Changes

Nəzərə çarpan dəyişiklik yoxdur.
Sətir 1: Sətir 1: −
[[Kateqoriya:R]]{{Dövlət xadimi
+
[[Kateqoriya:R]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|Xoyski Rüstəm xan]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış dövlət xadimləri]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]]{{Dövlət xadimi
| adı                          = Rüstəm xan Xoyski<br>
+
| adı                          = Rüstəm xan Xoyski
| orijinal adı                = {{dil-az|Rüstəm xan Cahangir xan oğlu Xoyski}}
+
| orijinal adı                = ''Xoyski Rüstəm xan Cahangir xan oğlu''
 
| şəkil                        = Rüstəm xan Xoyski.jpg
 
| şəkil                        = Rüstəm xan Xoyski.jpg
 
| şəklin ölçüsü                =  
 
| şəklin ölçüsü                =  
Sətir 28: Sətir 28:  
| vəfat səbəbi                =  
 
| vəfat səbəbi                =  
 
| sülaləsi                    =  [[Xoyskilər]]
 
| sülaləsi                    =  [[Xoyskilər]]
| atası                        = [[İskəndər xan Xoyski]]
+
| atası                        = [[İskəndər xan Xoyski]]
| anası                        =  
+
| anası                        = Şəhrəbanu xanım Hacı Molla Zeynal qızı
 
| həyat yoldaşı                =  
 
| həyat yoldaşı                =  
 
| uşağı                        =  
 
| uşağı                        =  
Sətir 37: Sətir 37:     
'''Rüstəm xan Xoyski''' Azərbaycan milli istiqlal hərəkatının fəal iştirakçılarından biri. General-leytenant [[İskəndər xan Xoyski]]nin oğlu, [[Fətəli xan Xoyski]]nin kiçik qardaşıdır.
 
'''Rüstəm xan Xoyski''' Azərbaycan milli istiqlal hərəkatının fəal iştirakçılarından biri. General-leytenant [[İskəndər xan Xoyski]]nin oğlu, [[Fətəli xan Xoyski]]nin kiçik qardaşıdır.
 +
 +
Azərbaycan Cümhuriyyətinin qurucularından olan görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin kiçik qardaşıdır.
    
== Həyatı ==
 
== Həyatı ==
   −
Rüstəm xan İsgəndər xan oğlu [[5 noyabr]] [[1888]]-ci ildə [[Gəncə]] şəhərində anadan olmuşdu. Öncə giminaziya, sonra universitet bitirmişdi.
     −
[[1918]] – ci ilə qədər hüquq-mühafizə orqanlarında fəliyyət göstərmişdir. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə [[Fətəli xan Xoyski]]nin təşkil etdiyi birinci ikinci Hökumət kabinələrində işlər idarəsinin müdiri, sonralar isə himayədarlıq naziri vəzifələrində çalışmışdır.
+
=== Təhsili ===
 +
1906-cı ildə Yelizavetpol klassik gimnaziyasında orta təhsilini başa vurub.
 +
 
 +
1906 – 1913-cü illərdə Peterburq Universitetinin hüquq fakültəsində təhsil alıb.
 +
 
 +
=== Əmək fəaliyyəti ===
 +
1913 – 1916-cı illərdə Yelizavetpol Dairə Məhkəməsində,
 +
 
 +
1916 – 1917-ci illərdə isə Bakı Dairə Məhkəməsində andçı müvəkkil müavini vəzifəsində işləyib.
 +
 
 +
1917-ci ildə Bakı Dairə Məhkəməsi sistemində vəkil köməkçisi idi.
 +
 
 +
1918-ci ilin 28 mayında Azərbaycan Cümhuriyyəti elan edildikdən sonra Cümhuriyyət Heyəti-Vükəla (Nazirlər Şurası) İdarəsinin müdiri vəzifəsində işləyib.
 +
 
 +
26 dekabr 1918-ci il tarixdən 14 mart 1919-cu il tarixədək – Fətəli xan Xoyskinin qurduğu 3-cü hökumət kabinəsində ümuri-xeyriyyə (sosial təminat) naziri,
 +
 
 +
14 mart 1919-cu il tarixdən 22 dekabr 1919-cu il tarixədək – Nəsib bəy Yusifbəylinin qurduğu 4-cü hökumət hökumət kabinəsində ümuri-xeyriyyə nazirinin müavini,
 +
 
