Əşrəf Həsənov

Əşrəf Həsənov
Həsənov Əşrəf Həsən oğlu
Oturan: Üzeyir Hacıbəyov; Soldan sağa: Qara Qarayev, Səid Rüstəmov, Niyazi və Əşrəf Həsənov — 1941-ci il.
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	24 yanvar 1909(1909-01-24)
Doğum yeri	Nuxa (indiki Şəki), Nuxa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi	9 avqust 1983 (74 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vətəndaşlığı	SSRİ
Peşəsi	dirijor
Təhsili	Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası, orkestr sinfi (–1932); Moskva Dövlət Konservatoriyası, dirijorluq sinfi (–1938)
Mükafatları

Əşrəf Həsənov (1909–1983) — peşəkar təhsil almış ilk azərbaycanlı dirijorlardan biri, Azərbaycan SSR xalq artisti, musiqişünas pedaqoq və dosent.

Haqqında məlumatlar

24 yanvar 1909-cu il tarixdə Nuxada (indiki Şəki) anadan olub.

Təhsili

1932-ci ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının orkestr sinfini,

1938-ci ildə isə Moskva Dövlət Konservatoriyasının dirijorluq sinfini bitirib.

Əmək fəaliyyəti

1932 – 1979-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının dirijoru olub.

1938 – 1950-ci illərdə Azərbaycan Radio Komitəsi nəzdində sinfonik orkestrə rəhbərlik edib.

1949 – 1962-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının opera hazırlığı sinfinə rəhbərlik edib. O cümlədən,

1960-cı ildən dosent vəzifəsində çalışıb.

Yaradıcı fəaliyyəti

Hələ Moskva Konservatoriyasının son kursunda oxuyarkən – Moskvada keçirilən Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti ongünlüyündə, Üzeyir Hacıbəyovun “Koroğlu” operası onun dirijorluğu ilə Böyük Teatrın səhnəsində tamaşaya qoyulmuşdu. Bu hadisəni sonralar özü belə xatırlayırdı:

...Ongünlüyə hazırlıqla əlaqədar, Üzeyir Hacıbəyov, incəsənət işləri idarəsinin rəisi Ruhulla Axundov və operanın direktoru Müseyib Şahbazov Moskvaya gəlmişdilər. Mən Moskva Konservatoriyasının son kursunda oxuyurdum. Moskvada Üzeyir bəylə görüşdük. Görüş zamanı Üzeyir bəy mənə dedi ki, – “Əşrəf, ongünlüklə əlaqədar yaxşı olar ki, Bakıya gələsən və “Koroğlu” operasını yenidən hazırlayasan. Operanın ongünlükdə dirijorluğunu sənə tapşırıram”. Mən Bakıya gəldim və böyük həvəslə məşqlərə başladım. Nəhayət, opera Moskvada, Böyük Teatrın səhnəsində çox böyük müvəffəqiyyətlə üç dəfə tamaşaya qoyuldu.

Əşrəf Həsənov Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrında Üzeyir bəy Hacıbəyovun “Koroğlu”, “Leyli və Məcnun”, Müslüm Maqomayevin “Şah İsmayıl”, Reynqold Qilierin “Şahsənəm”, Mixail Qlinkanın “İvan Susanin”, Cüzeppe Verdinin “Traviata”, “Aida”, “Riqoletto”, Nikolay Rimski-Korsakovun “Çar gəlini” və “Qar qız”, Jorj Bizenin “Karmen”, Rucero Leonkovallonun “Məzhəkəçilər”, Sergey Raxmaninovun “Aleko”, Aleksandr Darqomıjskinin “Su pərisi”, Pyotr Çaykovskinin “Yevgeni Onegin”, “İolanta” , “Motsart və Salyeri” operalarına, Nikolay Rimski-Korsakovun “Şəhrizad”, İqor Morozovun “Doktor Aybolit” baletlərinə də dirijorluq edib.

Təltif və mükafatları

• “Azərbaycan SSR-in əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adı — 23 fevral 1940;
• “Azərbaycan SSR-in xalq artisti” fəxri adı — 10 iyun 1959;
• “Şərəf Nişanı” ordeni;
• medallar;
• Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı — 23 yanvar 1979.

Vəfatı

9 avqust 1983-cü il tarixdə – 74 yaşında, Bakıda vəfat edib.

Ədəbiyyat

1. "Fərman və sərəncamlar" (PDF). http://www.anl.az/ (azərb.). Azərbaycan Milli Kitabxanası. 5 Dec 2010 – 19 Nov 2020 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
2. Əşrəf Həsənov // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası  : [10 cilddə] = Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы / baş red. C.B.Quliyev. — Bakı: Qızıl Şərq, 1987. — X  cild. — Səhifələrin sayı:  610. — Səh.: 213. — 80.000 nüsx.
3. "Əşrəf Həsənov". http://azteatr.musigi-dunya.az/ (azərb.). Musiqi Dünyası.
4. Ələsgərova G. Unudulmayan on gün: Moskvada ilk Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti dekadasının 80 illiyi münasibətilə (azərb.) // Mədəniyyət : qəzet. — 2018. — В. 27 aprel. — Səh. 10. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 15 May 2018 - 17 Sep 2018.
5. Məmmədov Ə., Xalıqov F. Həsənov Əşrəf // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. — 2 cilddə. — I  cild. — Səhifələrin sayı:  582. — Səh.: 235-236. — 1.000 nüsx.