"Mövsüm Salamov" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Mövsüm Salamov
	Salamov Mövsüm Əsgər oğlu
	Mövsüm Salamov.
Anadan olub	1905
Anadan olduğu yer	Nuxa, Nuxa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası
Vəfat edib	1985 (80 yaşında)
Vəfat etdiyi yer	Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Həyat yoldaşları	Sara Aşurbəyli, Mariya Qorban, Şəfiqə Bağbanlı
Atası	Əsgər Salamov
Anası	Mariyə Salamova
Vətəndaşlıq	SSRİ
Milliyyəti	azərbaycanlı
İxtisası	şərqşünas
Təhsili	• S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti, şərq fakültəsi (1926–1930) • Azərbaycan Dövlət Elmi-Tədqiqat İnstitutunu, aspirantura (1930–1932)
Mükafatları	;

15:44, 14 iyul 2021 versiyası

Mövsüm Salamov (1905–1985) — tanınmış şərqşünas, dosent, Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi, “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət tarixi-memarlıq qoruq-muzeyinin ilk direktoru.

Haqqında məlumatlar

1905-ci ildə Nuxada (indiki Şəki) anadan olub.

Təhsili

1920-ci ildə Nuxada – molla məktəbində, ibtidai təhsilini bitirib.

1920 – 1922-ci illərdə Nuxada – yeni təşkil edilmiş gecə məktəbində,

1922 – 1926-cı illərdə Bakıdakı Fəhlə Fakültəsinə (Rabfak),

1926 – 1930-cu illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin şərq fakültəsində,

1930 – 1932-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Elmi-Tədqiqat İnstitutunun aspiranturasında təhsil alıb.

Əmək fəaliyyəti

1917-ci ildən – 12 yaşından, atasının dəmirçi emalatxanasında işləməyə başlayıb.

Tələbə ikən – 1929-cu ildə, Azərbaycanı tədqiq və təəbbö cəmiyyətinə işə götürülüb.

1934-cü ildə Azərbaycan Dövlət muzeyinə direktor təyin olunub.

Həbs müddəti bitdikdən sonra Komi MSSR-də sürgündə olarkən, kərpic zavodunda əvvəl fəhlə, sonra baş usta, daha sonra sex rəisi, baş direktor vəzifəsində çalışıb.

1960-cı ildə Şirvanşahlar sarayına,

1964-cü ildən isə yeni yaradılmış “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət Tarixi-Memarlıq Qoruq-Muzeyinə direktor təyin olunub və 1980-cı illərin əvvələrinə qədər həmin vəzəfədə çalışıb, sonra isə görmə qabiliyyətini itirdiyinə və yaşına görə təqaüdə çıxıb.

Elmi fəaliyyəti

1934-cü ildən sonra SSRİ xalqları kafedrası üzrə dosent elmi adını alıb^[1].

1935-ci ildə Tehranda təşkil olunmuş Şərq xalqlarının tarixinə həsr edilmiş konfransa qatılıb və məruzə ilə çıxış edib.

Məhkumluğu

28 fevral 1938-ci il tarixdə SSRİ əleyhinə fəaliyyət ittihamı ilə həbs olunub. Şəxsi işində həbs edilməsinin əsas səbəblərindən biri kimi pantürkizmə meyl etməsi və həyat yoldaşı Sara Aşurbəylinin qohumları ilə sıx əlaqələrdə olması göstərilirdi. Ona 10 il həbs, 5 il də sürgün cəzası verilir. Həbs illəri Sibirdə keçir (Bəzi məlumatlara^[2] görə, Hüseyn Cavidlə eyni həbs düşərgəsində saxlanılmış, Hüseyn Cavid onun qolları arasında dünyasını dəyişmişdir. Mövsüm Salamov Hüseyn Cavidin dəfn olunduğu yeri və qəbrinin nömrəsini yadında saxlamış və bunun sayəsində də gələcəkdə Hüseyn Cavidin qalıqlarının tapılıb Azərbaycana aparılması, Azərbaycanda dəfn edilməsi mümkün olmuşdu.) Həbs müddəti bitdikdən sonra Komi MSSR-də sürgün həyatı yaşayıb.

1956-cı ildə bəraət alıb.

1959-cu ildə Bakıya qayıdıb.

