Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur!

"Baş Kəldək" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
Jump to navigation Jump to search
(Səhifəni 'Kateqoriya:B{{YM |ad = BAŞ KƏLDƏK |xəritə = Seki.PNG |xəritə miqyas = 200px |xəritə məlumat = Şəki rayonu |xərit...' ilə yarat)
 
 
(Eyni redaktor tərəfindən edilmiş 4 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
[[Kateqoriya:B]]{{YM
+
{{ŞRYM}}
|ad                = BAŞ KƏLDƏK
 
|xəritə            = Seki.PNG
 
|xəritə miqyas    = 200px
 
|xəritə məlumat    = [[Şəki rayonu]]
 
|xəritə1          =
 
|xəritə1 miqyas    =
 
|xəritə1 məlumat  =
 
|xəritə2          =
 
|xəritə2 miqyas    =
 
|xəritə2 məlumat  =
 
|ərazi            =
 
|əhalisi          = 1053
 
|əhali_il          =
 
|əhali sıxlığı    =
 
|yüksəklik        =
 
|lat_deg          =
 
|lat_min          =
 
|lat_sec          =
 
|lat_hem          =
 
|lon_deg          =
 
|lon_min          =
 
|lon_sec          =
 
|lon_hem          =
 
|poçt kodu        =
 
|ölkə              = Azərbaycan
 
|bölgə            =
 
|rayon            = Şəki rayonu
 
|şəhər            =
 
|qəsəbə            =
 
|kənd nümayəndəsi  =
 
|bələdiyyə başçısı =
 
|vebsayt          =
 
}}
 
  
'''Baş Kəldək''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şəki rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd.
+
{{ŞRYM/Giriş}}
  
== Tarixi ==
 
Baş Kəldək kəndi Şəki rayonu ərazisində yerləşən ən qədim kəndlərdən biridir. Bu faktı təkcə kənd ərazisində yerləşən  4 qəbirstanlıq subut edir ki, burada insan məskənlərinin kökləri çox qədimlərə gedir. Küngüt çayının sahilindədir. Keçmiş adı Kəldək olmuşdur. Kənd Baş Kəldək və Aşağı Kəldək inzibati  ərazi vahidlərindən ibarətdir. Kəndin adının qarşısındakı "Baş" sözü kəndin Baş Qafqaz sıra dağlarının ətəklərində yerləşməsi ilə "Aşağı" sözü isə  Şəki rayonunun aran-qışlaq ərazisində yerləşməsi ilə əlaqədardır. Aşağı Kəldək yaşayış  məntəqəsinin də tarixi çox qədimlərə gedir və burada çox saylı insanların yaşadığına dair kənd ərazisində bir çox sübutlar var ancaq rəvayətə görə təbii fəlakət nəticəsində kənd dağılmışdır.
 
Aşağı Kəldək İsmayıllı Qaraməryəm Şəki magistral yolundan 10&nbsp;km cənubda yerləşir. Aşağı Kəldəyin qədimliyini sübuta yetirən daha bir fakta M.F. Axundovun komediya əsərindəki  adı çəkilən "Mola İbrahim Xəlil Kimyagər"  bədii obrazıdır ki bu şəxs reallıqda bu kəndin sakini olub. Baş Kəldək kəndi sakinlərinə məxsus əkinə yararlı pay torpaq sahələri məhz bu ərazidə; Aşagı Kəldək ətrfinda yerləşir.  Baş Kəldək ərazisində "Ağ Məscid" deyilən yer varki bununda tarixi çox qədimdir; halhazirda kənd sakinlərinin ziyarətgah yeridir. Bundan əlavə kəndə yaxin dağliq ərazidə " '''Küngüt qalası'''" adli tarixi abidə varki buda b.e. 4-5 əsirlərində mudafiə məqsədi ilə inşa edilib ve kənd sakinləri arasinda " Həzrəti Əli" qalasi kimi qəbul edilir ki  maraqli tarixcəsi var:Bu faktda özluyundə bu ərazidə insan yaşayiş məskənlərinin  İslamdan cox əvvələrə getdiyini subut edir. Həmdə cografi mövqeyinə görə həmişə Dagistana gedib gələnlərin duşərgə yeri olub. Tarixi mənbələrdə Baş Gəldək variantında da qeydə alınmışdır. Azərbaycan toponimiyasında kəldək "daşlı sahə", gəldək "məhsuldar yer", "dincə qoyulmuş torpaq sahəsi" kimi izah olunur. Oykonim "yuxarı Kəldək kəndi" mənasındadır<ref>"Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti". İki cilddə. I cild. [[Bakı]], [[Şərq-Qərb nəşriyyatı|"Şərq-Qərb"]], [[2007]].</ref>.
 
 
Baş Kəldək Şəkidən təqribən 32&nbsp;km şərqdə yerləşir. Kənd hər tərəfdən sıra dağlar ilə əhatə olunmuşdur və Şimalda dağıstanla həmsərhəddir. Baş Kəldək həmçinin Oraban, Bideyiz və Baş Küngüt kəndləri ilə qonşudur. Baş Küngütlə sərhəddə Küngüt çayı axır və güclü yağışlar zamanı kəndə ziyan vururdu. Bunun qarşısını almaq üçün 2012-ci ildə kəndin kənarında ümumi uzunluğu 900 m olan bəndlər tikilmişdir.
 
 
Kənddə mavi yanacaq olmadığından oduncaq yandırırlar ki, bu da təbiətə mənfi təsir göstərir. Yaxın zamanlarda kəndin yolunun asfaltlaşdırılması və mavi yanacağın verilməsi gözlənilir.
 
