Sətir 1: |
Sətir 1: |
− | [[Kateqoriya:C]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış həkimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]]{{Alim | + | [[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış həkimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]]{{Alim |
| |Piktoqram = tibb | | |Piktoqram = tibb |
| |Adı = Cəlil Hüseynov | | |Adı = Cəlil Hüseynov |
− | |Orijinal adı = Hüseynov Cəlil Yusif oğlu | + | |Orijinal adı = ''Hüseynov Cəlil Yusif oğlu'' |
− | |Şəkil = Cəlil Hüseynov.jpg | + | |Şəkil = Cəlil Hüseynov.png |
− | |Şəklin ölçüsü = | + | |Şəklin ölçüsü = |
− | |Şəklin izahı = Cəlil Hüseynov | + | |Şəklin izahı = Cəlil Hüseynov. |
− | |Doğum tarixi = {{Doğum tarixi |1896|12|28}} | + | |Doğum tarixi = {{Doğum tarixi |1896|12|28}}<ref>ASE-də və Ənvər Metenin “O torpağın övladları” kitabında ''20 dekabr'', AMEA saytının “Vəfat etmiş həqiqi üzvlər/Hüseynov Cəlil Yusif oğlu” səhifəsində ''28 dekabr''.</ref> |
− | |Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{RUSEMP}} | + | |Doğum yeri = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{RUSEMP}} |
− | |Vəfat tarixi = {{Vəfat tarixi və yaşı|1975|3|21|1896|12|28}} | + | |Vəfat tarixi = {{Vəfat tarixi və yaşı|1979|3|21|1896|12|28}} |
| |Vəfat yeri = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}} | | |Vəfat yeri = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}} |
| |Vəfat səbəbi = | | |Vəfat səbəbi = |
Sətir 14: |
Sətir 14: |
| |Vətəndaşlığı = | | |Vətəndaşlığı = |
| |Milliyyəti = | | |Milliyyəti = |
− | |Həyat yoldaşı = | + | |Həyat yoldaşı = Leyla Adıgözəlova |
− | |Uşağı = | + | |Uşağı = Fərid Hüseynov, Gülarə Hüseynova, Ədilə Hüseynova |
| |Atası = | | |Atası = |
| |Anası = | | |Anası = |
| |Elm sahəsi = tibb | | |Elm sahəsi = tibb |
− | |Elmi dərəcəsi = tibb elmləri namizədi | + | |Elmi dərəcəsi = tibb elmləri doktoru |
− | |Elmi adı = akademik | + | |Elmi adı = professor |
| |İş yeri = Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunda patoloji anatomiya kafedrasının müdiri | | |İş yeri = Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunda patoloji anatomiya kafedrasının müdiri |
| |Alma-mater = <!--Qədim təhsil ocaqları--> | | |Alma-mater = <!--Qədim təhsil ocaqları--> |
− | |Təhsili = Azərbaycan Dövlət Universiteti, tibb fakültəsi | + | |Təhsili = Azərbaycan Dövlət Universiteti, tibb fakültəsi (–1924) |
| |Elmi rəhbəri = | | |Elmi rəhbəri = |
| |Tanınmış yetirmələri = | | |Tanınmış yetirmələri = |
| |Tanınır = <!--Alimə fəaliyyətinə görə verilən ləqəb--> | | |Tanınır = <!--Alimə fəaliyyətinə görə verilən ləqəb--> |
| |Mühüm layihələri = | | |Mühüm layihələri = |
− | |Üzvlüyü = | + | |Üzvlüyü = Azərbaycan SSR EA-nın həqiqi üzvü |
− | |Mükafatları = {{"Lenin" ordeni}}{{"Lenin" ordeni}}{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}{{"Şərəf Nişanı" ordeni}}<br/>{{Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi}} | + | |Mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi}}<br/>{{"Lenin" ordeni}}{{"Lenin" ordeni}}{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}{{"Şərəf Nişanı" ordeni}} |