Təltif və mükafatları

2 noyabr 1957-ci il – “Böyük Oktyabr Sosialist İnqilabının 40 illiyi və respublikanın tikinti təsərrüfatı sahəsində və mədəni-siyasi həyatında qazandığı nailiyyətlərinə görə” Komi MSSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı;
“Əla işə görə” döş nişanı;
22 noyabr 1967-ci il – “Əmək fədakarlığına görə” medalı;
31 mart 1970 – “Leninin yubiley” medalı
“1973-cü ilin sosialist yarışının qalibi” döş nişanı;
12 aprel 1977-ci il – “N. K. Krupskaya” medalı;
24 may 1978-ci il – “Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi” fəxri adı;
31 avqust 1981 – “Əmək veteranı” medalı.

Vəfatı

1985-ci ildə – 80 yaşında, Bakıda vəfat edib. Bakıda da dəfn edilib.

Ailəsi

Mövsüm Salamov bacı-qardaşları ilə birlikdə (Birinci sırada soldan: Saleh Əsgərzadə, Səidə Salamova, Vahid Salamov; İkinci sırada sağdan: Qurbanəli Salamov, Mövsüm Salamov, Məmmədəmin Əsgərzadə)

.

Atası: Mövsüm Əsgər oğlu Salamov, dəmirçi.
Anası: Mariyə Hacı Zəkəriyyə qızı.
Qardaş-bacıları: 1 bacısı və 4 qardaşı olub (şəkildə adları göstərilir).

Həyat yoldaşları: Mövsüm Salamov sürgünə göndərilərkən birinci həyat yoldaşı Sara Aşurbəyli ilə nikahını rəsmi şəkildə pozdurmuşdu. Bundan sonra Sara Aşurbəyli başqa bir kişi ilə evlilik həyatı yaşayıb. Mövsüm Salamov isə Komidə Mariya Qorban adlı bir ukraynalı qadınla ailə qurub. Onun ölümündən sonra, ömrünün sonuna yaxın anasının dayısı nəvəsi olan Şəfiqə Bağbanlı ilə evli olub.

Xatirəsi

2005-ci ildə “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət tarixi-memarlıq qoruq-muzeyində Mövsüm Salamovun anadan olmasının 100 illiyi münasibəti ilə təşkil olunmuş tədbir iştirakçilarından bir qurup.

Mövsüm Salamovun anadan olmasının 100 illiyi münasibəti ilə “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət tarixi-memarlıq qoruq-muzeyində Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi əməkdaşlarının və respublikanın elm və mədəniyyət xadimlərinin iştirakı ilə 19 oktyabr 2005-ci il tarixdə toplantı təşkil edilmişdir. Tədbir barədə Azərbaycanın aparıcı KİV-də məlumat gedib^[3], “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət tarixi-memarlıq qoruq-muzeyi tərəfindən aşağıda adları göstərilən məqalələrdən ibarət kitabça nəşr olunub:

Dadaşova S.U. Zəhmətinin bəhrəsi görünsə də, çoxlarına bəlli olmayan şəxsiyyət haqqında...;
Əsgərzadə N.S. Düşüncə və duyğularımızdan...;
Mirzəyeva S.M. Mövsüm müəllimi xatırlarkən;
Рзаева Р.Ф. Мое воспоминания о директоре музея-заповедника Саламове Мовсум Аскар оглы;
Джафарова Р.А. Мой первый директор.

İstinad və qeydlər

↑ İstifadə edilmiş mənbələrdə Mövsüm Salamovun 1932-ci il dosent adı aldığı göstərilmişdi. Lakin, 13 yanvar 1934-cü il tarixə qədər SSRİ-də heç kimə dosent elmi adı verilməmişdir.
↑ Bu barədə Mövsüm Salamovun yaxın qohumları danışırlar – onlar bunu Mövsüm Salamovun özündən eşitdiklərini deyirlər.
↑ AZƏRTAC/Mədəniyyət/Mövsüm Salamovun 100 illik yubileyi qeyd olunmuşdur

İstifadə edilmiş əsas mənbələr

Mövsüm Salamov; “Şirvanşahlar Saray Kompleksi” Dövlət Tarixi-Memarlıq Qoruq-Muzeyinin ilk direktoru / Pərviz Əsgərov. — Bakı: “Best Print” mətbəəsi, 2005. — 100 nüsx.
www.ourbaku.com/Саламов Мовсум Аскер оглу...
Məmmədov Ə., Xalıqov F. Salamov Mövsüm // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Elm, 2007. — 2 cilddə. — II cild. — Səhifələrin sayı: 428. — Səh.: 338 – 340. — 600 nüsx. — ISBN 5-8066-1708-4.

