"Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Xan qəbiristanlığı
	Qəbiristanlıq
	Xan qəbiristanlığı
	Şəki şəhərindəki Xan məscidi və Xan qəbiristanlığı
Ölkə	Azərbaycan
Şəhər	Şəki
Ən köhnə və ən yeni yazılı başdaşılarda tarixlər	1815—1920
Koordinatlar	41°12′09″N 47°11′30″E / 41.202529°N 47.191714°E 41°12′09″N 47°11′30″E / 41.202529°N 47.191714°E

20:53, 2 dekabr 2023 versiyası

Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr hal-hazırda orada mövcud olan, yaxud vaxtilə orada mövcud olmuş yazılı başdaşılardan, yazılı başdaşı qəlpələrindən və bir yazılı qəbirüstü abidədən ibarətdir.

Ümumi məlumat

Şəki Xan məscidinın şərq tərəfində yerləşən Şəki Xan qəbiristanlığında vaxtilə 15-20-yə qədər yazılı başdaşı olmuşdur^[1]. Hal-hazırda orada cəmi 10 yazılı başdaşı və bir yazılı qəbirüstü abidə var.

Qəbiristanlıqdakı 9 başdaşının kitabəsi haqqında Məşədixanım Nemət 1961-ci ildə elmi nəşrdə dərc olunmuş məqaləsində^[1], bir neçə başdaşı haqqında isə 1984-cü və 2001-ci ildə çap olunmuş kitablarında^[2]^[3] məlumat vermişdir. Bir başdaşı hissəsi üzərindəki kitabəni 2009-cu ildə Aydın Məmmədov oxumuş və həmin başdaşının İsmayıl xanın qızı Saadət bəyimə aid olduğunu ilk dəfə müəyyənləşdirmişdir^[4].

Qəbiristanlıqda Şəki xanlarından cəmi birinin — Fətəli xanın, qəbrinin üzərində başdaşı var. Onun 1831-ci ildə Həştərxanda vəfat etmiş qardaşı Məhəmmədhəsən xanın da bu qəbiristanlıqda dəfn edilməsi^[5], atası Məhəmmədhüseyn xanın isə Xan məscidinin mehrabı içində dəfn edilməsi^[6] məlum olsa da başdaşıları aşkar edilməmişdir.

Heç bir şübhə yoxdur ki, gəncəli Cavad xanın arvadının da qəbri buradadır; mənbədə göstərilir ki, Cavad xan ruslarla döyüşdə öldürüldükdən sonra onun arvadı Nuxaya qayıtmış (Məhəmmədhəsən xanın bacısı idi) və 1830-cu ildə burada vəfat etmişdir^[7].

2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bir bütöv başdaşı və bir neçə başdaşı hissəsi qəbristanlıqdan götürülərək R.B.Əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmışdır^[8] və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Xan qəbristanlığından götürülmüş bütöv başdaşı Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı Səltənət bəyimə, başdaşı qəlpələrindən biri isə Səltənət bəyimin anası Səadət bəyimə (İsmayıl xan Xoyskinin qızı) aid idi.

Siyahı

Изображение	Имя, отчество, фамилия	Год рождения	Дата смерти



Şablon:Видимый якорь
200px	Мустафа ага Керим ага оглы Шекиханов	≈1831	1895 (Хиджры 1313)

Şablon:Видимый якорь
200px	Гёйчек ханум Мамед Хусейн хан кызы		1849, май/июнь (Хиджры 1265, реджаб)

Şablon:Видимый якорь
200px	Гюлли ханум Керим ага кызы Шекиханова		19.11.1858 (Хиджры 12.04.1275)

Şablon:Видимый якорь
200px	Фетели хан Мамед Хусейн хан оглы		11.05.1815-ci il (Хиджры 02.05.1230)

Şablon:Видимый якорь
200px	Керим ага Фетели хан оглы Керим ага Шекиханов	≈1788	10.12.1858 (Хиджры 14.05.1275)

Şablon:Видимый якорь
200px	Джемиле ханум Мамед Хусейн хан кызы		26.07.1835 (Хиджры 02.01.1251)

Şablon:Видимый якорь
200px	Телли бегим Абдулхамид ага кызы		1899/1900 (Хиджры 1317)

Şablon:Видимый якорь
200px	Абдулхамид ага Абдулхашым ага оглы		1854/1855 (Хиджры 1271)

Şablon:Видимый якорь
200px	Тути ага Мамед Хасан хан кызы		23.11.1859 (Хиджры 23.04. 1276)

Şablon:Видимый якорь
200px	Гаджи ага Нигар, дочь Гаджи Ага ^[9] /Зейнаб, дочь Гаджи Ага бека^[3]		1817/1818 (Хиджры 1233)

Şablon:Видимый якорь
200px	Селтенет бегим Искендер Хан кызы		05.01.1869 (Хиджры 22.09.1285)	В начале 2010 года стела c Ханского кладбища отправлена в музей^[8].