| |İmzası = | | |İmzası = |
| |Saytı = | | |Saytı = |
| |Vikianbar = | | |Vikianbar = |
| }} | | }} |
− | '''Cəlil Hüseynov''' (''Hüseynov Cəlil Yusif oğlu''; {{d.}} 28 dekabr 1896-cı il, [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası – {{ö.}} 31 avqust 1975-ci il, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ) – azərbaycanlı alım, Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun patoloji anatomiya kafedrasının müdiri (1946 – 1979), Azərbaycan SSR EA-nın həqiqi üzvü (1967-ci ildən). | + | '''Cəlil Hüseynov''' (1896–1979) — tanınmış sovet patanatomu və Azərbaycanda patoloji anatomiyanın banilərindən biri{{Sfn|ASE|1987|s=290}}, tibb elmləri doktoru, professor, Azərbaycan SSR EA-nın həqiqi üzvü, Azərbaycan SSR Səhiyyə Nazirliyinin baş patoloq anatomu, Nəriman Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun patoloji anatomiya kafedrasının müdiri. |
| | | |
| ==Haqqında məlumatlar== | | ==Haqqında məlumatlar== |
− | 1896-cı ildə Nuxada anadan olub. | + | 28 dekabr 1896-cı il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub. |
| + | |
| + | ===Təhsili=== |
| + | 1905 – 1907-ci illərdə Nuxa şəhər məktəbində, |
| + | |
| + | 1908 – 1918-ci illərdə Tiflisdəki birinci kişi gimnaziyasında, |
| + | |
| + | 1919-cu ildə Tiflisdəki ikinci kişi gimnaziyasında təhsil alıb. |
| | | |
| 1924-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin tibb fakültəsini bitirib. | | 1924-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin tibb fakültəsini bitirib. |
| | | |
− | 1924 – 1946-cı illərdə akademik İ.İ.Şirokoqorovun rəhbərlik etdiyi patoloji anatomiya kafedrasında assistent, dosent, 1936-cı ildə doktorluq dissertasiyası müdafiə etdikdən sonra isə professor vəzifəsində çalışıb. | + | ===Əmək fəaliyyəti=== |
| + | 1923 – 1924-cü illərdə Bakıda fəhlə fakültəsində dərs deyib. |
| + | |
| + | 1924 – 1925-ci illərdə “Muğan malyariya ekspedisiyası”nın Cənub – Muğan qrupuna rəhbərlik etməklə yanaşı, Azərbaycan Dövlət Universitetinin patoloji anatomiya kafedrasında prozektor, |
| + | |
| + | 1926 – 1930-cu illərdə assistent, |
| + | |
| + | 1930 – 1935-ci illərdə dosent, |
| + | |
| + | 1936 – 1946-cı illərdə isə professor vəzifəsində çalışıb. |
| + | |
| + | 1946 – 1979-cu illərdə Nəriman Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun patoloji anatomiya kafedrasının müdiri, eyni zamanda Azərbaycan SSR Səhiyyə Nazirliyinin baş patoloq anatomu olub. |
| + | |
| + | ====İkinci iş yerləri==== |
| + | 1926 – 1935-cu illərdə Bakıdakı Semaşko adına klinik xəstəxanada, diş həkimliyi və veterianarlıq texnikumlarında, tibb müəssisələrində, histologiya və mikrobiologiyadan dərs deyib. |
| + | |
| + | 1941 – 1945-ci illərdə, Böyük Vətən müharibəsi illərində, Azərbaycanda təşkil edilmiş hərbi hospitalların baş patoloji anatomu olub. |
| + | |
| + | ===Elmi fəaliyyəti=== |
| + | 1930 – 1935-ci illərdə patoloji anatomiyaya dair azərbaycan dilində üç kitabı çap olunub. |
| + | |
| + | 1930-cu ildə dosent elmi adını, |
| | | |
− | 1925-ci ildə “Muğan malyariya ekspedisiyası”nın Cənub – Muğan qrupuna rəhbərlik edib.
