявит согласие исполнить просьбу прикажите слуге, который будет помогать, чтобы он в то время, когда она наклонится в печь сажать хлеб, схватил бы ее за ноги и бросил в огонь, в притворив при этом крепко-на-крепко дверь печи ”. Слова дервиша были исполнены в точности и, таким образом, царевич избавился от своей жены, а вместе и от мучившей болезни. Царь щедро наградил дервиша и сделал его первым визирем в своем царстве. |
| | | |
− | ====ŞAHZADƏ VƏ ONUN QIRXYAŞLI İLAN-ARVADI==== | + | ====ŞAHZADƏ VƏ ONUN QIRXYAŞLI İLAN-ARVADI (tərcümə)==== |
| | | |
| Hansısa bir səltənətdə və naməlum bir məmləkətdə bir padşah yaşayırmış və onun yalnız bir oğlu – taxt-tacının varisi, varmış, onu göz bəbəyi kimi qoruyub saxlayırmış. Bir dəfə şahzadə öz adamları ilə ova getmişdi. Uzun müddət ov etdilər, çox yoruldular və nəhayət, meşədə dincəlmək üçün dayandılar. Şahzadə bir az dincəldikdən sonra onu müşayiət edən saray əyanlarından ayrılıb meşəni gəzməyə çıxdı. O, səssiz-səmirsiz meşənin lap dərinliyinə qədər getdi, orada böyük bir kolun altında uzun saçları ilə gəncin nəzərindən gizlənən və kədərlə ona baxan yatmış gözəl bir qızı görüb çox təəccübləndi. Şahzadə çox fikirləşmədən öz adamlarının yanına qaçdı və gördüklərini onlara danışdı. Hamısı dərhal tələsik o yerə getdilər və onların gözlərinin qarşısına elə bir gözəl qız çıxdı ki, onun gözəlliyini heç cürə təsvir etmək mümkün deyildi. Onlar qızdan ora necə düşdüyünü soruşmağa başladılar və qızın cavablarından bildilər ki, o, öz köçündən geri qalıbmış və azıbmış; yaxınlıqda gecələmək üçün yaşayış yeri olmadığından artıq üçüncü gündür ki, ac-yalavac bu kolun altında gecələyir. Şahzadənin ona yazığı gəldi və onu da özü ilə evə apardı. Bundan xəbər tutan padşah, oğlunun bu hərəkətinə çox təəccüblənməsə də, qızın özünü görəndə hədsiz gözəlliyinə görə çox təəccübləndi və özünü saxlaya bilməyib dedi: “Bu nə cazibədarlıq, bu nə gözəllikdir? Mənim oğlum! Onu Allah özü sənə arvad göndərdi, belə gözəllikdə qızı bu böyüklükdə məmləkətimdə sənə tapa bilməzdim. Şahzadə atasının sözlərini eşidəndə hədsiz sevindi, çünki elə ilk baxışdan qıza aşiq olmuşdu. Tezliklə qırx gün davam edən toy oldu və bu toy öz möhtəşəmliyinə görə bu məmləkətdə daha əvvəl olmuş bütün toyları üstələdi. Toydan bir müddət sonra padşah hiss etməyə başladı ki, sevimli oğlu gündən-günə əriyib-solur. Bütün məşhur həkimləri çağırdı, amma onlar şahzadəni nə qədər müalicə etsələr də, ona nə qədər dava-dərman versələr də, heç kim onu naməlum xəstəlikdən sağalda bilmədi. Günlərin bir günü, sərgərdan bir yoxsul-dərviş padşahın sarayına daxil olur və o, nökərlərin söhbətindən öyrənir ki, şahzadə sağalmaz bir xəstəliyə dükar olmuşdur və buna görə də padşah çox kədərlidir və heç kimi yanına buraxmır. Sonra dərviş şahzadəni yoxlamaq üçün padşahdan icazə aldı. Padşahın oğluna baxan dərviş xəstəliyin nə olduğunu dərhal anladı və dedi: “Padşaha deyin ki, onun oğlu çox asanlıqla sağala bilər, əgər padşah məni asdırmasa, bütün həqiqəti ona söyləyə bilərəm”. Padşah, oğlunun