Şablon:Видимый якорь
200px	Cаадат ханум Исмаил хан кызы	1819	24.07.1892 (Хиджры 28.12.1309 -cu il)	В начале 2010 года стела c Ханского кладбища отправлена в музей

Şablon:Видимый якорь
200px	Магомед паша, сын Ахмед хана	1858/1859 (Хиджры 1275)	5 октябрь 1920 (Хиджры 21 мухаррам 1339)

İstinadlar

↑ ^1,0 ^1,1 Nemətova M.S., 1961, p. 18-37.
↑ Нейматова М.С., 1981.
↑ ^3,0 ^3,1 Нейматова М.С., 2001, p. 108.
↑ Məmmədov A.S., 2009, p. 4.
↑ Tahirzadə Ə.Ş., 2005, p. 277.
↑ Salman Mümtaz, 1925.
↑ AKAK, səh.: 905, 1875.
↑ ^8,0 ^8,1 Məmmədov A.S., 2010.
↑ Нейматова М.С., 1981, p. 27.

İstifadə edilmiş mənbələr

Nemətova M.S. Nuxa “Xan qəbiristanlığı”ndakı başdaşıların kitabələri haqqında (azərb.) // Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri : İctimai elmlər seriyası. — Bakı, 1961. — № 6.
Tahirzadə Ə.Ş. Şəkinin tarixi qaynaqlarda. — Bakı: “Master” nəşriyyatı, 2005.
Нейматова М.С. Мемориальные памятники Азербайджана: XII-XIX века. — Элм, 1981.
Неймат М.С. Корпус эпиграфических памятников Азербайджана / ред. З. М. Буниятов. — Баку: XXI-YNE, 2001. — Т. II : Арабо-персо-тюркоязычные надписи Шеки-Закатальской зоны : ХIV век. — 1.000 экз.
Mətnin linki // Акты, собранные Кавказской археографической комиссией / под редакцией: А. П. Берже. — Тифлис, 1875. — Т. VI, часть вторая. — С. 905.
Məmmədov A.S. F. x. Xoyskinin bacısının baş daşı Şəki Xan qəbristanlığından “yığışdırılmış”dır! (azərb.) : “İpəkçi” qəzetinin saytı. — 2010.
Məmmədov A.S. Ədalət Tahirzadənin “Şəkinin tarixi qaynaqlarda” kitabı (azərb.) : “İpəkçi” qəzetinin saytı. — 2006.
Məmmədov A.S. Şəki Xan qəbiristanlığı (azərb.) : “Şəkinin səsi” qəzeti. — 2009. — № 3 (436).
Məhəmmədhüseyn xan Müştaq / Salman Mümtazın redaktəsi ilə. — Azərbaycanı tədqiq və təəbbö cəmiyyəti. — Bakı, 1925.

Həmçinin, bax:

Xan məscidi (Şəki)

[_8d9077850bf0333e-1] 1,0 ^1,1 Nemətova M.S., 1961, p. 18-37.

[_dca0f5775b950225-2] Нейматова М.С., 1981.

[_bd551b18ac73f0fe-3] 3,0 ^3,1 Нейматова М.С., 2001, p. 108.

[_f3b6dc3ed6f0a0c4-4] Məmmədov A.S., 2009, p. 4.

[_75f715732314af21-5] Tahirzadə Ə.Ş., 2005, p. 277.

[_6fe4cfe54bfd4bd6-6] Salman Mümtaz, 1925.

[_d1fbcd815c074c9f-7] AKAK, səh.: 905, 1875.

[_80cc059a79c85286-8] 8,0 ^8,1 Məmmədov A.S., 2010.