| + | 1936-cı ildə isə tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsi və professor elmi adını alıb. |
| | | |
− | 1946 – 1979-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun patoloji anatomiya kafedrasının müdiri, eyni zamanda Azərbaycan SSR Səhiyyə Nazirliyinin baş patoloqanatomu olub.
| + | 1959-cu ildə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, |
| | | |
− | 1959-cu ildə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, 1967-ci ildə həqiqi üzvü seçilib.
| + | 1967-ci ildə isə həqiqi üzvü seçilib. |
| | | |
| 200-ə yaxın elmi əsərin, monoqrafiya, dərslik və dərs vəsaitinin, o cümlədən, azərbaycan dilində “Ümumi patoloji anatomiya” (1963), “Xüsusi patoloji anatomiya” (1977) dərsliklərinin<ref>“Ümumi patoloji anatomiya” (1963) və “Xüsusi patoloji anatomiya” (1977) dərsliklərinə görə 1979-cu ildə Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatına layiq görülüb.</ref>, həmçinin, apardığı elmi tədqiqat işlərinin nəticələrinin yekunu kimi “Periferik sinir sisteminin – reseptor və sinapsların patomorfologiyası barədə” (1957) və “Patologiya şəraitində və sinapslarda struktur dəyişikliklər (makro-, mikro- və elektron mikroskopik dəyişikliklər)” (1965) adlı 2 klassik monoqrafiyanın müəllifidir. | | 200-ə yaxın elmi əsərin, monoqrafiya, dərslik və dərs vəsaitinin, o cümlədən, azərbaycan dilində “Ümumi patoloji anatomiya” (1963), “Xüsusi patoloji anatomiya” (1977) dərsliklərinin<ref>“Ümumi patoloji anatomiya” (1963) və “Xüsusi patoloji anatomiya” (1977) dərsliklərinə görə 1979-cu ildə Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatına layiq görülüb.</ref>, həmçinin, apardığı elmi tədqiqat işlərinin nəticələrinin yekunu kimi “Periferik sinir sisteminin – reseptor və sinapsların patomorfologiyası barədə” (1957) və “Patologiya şəraitində və sinapslarda struktur dəyişikliklər (makro-, mikro- və elektron mikroskopik dəyişikliklər)” (1965) adlı 2 klassik monoqrafiyanın müəllifidir. |
Sətir 55: |
Sətir 83: |
| SSRİ Elmlər Akademiyasının Azərbaycan filialının təklifi ilə histologiya, patoloji anatomiya və patoloji fiziologiya üzrə azərbaycan dilində 2500 termindən ibarət terminoloji lüğət tərtib etmişdir. Onun məsləhətçiliyi və rəhbərliyi altında 15 doktorluq, 28 namizədlik dissertasiyası müdafiə olunub. Xarici ölkələrdə təşkil edilən bir sıra beynəlxalq qurultay, konfrans və simpoziumlarda iştirak etmiş, elmi məruzələrlə çıxış etmişdir. | | SSRİ Elmlər Akademiyasının Azərbaycan filialının təklifi ilə histologiya, patoloji anatomiya və patoloji fiziologiya üzrə azərbaycan dilində 2500 termindən ibarət terminoloji lüğət tərtib etmişdir. Onun məsləhətçiliyi və rəhbərliyi altında 15 doktorluq, 28 namizədlik dissertasiyası müdafiə olunub. Xarici ölkələrdə təşkil edilən bir sıra beynəlxalq qurultay, konfrans və simpoziumlarda iştirak etmiş, elmi məruzələrlə çıxış etmişdir. |
| | | |
− | 1946-cı ildən Azərbaycan Patoloqlar Cəmiyyətinin sədri, 1971-ci ildən Ümumittifaq Patoloji Anatomiya Cəmiyyətinin fəxri üzvü, 1976-cı ildən Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası redaksiya şurasının üzvü olub. | + | ===Elmi-ictimai aktivliyi=== |
| + | 1946-cı ildən Azərbaycan Patoloqlar Cəmiyyətinin sədri, |
| + | |
| + | 1971-ci ildən Ümumittifaq Patoloji Anatomiya Cəmiyyətinin fəxri üzvü, |
| + | |
| + | 1976-cı ildən Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası elmi redaksiya şurasının üzvü olub. |
| + | |
| + | ===Təltif və mükafatları=== |
| + | * Səhiyyə əlaçısı (1943); |
| + | * [[Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi]] adı (1957); |
| + | * [[Lenin ordeni|“Lenin” ordeni]], 2 dəfə; |
| + | * [["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|“Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni]], 2 dəfə; |
| + | * [["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf nişanı” ordeni]]; |
| + | * medallar. |
| | | |
− | 21 mart 1979-cu ildə Bakıda vəfat edib. | + | ===Vəfatı=== |
| + | 21 mart 1979-cu il tarixdə – 82 yaşında, Bakıda vəfat edib. |
| | | |
− | ===Mükafatları=== | + | ===Xatirəsi=== |
− | 1957-ci ildə Azərbaycan SSR Əməkdar elm xadimi fəxri adına layiq görülüb.