Şablon:Yaxşı məqalə

[1] İstifadə edilmiş mənbələrdə Mövsüm Salamovun 1932-ci il dosent adı aldığı göstərilmişdi. Lakin, 13 yanvar 1934-cü il tarixə qədər SSRİ-də heç kimə dosent elmi adı verilməmişdir.

[2] Bu barədə Mövsüm Salamovun yaxın qohumları danışırlar – onlar bunu Mövsüm Salamovun özündən eşitdiklərini deyirlər.

[3] AZƏRTAC/Mədəniyyət/Mövsüm Salamovun 100 illik yubileyi qeyd olunmuşdur

[1]

[2]

[3]

@@ Sətir 5: / Sətir 5: @@
 |Şəkil            = Mövsüm Salamov.jpg
 |Şəkil miqyası    =
-|Şəkil məlumat    = Mövsüm Salamov
+|Şəkil məlumat    = Mövsüm Salamov.
 |İlk adı          =
 |Doğum tarixi     = {{doğum tarixi |1905||}}
-|Doğum yeri       = Nuxa
+|Doğum yeri       = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}}
 |Vəfatı           = {{Vəfat tarixi|1985| | }} (80 yaşında)
-|Vəfat yeri       = Bakı
+|Vəfat yeri       = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}}
 |Vəfat səbəbi     =
 |Atası            = Əsgər Salamov
@@ Sətir 25: / Sətir 25: @@
 |Fəaliyyəti       =
 |Fəaliyyət illəri =
-|Mükafatları      = {{"Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar" yubiley medalı}}{{Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi|1978}}
+|Mükafatları      = {{Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi|1978}}<br/>{{Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı}}{{"Əmək veteranı" medalı}}
 |imdb id          =
 |İmzası           =
 |Sayt             =
 }}
+'''Mövsüm Salamov''' (1905–1985)  — tanınmış şərqşünas, dosent, [[Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi]], “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət tarixi-memarlıq qoruq-muzeyinin ilk direktoru.
-'''Mövsüm Salamov''' (1905–1985)  — tanınmış şərqşünas, dosent, [[Azərbaycan SSR-in əməkdar mədəniyyət işçisi]], “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət tarixi-memarlıq qoruq-muzeyinin ilk direktoru.
 ==Haqqında məlumatlar==
@@ Sətir 37: / Sətir 36: @@
 ===Təhsili===
--ci ildə Nuxada – molla məktəbində, ilk təhsilini bitirib.
+-ci ildə Nuxada – molla məktəbində, ibtidai təhsilini bitirib.
 – 1922-ci illərdə Nuxada – yeni təşkil edilmiş gecə məktəbində,
-– 1926-cı illərdə Bakıdakı Fəhlə fakültəsinə – Rabfakda,
+– 1926-cı illərdə Bakıdakı Fəhlə Fakültəsinə (Rabfak),
-– 1930-cu illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin şərq fakültəsində
+– 1930-cu illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin şərq fakültəsində,
 – 1932-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Elmi-Tədqiqat İnstitutunun aspiranturasında təhsil alıb.
@@ Sətir 54: / Sətir 53: @@
 -cü ildə  Azərbaycan Dövlət muzeyinə direktor təyin olunub.
+Həbs müddəti bitdikdən sonra Komi MSSR-də sürgündə olarkən, kərpic zavodunda əvvəl fəhlə, sonra baş usta, daha sonra sex rəisi, baş direktor vəzifəsində çalışıb.
+-cı ildə Şirvanşahlar sarayına,
+-cü ildən isə yeni yaradılmış “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət Tarixi-Memarlıq Qoruq-Muzeyinə direktor təyin olunub və 1980-cı illərin əvvələrinə qədər həmin vəzəfədə çalışıb, sonra isə görmə qabiliyyətini itirdiyinə və yaşına görə təqaüdə çıxıb.
 ===Elmi fəaliyyəti===
@@ Sətir 61: / Sətir 64: @@