sağalacağına ümidini itirsə də, yenə də dərvişə qulaq asmaq istədi və ona görə də əmr etdi ki, dərvişi onun yanına çağırsınlar. Dərviş içəri girəndə padşah ona dedi: “Məndən qorxma və bütün həqiqəti söylə, əgər sözün doğru çıxsa, sənə istədiyin hər şeyi verəcəyəm”. | | Hansısa bir səltənətdə və naməlum bir məmləkətdə bir padşah yaşayırmış və onun yalnız bir oğlu – taxt-tacının varisi, varmış, onu göz bəbəyi kimi qoruyub saxlayırmış. Bir dəfə şahzadə öz adamları ilə ova getmişdi. Uzun müddət ov etdilər, çox yoruldular və nəhayət, meşədə dincəlmək üçün dayandılar. Şahzadə bir az dincəldikdən sonra onu müşayiət edən saray əyanlarından ayrılıb meşəni gəzməyə çıxdı. O, səssiz-səmirsiz meşənin lap dərinliyinə qədər getdi, orada böyük bir kolun altında uzun saçları ilə gəncin nəzərindən gizlənən və kədərlə ona baxan yatmış gözəl bir qızı görüb çox təəccübləndi. Şahzadə çox fikirləşmədən öz adamlarının yanına qaçdı və gördüklərini onlara danışdı. Hamısı dərhal tələsik o yerə getdilər və onların gözlərinin qarşısına elə bir gözəl qız çıxdı ki, onun gözəlliyini heç cürə təsvir etmək mümkün deyildi. Onlar qızdan ora necə düşdüyünü soruşmağa başladılar və qızın cavablarından bildilər ki, o, öz köçündən geri qalıbmış və azıbmış; yaxınlıqda gecələmək üçün yaşayış yeri olmadığından artıq üçüncü gündür ki, ac-yalavac bu kolun altında gecələyir. Şahzadənin ona yazığı gəldi və onu da özü ilə evə apardı. Bundan xəbər tutan padşah, oğlunun bu hərəkətinə çox təəccüblənməsə də, qızın özünü görəndə hədsiz gözəlliyinə görə çox təəccübləndi və özünü saxlaya bilməyib dedi: “Bu nə cazibədarlıq, bu nə gözəllikdir? Mənim oğlum! Onu Allah özü sənə arvad göndərdi, belə gözəllikdə qızı bu böyüklükdə məmləkətimdə sənə tapa bilməzdim. Şahzadə atasının sözlərini eşidəndə hədsiz sevindi, çünki elə ilk baxışdan qıza aşiq olmuşdu. Tezliklə qırx gün davam edən toy oldu və bu toy öz möhtəşəmliyinə görə bu məmləkətdə daha əvvəl olmuş bütün toyları üstələdi. Toydan bir müddət sonra padşah hiss etməyə başladı ki, sevimli oğlu gündən-günə əriyib-solur. Bütün məşhur həkimləri çağırdı, amma onlar şahzadəni nə qədər müalicə etsələr də, ona nə qədər dava-dərman versələr də, heç kim onu naməlum xəstəlikdən sağalda bilmədi. Günlərin bir günü, sərgərdan bir yoxsul-dərviş padşahın sarayına daxil olur və o, nökərlərin söhbətindən öyrənir ki, şahzadə sağalmaz bir xəstəliyə dükar olmuşdur və buna görə də padşah çox kədərlidir və heç kimi yanına buraxmır. Sonra dərviş şahzadəni yoxlamaq üçün padşahdan icazə aldı. Padşahın oğluna baxan dərviş xəstəliyin nə olduğunu dərhal anladı və dedi: “Padşaha deyin ki, onun oğlu çox asanlıqla sağala bilər, əgər padşah məni asdırmasa, bütün həqiqəti ona söyləyə bilərəm”. Padşah, oğlunun sağalacağına ümidini itirsə də, yenə də dərvişə qulaq asmaq istədi və ona görə də əmr etdi ki, dərvişi onun yanına çağırsınlar. Dərviş içəri girəndə padşah ona dedi: “Məndən qorxma və bütün həqiqəti söylə, əgər sözün doğru çıxsa, sənə istədiyin hər şeyi verəcəyəm”. |