| + | Şəkidə adına küçə var. |
− | Səmərəli elmi-pedaqoji fəaliyyətinə görə 2 dəfə “Lenin” ordeni, 2 dəfə “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni, “Şərəf nişanı” ordeni və bir sıra medallarla təltif edilib.
| + | |
| + | ===Ailəsi=== |
| + | ''Həyat yoldaşı:'' '''Leyla Adıgözəlova''', həkim-terapevt; |
| + | |
| + | ''Oğlu'': '''Fərid Hüseynov''', mühəndis-elektronik; |
| + | |
| + | ''Qızları:'' '''Gülarə Hüseynova''' – tibb elmləri namizədi, dosent, patomorfoloq elektronomikroskopist; '''Ədilə Hüseynova''' – fizik, Moskva Dövlət Universitetinin məzunu. |
| + | |
| + | ''Nəvələri:'' '''Elmira Nəcəfova''' – həkim-psixoterapevt; '''Murad Hüseynov''' – pianist musiqiçi, Azərbaycan respublikasının əməkdar artisti; '''Fuad''' və '''Fərhad Hüseynovlar''' – musiqiçi və damaçı; '''Zaur Hüseynov''' – mühəndis; '''Leyla Məmmədova''' – kafedra dosenti. |
| | | |
| == İstinad və qeydlər == | | == İstinad və qeydlər == |
| {{İstinad siyahısı}} | | {{İstinad siyahısı}} |
| | | |
− | ==İstifadə edilmiş mənbələr== | + | ==Ədəbiyyat== |
− | {{cite web |url=http://science.gov.az/forms/skonchavshiesya-deystvitelnyie-chlenyi/3285 |title=Hüseynov Cəlil Yusif oğlu/ Vəfat etmiş həqiqi üzvlər |author=Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası |date= |website= |publisher= |language= |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20190718162601/http://science.gov.az/forms/skonchavshiesya-deystvitelnyie-chlenyi/3285 |archivedate =28 Mar 2018 - 18 Jul 2019 }} | + | # {{ASE|10|290|Hüseynov|ref=ASE}} |
− | {{Yaxşı məqalə}} | + | # {{ŞAZ|1|244-245}} |
| + | # {{OTÖ|333-335|Akademik Cəlil Hüseynov}} |
| + | # {{cite web |url=http://science.gov.az/forms/skonchavshiesya-deystvitelnyie-chlenyi/3285 |title=Vəfat etmiş həqiqi üzvlər/Hüseynov Cəlil Yusif oğlu |author=Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası |date= |website=http://science.gov.az |publisher=Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası |language=az|accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20190718162601/http://science.gov.az/forms/skonchavshiesya-deystvitelnyie-chlenyi/3285 |archivedate =28 Mar 2018 - 18 Jul 2019 }} |
| + | |
| + | {{Yoxlanılmış məqalə}} |
| + | |
| + | {{Çapa hazır məqalə}} |
| + | |
| + | [[ru:Гусейнов, Джалил Юсуф оглы]][[az:Cəlil Hüseynov (akademik)]] |