 
Kənd 2000 ci ildə ayrilaraq mustəqil formada İcra Numayəndəliyi təsis etmişdir. " Xudayar Bəy " ləqəbi ilə taninan Bəybala Mirzəyev ( MAQBALA XATUN)adli şəxis ilk numayəndə təyin olunmuşdur və bu tarixdən etibarən  kəndi " Danabaş Kəndi " usuli-idarəsi ilə idarə etmişdir ancaq bu 2011 ci ilə kimi davam etmişdir sonda iflasa ugramişdir.
 
 
Son illər kəndin turizim patensiali artmisdir xususi ilədə Ovçuluq- dagçiliq turizimi. Kənd ərazisində Ovçular evi fəaliyyət gostərir.
 
 
== Coğrafiyası və iqlimi ==
 
Relyefi dağlıq, iqlimi isə mülayimdir. Ümumilikdə mülayim iqlim qurşağında yerləşir. Kənd coğrafi mövqeyinə görə Küngüt Çayinin  sag sahilində Baş Qafqaz sira dağlarindan ayrilan silsilənin kənarinda yayla tipli duzənlik ərazidə yerləşir.
 
 
== Əhalisi ==
 
Kəndin əhalisi 1053 nəfər təşkil edir ki, onun da 549 nəfəri kişi, 504 nəfəri isə qadındır. Əhalisinin əsas məşğuliyyəti əkinçilik, maldarlıq və dağçılıq ovçuluqdur. Kəndə 250 çox ev təsərufat var. Kəndin əkinə yararli 600 ha torpaq sahasi var( Bələdiyyə və kənd sakinərinə məxsus torpaq).
 
 
== Din ==
 
Kənddə Baş Kəldək kənd məscidi dini icması fəaliyyət göstərir<ref>[http://scwra.gov.az/upload/editor/files/Dini%20qurumlar/2015.pdf MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR - 2015-ci ildə qeydiyyatdan keçənlər]. scwra.gov.az {{az}}</ref>.
 
 
==İstinadlar==
 
<references/>
 
{{Vikianbar kateqoriyası|Baş Kəldək}}
 
 
{{Şəki rayonunun yaşayış məntəqələri}}
 
{{Şəki rayonunun yaşayış məntəqələri}}
  
 +
{{Yoxlanılmış məqalə}}
  
[[Kateqoriya:Şəki rayonunun kəndləri]]
+
[[azb:باش کلدک]][[az:Baş Kəldək]][[ceb:Baş Kəldək]][[ce:Баш Каьлдаьк]][[en:Baş Kəldək]][[fa:باش کلدک]][[it:Baş Kəldək]][[ms:Baş Kəldək]][[sv:Baş Kəldək]]

Səhifəsinin 00:48, 6 yanvar 2022 tarixinə olan son halı

kənd
Baş Kəldək
Ölkə Azərbaycan
Rayon Şəki
Koordinatlar 41°10′00″N 47°20′00″E / 41.16667°N 47.33333°E / 41.16667; 47.33333 Map marker.svg41°10′00″N 47°20′00″E / 41.16667°N 47.33333°E / 41.16667; 47.33333
İnzibati ərazi dairəsi (İƏD) Baş Kəldək
İƏD üzrə Şəki şəhər icra
hakimiyyəti başçısının
nümayəndəsi
Məsimov Cavanşir
Bələdiyyə Baş Kəldək
Bələdiyyə sədri Məsimov Natiq
Əhalisi 1.044 nəfər (2019)
Xəritəni aç/bağla
Baş Kəldək (Azərbaycan)
Red pog.png
Baş Kəldək (Şəki rayonu)
Red pog.png


Baş KəldəkŞəki rayonunda kənd. Əhalisi 1.044 nəfərdir (2019)[1].

Həmçinin, bax:

Əhalinin siyahıyaalınması (2019)
Daimi əhali Mövcud əhali
Cəmi Kişi Qadın Müvəqqəti qaib əhali Hər
1000
kişiyə
düşən
qadın
Cəmi Kişi Qadın Müvəqqəti yaşayan əhali Hər
1000
kişiyə
düşən
qadın
Cəmi Kişi Qadın Cəmi Kişi Qadın
01.108 00.588 00.520 0.074 0.049 0.025 0.884,4 01.044 00.544 0.500 0.010 0.005 0.005 0.919,1


İstinadlar

  1. ƏS, 2022, s. 151-154.

Ədəbiyyat

  1. Nümayəndəliklər : Şəki şəhər İcra Hakimiyyəti Başçısının inzibati ərazi dairələri və sahə inzibati ərazi dairələri üzrə nümayəndəlikləri : [arx. 14 Apr 2015 - 14 Dec 2021] // Azərbaycan Respublikası Şəki Şəhər İcra Hakimiyyəti. — Müraciət tarixi: 05.01.2022.
  2. Bələdiyyələr : [arx. 9 Aug 2013 - 14 Dec 2021] // Azərbaycan Respublikası Şəki Şəhər İcra Hakimiyyəti. — Müraciət tarixi: 05.01.2022.
  3. Məmmədova A.Ə., Paşayeva U.M. Şəki rayonunun 1999–2009-cu illərdə inzibatı-ərazi bölgüsü və ona edilən dəyişikliklər // Bakı universitetinin xəbərləri (140–151 ss) : Humanitar elmlər seriyası. — Bakı, 2014. — № 2. — Səh. 140-151.
  4. Azərbaycan Respublikasında əhalinin siyahıyaalınması 2019-cu il (statistik məcmuə). — Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. — Bakı: Narıncı Nəşriyyat Evi MMC, 2022. — 1  cild. — Səh.: 151-154. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 9 mart 2023.