[_5fa8a97cd00e3e80-9] Нейматова М.С., 1981, p. 27.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

@@ Sətir 59: / Sətir 59: @@
 == Siyahı ==
-<div style="height:auto; overflow:auto; ">
 {| class="wikitable" style="width: 1000px"
 |-
 |-style="background:#808000"
-| colspan=5 class="imageMapHighlighter"|{{#tag:imageMap|
+| colspan=5 class="imageMapHighlighter"|
-Image:Sheki_khan_gebiristanligi,_umumi.jpg{{!}}1000px{{!}}Şəki Xan qəbiristanlığının ümumi görünüşü
+<imagemap>
-rect 156 123 210 217  [[#Telli bəyimin başdaşı|Telli bəyimin başdaşı]]
+Fayl: Sheki_khan_gebiristanligi,_umumi.jpg|1000px|Эпиграфические памятники на Ханском кладбище
-rect 220 147 260 195  [[#Əbdülhəmid ağanın başdaşı|Əbdülhəmid ağanın başdaşı]]
-rect 280 175 295 145  [[#Tutu ağanın başdaşı|Tutu ağanın başdaşı]]
+rect 671 513 900 897 [[#Телли бегим|Телли бегим]]
-rect 365 169 355 160  [[#Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı|Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı]]
+rect 933 608 1104 837 [[#Абдулхамид ага|Абдулхамид ага]]
-rect 385 166 379 160  [[#Bulaq kitabəsi|Bulaq kitabəsi]]
+rect 1171 617 1251 741 [[#Тути ага|Тути ага]]
-rect 605 113 627 160  [[#Cəmilə xanımın başdaşı|Cəmilə xanımın başdaşı]]
+rect 1497 670 1543 717[[#Гаджи ага Нигар/Зейнаб|Гаджи ага Нигар/Зейнаб]]
-rect 658 112 677 153  [[#Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı|Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı]]
-rect 655 104 666 145  [[#Fətəli xanın başdaşı|Fətəli xanın başdaşı]]
-rect 621 94 665 160  [[#Güllü xanımın başdaşı|Güllü xanımın başdaşı]]
-rect 695 100 721 145  [[#Göyçək xanımın başdaşı|Göyçək xanımın başdaşı]]
-rect 758 93 785 155  [[#Mustafa ağanın başdaşı|Mustafa ağanın başdaşı]]
 poly 1583 650 1583 713 1642 709 1642 650 [[#Надпись на камне|Надпись на камне]]
 poly 2215 484 2215 712 2355 702 2351 474 [[#Джемиле ханум|Джемиле ханум]]
@@ Sətir 84: / Sətir 78: @@
 poly 3242 382 3210 670 3300 649 3320 365 [[#Мустафа ага|Мустафа ага]]
+desc bottom-left
+</imagemap>
-desc bottom-right
-}}
 |-
 | colspan=5 |
 |-
-!style="background: #808000; color:white"| Şəkil
+!style="background: #808000; color:white"| Изображение
-!style="background: #808000; color:white"| Adı,<br>atasının adı,<br>və familiyası
+!style="background: #808000; color:white"| Имя,<br>отчество,<br>фамилия
-!style="background: #808000; color:white"| Anadan<br> olduğu<br>il
+!style="background: #808000; color:white"| Год<br>рождения
-!style="background: #808000; color:white"| Vəfat<br>tarixi
+!style="background: #808000; color:white"| Дата <br>смерти
-!style="background: #808000; color:white"| Əlavə qeyd
+!style="background: #808000; color:white"|
 |-
 | colspan=5 |
 |-
 |-style="background:#A1C54B" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Mustafa ağanın başdaşı}}
+| colspan=5 |{{видимый  якорь|Мустафа ага}}
 |-style="background:#CFFF9F"
-| [[Şəkil:Mustafa aqa Shekikhanof.jpg|200px]] || [[Mustafa ağa Şuxi|Mustafa ağa]]<br>Kərim ağa oğlu<br>Şəkixanov|| ≈1831 || 1895, 5 noyabr <br> (Hicri 1313, cəmadiyəl-əvvəl ayının 17-si) ||
+| [[Файл:Mustafa aqa Shekikhanof.jpg|200px]] || Мустафа ага <br> Керим ага оглы <br> Шекиханов|| ≈1831 || 1895<br> (Хиджры 1313) ||
 |-
 | colspan=5 |
 |-
 |-style="background:#98CF99" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Göyçək xanımın başdaşı}}
+| colspan=5 |{{видимый  якорь|Гёйчек ханум}}
 |-style="background:#D0F0C0"