 -ci ildə Tehranda təşkil olunmuş Şərq xalqlarının tarixinə həsr edilmiş konfransa qatılıb və məruzə ilə çıxış edib.
-===Həbs və sürgün həyatı===
+===Məhkumluğu===
-fevral 1938-ci il tarixdə SSRİ əleyhinə fəaliyyət ittihamı ilə həbs olunub. Şəxsi işində həbs edilməsinin əsas səbəblərindən biri kimi pantürkizmə meyl etməsi və həyat yoldaşı [[Sara Aşurbəyli|Sara Aşurbəylinin]] qohumları ilə sıx əlaqələrdə olması göstərilirdi. Ona 10 il həbs, 5 il də sürgün cəzası verilir. Həbs illəri Sibirdə keçir (Bəzi məlumatlara<ref>Bu barədə Mövsüm Salamovun yaxın qohumları danışırlar – onlar bunu Mövsüm Salamovun özündən eşitdiklərini deyirlər.</ref> görə, Hüseyn Cavidlə eyni həbs düşərgəsində saxlanılmış, Hüseyn Cavid onun qolları arasında dünyasını dəyişmişdir. Mövsüm Salamov Hüseyn Cavidin dəfn olunduğu yeri və qəbrinin nömrəsini yadında saxlamış və bunun sayəsində də gələcəkdə Hüseyn Cavidin qalıqlarının tapılıb Azərbaycana aparılması, Azərbaycanda dəfn edilməsi mümkün olmuşdu.) Həbs müddəti bitdikdən sonra Komi MSSR-də sürgün həyatı yaşayır. Orada kərpic zavodunda əvvəlcə fəhlə işləyir. Sonra həmin zavodda baş usta, sex rəisi və baş direktor vəzifələrində çalışır.
+fevral 1938-ci il tarixdə SSRİ əleyhinə fəaliyyət ittihamı ilə həbs olunub. Şəxsi işində həbs edilməsinin əsas səbəblərindən biri kimi pantürkizmə meyl etməsi və həyat yoldaşı [[Sara Aşurbəyli|Sara Aşurbəylinin]] qohumları ilə sıx əlaqələrdə olması göstərilirdi. Ona 10 il həbs, 5 il də sürgün cəzası verilir. Həbs illəri Sibirdə keçir (Bəzi məlumatlara<ref>Bu barədə Mövsüm Salamovun yaxın qohumları danışırlar – onlar bunu Mövsüm Salamovun özündən eşitdiklərini deyirlər.</ref> görə, Hüseyn Cavidlə eyni həbs düşərgəsində saxlanılmış, Hüseyn Cavid onun qolları arasında dünyasını dəyişmişdir. Mövsüm Salamov Hüseyn Cavidin dəfn olunduğu yeri və qəbrinin nömrəsini yadında saxlamış və bunun sayəsində də gələcəkdə Hüseyn Cavidin qalıqlarının tapılıb Azərbaycana aparılması, Azərbaycanda dəfn edilməsi mümkün olmuşdu.) Həbs müddəti bitdikdən sonra Komi MSSR-də sürgün həyatı yaşayıb.
-===Yenidən Bakıda===
+-cı ildə bəraət alıb.
-Mövsüm Salamov 1956-cı ildə bəraət alsa da, yalnız 1959-cu ildə Bakıya qayıdır. 1960-cı ildə Şirvanşahlar sarayına direktor təyin olunur. 1964-cü ildən isə yeni yaradılmış “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət tarixi-memarlıq qoruq-muzeyinin direktoru olur. Tezliklə, qoruq-muzeyin Mərdəkan, Atəşgah, Qız qalası filialları açılır, Abşeron memarlıq abidələrinin mühafizəsi, istifadəsi tədqiq və təbliği işi də Mövsüm Salamovun sərəncamına verilir.
-Mövsüm Salamov XX əsrin səksənıncı illərinin əvvəllərinə qədər “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət tarixi-memarlıq qoruq-muzeyinin direktoru vəzifəsində çalışıb. Sonra görmə qabiliyyətini itirdiyinə və yaşına görə təqaüdə çıxıb, 1985-ci ildə Bakıda vəfat edib, Bakıda da torpağa tapşırılıb.
+-cu ildə Bakıya qayıdıb.
 ===Təltif və mükafatları===
@@ Sətir 73: / Sətir 75: @@
 * “Əla işə görə” döş nişanı;
 * 22 noyabr 1967-ci il – “Əmək fədakarlığına görə” medalı;
-* 31 mart 1970 – [["Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar" yubiley medalı|“Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar” yubiley medalı]];