 +
24 dekabr 1919-cu il tarixdən  – 1 aprel 1920-ci il tarixədək isə –  Nəsib bəy Yusifbəylinin qurduğu 5-ci hökumət kabinəsində isə ümuri-xeyriyyə və səhiyyə nazirinin müavini vəzifəsini tutub.
 +
 
 +
27 aprel 1920-ci il tarixdə Azərbaycanda sovet hakimiyyətinin qurulmasından sonra 15 may 1920-ci il tarixə qədər Azərbaycan İctimai Şuralar Cümhuriyyəti sosial təminat komissarının müavini vəzifəsində çalışıb.
 +
 
 +
1924-cü ildə Azərbaycan İctimai Şuralar Cümhuriyyəti Ali İqtisad Şurasında və Xalq Komissarları Şurasında katib olub.
 +
 
 +
Daha sonralar Moskvaya köçmüş, Moskvada müxtəlif dövlət idarələrində çalışmışdır.
 +
 
 +
=== İctimai-siyasi fəaliyyəti ===
 +
Peterburq Universitetində Azərbaycandan getmiş tələbələrin təşkil etdiyi yerdaşlıq cəmiyyətinin üzvü olub.
 +
 
 +
1917-ci ildə əvvəlcə Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Komitəsinə, sonra isə komitənin siyasi bölməsinə üzv seçilib.
 +
 
 +
=== Məhkumluğu ===
 +
1920-ci ilin iyunun 5-də Nardaran kəndində olarkən Fövqəladə Komitə tərəfindən həbs edilmiş 1920-ci ilin 31 avqustuna qədər həbsxanada saxlanılmışdır.
 +
===Vəfatı===
 +
1939-cu ildə Moskvada vəfat edib; Novodeviçye qəbiristanlığında, qaynı mühəndis İ.İ.Yutkeviçin qəbrinin yanında dəfn olunub.
 +
 
 +
Sovet dönəminin ilk illərində Xoyski bir müddət mühüm vəzifədə çalışıb. M.Əliyev onun
 +
Azərbaycan Dövlət Plan Komitəsində hüquq məsləhətçisi işlədiyini yazıb.
 +
Mövsüm bəydən sonra Rüstəm xan haqqında ən dəyərli araşdırmanı Cümhuriyyət
 +
tariximizin görkəmli tədqiqatçısı prof. Nəsiman Yaqublu aparıb. Onun “Rüstəm xan Xoyski” adlı
 +
qiymətli yazısında oxuyuruq:
 +
“Azərbaycanın 1920-ci ilin aprelin 27-də sovet rejimi tərəfindən işğalından sonra R.Xoyski bir
 +
müddət sosial təminat komissarının müavini işlədi. O, bu vəzifədə mayın 15-nə, yəni Sosial
 +
Təminat Komissarlığı Əmək Komissarlığı ilə birləşənə qədər çalışdı. O, sonradan bu işdən
 +
uzaqlaşdırıldı və N.Nərimanova müraciət etsə də işlə təmin olunmadı.
 +
R.Xoyski 1920-ci ilin iyunun 5-də Nardaran kəndində olarkən həbs edildi.
 +
R.Xoyski həbs olunanda anası Şəhrəbanı xanım yeganə sağ qalan oğlunu xilas etmək üçün Hərbi
 +
İnqilab Komitəsinin sədri N.Nərimanova xahiş ərizəsi yazdı. O, bu ərizəni yazanda böyük oğlu,
 +
Azərbaycan Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının sədri F.x.Xoyski öldürülmüş, digər oğlu Hüseynqulu
 +
xan isə (o, Gəncənin qubernator müavini olmuşdu) Gəncə üsyanına rəhbərlik edənlər sırasında
 +
olduğuna görə Türkiyəyə getmək məcburiyyətində qalmışdır.
 +
Şəhrəbanı xanımın üçüncü oğlunu bolşevik güllələnməsindən xilas etmək üçün N.Nərimanova
 +
yazdığı ərizədə çox təsirli sözlər vardı: “Mənim oğlum Rüstəm artıq beş aydır ki, Azərbaycan
 +
Fövqəladə Komitəsi tərəfindən həbs edilib və indiyə qədər həbsdədir... [...] Mən əminəm ki,
 +
bədbəxt ağbirçək ananın xahişi Sizin tərəfinizdən cavabsız qalmayacaq...”.
 +
N.Nərimanov isə ərizəyə qəti cavab verə bilməyib...
 +
R.Xoyski 1920-ci ilin 31 avqustuna qədər həbsxanada saxlanıldı”.
 +
Xoyskinin FK yanında girov kimi saxlanılması haqqında Azərb. FK-nın 1920-ci il 21 avqust
 +
tarixli qərarına işıq salan N.Yaqublu bu cümləni işlədib ki, R.Xoyski həbsdən sürgünə göndərildi
 +
və sonradan Moskvaya getdi.
 +
Xoyskinin Moskvaya getməsi və ölümü tarixi mübahisəlidir. Belə ki, M.Əliyev adıkeçən
 +
məqaləsində yazıb:
 +
“1920-ci ilin axırında Moskvaya köçən R.Xoyski burada ailə həyatı qurmuş və müxtəlif dövlət
 +
idarələrində çalışmışdır”.
 +
Xoyskinin Moskvaya köçməsi və orada işləməsi etiraz doğurmayan gerçəklikdir, ancaq bu
 +
tarixin 1920-ci ilin sonu olmadığını deməyə əsasımız var. Bu əsası bizə Xoyskinin əlimizdəki
 +
Azərbaycan İctimai Şura Cümhuriyyəti Ali İqtisad Şurası (AİŞ) katibi kimi imzalayaraq
 +
Azərbaycan KP MK Rəyasət Heyətinin katibi Pavlova ünvanladığı 25 may 1924-cü il tarixli 23
 +
saylı tam məxfi məktub verir. O, həmin məktubla birgə AİŞ sədrinin müavini D.Bünyadzadənin
 +
göstərişinə əsasən Azərbaycan Xalq Komissarları Şurası (XKŞ) Özəl Komissiyasının 1, 2, 3 və
 +
4 saylı iclaslarının protokollarının surətini Pavlova göndərib. Deməli, Rüstəm xan ən azından
 +
1924-cü ildə Bakıda idi mühüm vəzifədə çalışırdı.
 +
Pavlova məktubda diqqəti çəkən bir də budur ki, XKŞ Özəl Komissiyasının iclaslarında da
 +
katibliyi Rüstəm xan edib; deməli, o yalnız AİŞ-da deyil, həm də XKŞ-da katib işləyirmiş.
 +
M.Əliyev “Rüstəm xan Xoyski” məqaləsində qeyd edib ki, o, “1948-ci ildə Moskvada vəfat
 +
etmiş və sonralar dövlət tərəfindən fəxri qəbiristanlığa çevrilən Novodeviçye qəbiristanlığında
 +
dəfn olunmuşdur”. Bu məqalədən çox razı qalmış Zahid xan Xoylu “Odlar yurdu” qəzetinə
 +
məqalə müəllifi üçün Nyu-Yorkdan göndərdiyi məktubda ölüm tarixi məsələsinə də toxunub:
 +
“Nəhayət, Sizdən əmim haqqında həqiqəti öyrəndim, lakin rəhmətlik atamın sağlığında eşitdiyimə
 +
görə, əmim Rüstəm xan 1922-25-ci illərdə Bakıda güllələnibdir”.
 +
 
 +
1 Müavinim.
   −
Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Rüstəm xan Xoyski [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası]] Ali İqdisadi Şurası rəyasət heyətinin katibi, kooperativ hüququ məsələləri üzrə hüquqşünas və sair vəzifələrdə çalışmışdır.
     −
Sonralar [[Moskva]]ya köçmüş və [[1939]] cu ildə orada vəfat edərək, Novodeviçye qəbirstanlığında dəfn edilmişdir.
      
== Həmçinin bax ==
 
== Həmçinin bax ==
 
*[[Xoyskilər]]
 
*[[Xoyskilər]]
  −
[[Kateqoriya:Xoyskilər]]
  −
[[Kateqoriya:Gəncədə doğulanlar]]
  −
[[Kateqoriya:1888-ci ildə doğulanlar]]
  −
[[Kateqoriya:1939-cu ildə vəfat edənlər]]
  −
[[Kateqoriya:Moskvada dəfn olunanlar]]
  −
[[Kateqoriya:Novodeviçye qəbiristanlığında dəfn olunanlar]]
  −
[[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Məclisinin üzvləri]]
  −
[[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]]
  −
[[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]]