-|[[Şəkil:Sheki khan gebiristanligi.jpg|200px]]|| Göyçək xanım<br> [[Məhəmmədhüseyn xan Müştaq|Məhəmmədhüseyn]] xan qızı|| ||1849, may/iyun ayı<br>(Hicri 1265-ci il ilin rəcəb ayı)
+|[[Файл:Sheki khan gebiristanligi.jpg|200px]]|| Гёйчек ханум<br> Мамед Хусейн хан кызы || ||1849, май/июнь<br>(Хиджры 1265, реджаб)
 ||
 |-
@@ Sətir 114: / Sətir 108: @@
 |-
 |-style="background:#A1C54B" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Güllü xanımın başdaşı}}
+| colspan=5 |{{видимый  якорь|Гюлли ханум}}
 |-style="background:#CFFF9F"
-|[[Şəkil:Gullu khanim.jpg|200px]]|| Güllü xanım <br> [[Kərim ağa Fateh|Kərim ağa]] qızı <br>Şəkixanova|| ||19.11.1858-ci il<br>(Hicri 12.04.1275-ci il)
+|[[Файл:Gullu khanim.jpg|200px]]|| Гюлли ханум Керим ага кызы<br> Шекиханова || ||19.11.1858<br>(Хиджры 12.04.1275)
 ||
 |-
@@ Sətir 122: / Sətir 116: @@
 |-
 |-style="background:#98CF99" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Fətəli xanın başdaşı}}
+| colspan=5 |{{видимый  якорь|Фетели хан}}
 |-style="background:#D0F0C0"
-|[[Şəkil:Feteli khan.jpg|200px]]|| [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xan]] <br> Məhəmmədhüseyn xan oğlu|| ||11.05.1815-ci il<br>(Hicri 02.05.1230-cu il)
+|[[Файл:Feteli khan.jpg|200px]]|| Фетели хан<br> Мамед Хусейн хан оглы|| ||11.05.1815-ci il<br>(Хиджры 02.05.1230)
 ||
 |-
@@ Sətir 130: / Sətir 124: @@
 |-
 |-style="background:#A1C54B" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı}}
+| colspan=5 |{{видимый  якорь|Керим ага Шекиханов}}
 |-style="background:#CFFF9F"
-|[[Şəkil:Kerim aga.jpg|200px]] || Kərim ağa<br>Fətəli xan oğlu Şəkixanov|| ≈1788 ||10.12.1858-ci il<br>(Hicri 14.05.1275-ci il)
+|[[Файл:Kerim aga.jpg|200px]] || Керим ага <br> Фетели хан оглы <br>Керим ага Шекиханов|| ≈1788 ||10.12.1858<br>(Хиджры 14.05.1275)
 ||
 |-
@@ Sətir 138: / Sətir 132: @@
 |-
 |-style="background:#98CF99" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Cəmilə xanımın başdaşı}}
+| colspan=5 |{{видимый  якорь|Джемиле ханум}}
 |-style="background:#D0F0C0"
-|[[Şəkil:Camile khanim.jpg|200px]] ||Cəmilə xanım<br>Məhəmmədhüseyn xan qızı|| ||26.07.1835-ci il<br>(Hicri 02.01.1251-ci il)
+|[[Файл:Camile khanim.jpg|200px]] ||Джемиле ханум<br> Мамед Хусейн хан кызы|| ||26.07.1835<br>(Хиджры 02.01.1251)
 ||
 |-
@@ Sətir 146: / Sətir 140: @@
 |-
 |-style="background:#A1C54B" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Telli bəyimin başdaşı}}
+| colspan=5 |{{видимый  якорь|Телли бегим}}
 |-style="background:#CFFF9F"
-|[[Şəkil:Telli beyim.jpg|200px]] || Telli bəyim <br>Əbdülhəmid ağa qızı|| ||1899/1900-ci il<br>(Hicri 1317-ci il)
+|[[Файл:Telli beyim.jpg|200px]] || Телли бегим <br>Абдулхамид ага кызы|| ||1899/1900<br>(Хиджры 1317)
 ||
 |-
@@ Sətir 154: / Sətir 148: @@
 |-
 |-style="background:#98CF99" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Əbdülhəmid ağanın başdaşı}}
+| colspan=5 |{{видимый  якорь|Абдулхамид ага}}
 |-style="background:#D0F0C0"
-|[[Şəkil:Abdulhemid aga.jpg|200px]]|| Əbdülhəmid ağa<br>Əbdülhəşım ağa oğlu|| ||1854/55-ci il<br>(Hicri 1271-ci il)
+|[[Файл:Abdulhemid aga.jpg|200px]]|| Абдулхамид ага<br>Абдулхашым ага оглы|| ||1854/1855<br>(Хиджры 1271)
 ||
 |-
@@ Sətir 162: / Sətir 156: @@
 |-
 |-style="background:#A1C54B" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Tutu ağanın başdaşı}}
+| colspan=5 |{{видимый  якорь|Тути ага}}
 |-style="background:#CFFF9F"
-|[[Şəkil:Tuti aga.jpg|200px]]|| Tutu ağa<br>Məhəmmədhəsən xan qızı|| ||23.11.1859-ci il<br>(Hicri 23.04. 1276-cı il)
+|[[Файл:Tuti aga.jpg|200px]]|| Тути ага<br>Мамед Хасан хан кызы|| ||23.11.1859<br>(Хиджры 23.04. 1276)
 ||
 |-
@@ Sətir 170: / Sətir 164: @@
 |-
 |-style="background:#98CF99" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı}}
+| colspan=5 |{{видимый якорь|Гаджи ага Нигар/Зейнаб}}
 |-style="background:#D0F0C0"
-|[[Şəkil:Sheki KQ-namelum.jpg|200px]]|| Hacı Ağa Nigarın/<br />Zeynəbin başdaşı|| ||1817/1818 <br> (Hicri 1233)
+|[[Файл:Sheki KQ-namelum.jpg|200px]]|| Гаджи ага Нигар, дочь Гаджи Ага {{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=27}}<br>/Зейнаб, дочь Гаджи Ага бека{{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}} || ||1817/1818 <br> (Хиджры 1233)
-||Meşədixanım Neymət 2001-ci ildə çap olunmuş kitabında başdaşı üzərindəki adı "''şəkili Hacı Ağa bəyin qızı Zeynəb''" {{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}}  kimi göstərsə də, 1981-ci ildə çap olunan kitabında bu adı "''Hacı Ağa Nigar Hacı qızı''"{{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=27}} kimi təqdim edib.
+||
 |-
 | colspan=5 |
 |-
 |-style="background:#A1C54B" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Səltənət bəyimin başdaşı}}
+| colspan=5 |{{видимый  якорь|Селтенет бегим}}
 |-style="background:#CFFF9F"
-|[[Şəkil:Seltenet beyim.jpg|200px]]|| Səltənət bəyim<br />[[İskəndər xan Xoyski|İskəndər xan]] qızı|| ||05.01.1869-cu il<br />(Hicri 22.09.1285-cı il)
+|[[Файл:Seltenet beyim.jpg|200px]]|| Селтенет бегим<br>[[Хойский, Искендер Хан|Искендер Хан]] кызы|| ||05.01.1869<br>(Хиджры 22.09.1285)
-|| 2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bu başdaşı bir neçə başdaşı hissəsi ilə birlikdə qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səltənət bəyim Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı idi.
+|| В начале 2010 года стела c Ханского кладбища отправлена в музей{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}}.
 |-
 | colspan=5 |
 |-
 |-style="background:#98CF99" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Səadət xanımın başdaşı}}
+| colspan=5 |{{видимый  якорь|Cаадат ханум}}
 |-style="background:#D0F0C0"
-|[[Şəkil:Saadet beyim.jpg|200px]]|| Səadət xanım <br />[[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xan]] qızı||1819||24.07.1892-cu il<br />(Hicri 28.12.1309 -cu il)
+|[[Файл:Saadet beyim.jpg|200px]]|| Cаадат ханум <br>Исмаил хан кызы||1819||24.07.1892<br>(Хиджры 28.12.1309 -cu il)
-|| 2010-cu ilin əvvəllərində qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səadət xanımın anası Tuti ağa idi.
+|| В начале 2010 года стела c Ханского кладбища отправлена в музей
 |-
 | colspan=5 |
 |-
-|-style="background:#98CF99" align="center"
+|-style="background:#A1C54B" align="center"
-| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Bulaq kitabəsi}}
+| colspan=5 |{{видимый  якорь|Надпись на камне}}
-|-style="background:#D0F0C0"
+|-style="background:#CFFF9F"
-|[[Şəkil:Bulaq 1275.jpg|200px]]||Məhəmməd paşa <br />Əhməd xan oğlu||20 may <br />1859<br />(Hicri 17 şəvval 1275-ci il) ||5 oktyabr 1920-ci il<br />(Hicri 21 məhərrəm 1339-cu il)
+|[[Файл:Bulaq 1275.jpg|200px]]||Магомед паша,<br>сын Ахмед хана||1858/1859<br>(Хиджры 1275)||5 октябрь 1920 <br> (Хиджры 21 мухаррам 1339)
-|| Bulaq daşı üzərinə həkk olunmuş kitabə.
+||
-|}</div>
+|}
 == İstinadlar ==