+* 31 mart 1970 – [[Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı|“Leninin yubiley” medalı]]
 * “1973-cü ilin sosialist yarışının qalibi” döş nişanı;
 * 12 aprel 1977-ci il – “N. K. Krupskaya” medalı;
-* 24 may 1978-ci il – “Azərbaycan SSR-in əməkdar mədəniyyət işçisi” fəxri adı;
+* 24 may 1978-ci il – “[[Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi]]” fəxri adı;
-* 31 avqust 1981 – “Əmək veteranı” medalı.
+* 31 avqust 1981 – [["Əmək veteranı" medalı|“Əmək veteranı” medalı]].
 ===Vəfatı===
--ci ildə – 80 yaşında, Bakıda vəfat edib.
+-ci ildə – 80 yaşında, Bakıda vəfat edib. Bakıda da dəfn edilib.
 ===Ailəsi===
 [[Şəkil:Mövsüm Salamov, bacı və qardaşları.jpg|thumb|left|400px|'''Mövsüm Salamov bacı-qardaşları ilə birlikdə''' (''Birinci sırada soldan: [[Saleh Əsgərzadə]], [[Səidə Salamova]], [[Vahid Salamov]]; İkinci sırada sağdan: [[Qurbanəli Salamov]], Mövsüm Salamov, [[Məmmədəmin Əsgərzadə]]'') ]].
-* Atası: Mövsüm Əsgər oğlu Salamov, dəmirçi.
+* ''Atası:'' '''Mövsüm Əsgər oğlu Salamov''', dəmirçi.
-* Anası: Mariyə Hacı Zəkəriyyə qızı.
+* ''Anası:'' '''Mariyə Hacı Zəkəriyyə''' qızı.
-* Qardaş-bacıları: 1 bacısı və 4 qardaşı olub (şəkildə adları göstərilir).
+* ''Qardaş-bacıları:'' 1 bacısı və 4 qardaşı olub (şəkildə adları göstərilir).
-*Həyat yoldaşları: Mövsüm Salamov sürgünə göndərilərkən birinci həyat yoldaşı Sara Aşurbəyli ilə nikahını rəsmi şəkildə pozdurmuşdu. Bundan sonra Sara Aşurbəyli başqa bir kişi ilə evlilik həyatı yaşayıb. Mövsüm Salamov isə Komidə Mariya Qorban adlı bir ukraynalı qadınla ailə qurub. Onun ölümündən sonra, ömrünün sonuna yaxın anasının dayısı nəvəsi olan Şəfiqə Bağbanlı ilə evli olub.
+* ''Həyat yoldaşları'': Mövsüm Salamov sürgünə göndərilərkən birinci həyat yoldaşı Sara Aşurbəyli ilə nikahını rəsmi şəkildə pozdurmuşdu. Bundan sonra '''Sara Aşurbəyli''' başqa bir kişi ilə evlilik həyatı yaşayıb. Mövsüm Salamov isə Komidə '''Mariya Qorban''' adlı bir ukraynalı qadınla ailə qurub. Onun ölümündən sonra, ömrünün sonuna yaxın anasının dayısı nəvəsi olan '''Şəfiqə Bağbanlı''' ilə evli olub.
-==100 illik yubileyi==
+===Xatirəsi===
 [[Şəkil:Mövsüm Salamov-100.jpg|thumb|right|400px|2005-ci ildə “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət tarixi-memarlıq qoruq-muzeyində Mövsüm Salamovun anadan olmasının 100 illiyi münasibəti ilə təşkil olunmuş tədbir iştirakçilarından bir qurup.]]
 Mövsüm Salamovun anadan olmasının 100 illiyi münasibəti ilə “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət tarixi-memarlıq qoruq-muzeyində Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi əməkdaşlarının və respublikanın elm və mədəniyyət xadimlərinin iştirakı ilə 19 oktyabr 2005-ci il tarixdə toplantı təşkil edilmişdir. Tədbir barədə Azərbaycanın aparıcı KİV-də məlumat gedib<ref>[https://azertag.az/xeber/MOVSUM_SALAMOVUN_100_ILLIK_YUBILEYI_QEYD_OLUNMUSDUR-326822 AZƏRTAC/Mədəniyyət/Mövsüm Salamovun 100 illik yubileyi qeyd olunmuşdur]</ref>, “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət tarixi-memarlıq qoruq-muzeyi tərəfindən aşağıda adları göstərilən məqalələrdən ibarət kitabça nəşr olunub: