"Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər
(→Siyahı) |
|||
Sətir 59: | Sətir 59: | ||
== Siyahı == | == Siyahı == | ||
+ | <div style="height:auto; overflow:auto; "> | ||
{| class="wikitable" style="width: 1000px" | {| class="wikitable" style="width: 1000px" | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#808000" | |-style="background:#808000" | ||
− | | colspan=5 class="imageMapHighlighter"| | + | | colspan=5 class="imageMapHighlighter"| |
<imagemap> | <imagemap> | ||
− | + | Şəkil:Sheki_khan_gebiristanligi,_umumi.jpg|1000px|Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr | |
− | rect 671 513 900 897 [[# | + | rect 671 513 900 897 [[#Telli bəyimin başdaşı|Telli bəyimin başdaşı]] |
− | rect 933 608 1104 837 [[# | + | rect 933 608 1104 837 [[#Əbdülhəmid ağanın başdaşı|Əbdülhəmid ağanın başdaşı]] |
− | rect 1171 617 1251 741 [[# | + | rect 1171 617 1251 741 [[#Tutu ağanın başdaşı|Tutu ağanın başdaşı]] |
− | rect 1497 670 1543 717[[# | + | rect 1497 670 1543 717[[#Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı|Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı]] |
− | poly 1583 650 1583 713 1642 709 1642 650 [[# | + | poly 1583 650 1583 713 1642 709 1642 650 [[#Qəbirüstü abidə|Qəbirüstü abidə]] |
− | poly 2215 484 2215 712 2355 702 2351 474 [[# | + | poly 2215 484 2215 712 2355 702 2351 474 [[#Cəmilə xanımın başdaşı|Cəmilə xanımın başdaşı]] |
− | poly 2355 486 2359 695 2490 675 2486 475 [[# | + | poly 2355 486 2359 695 2490 675 2486 475 [[#Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı|Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı]] |
− | poly 2510 455 2616 446 2625 646 2510 662 [[# | + | poly 2510 455 2616 446 2625 646 2510 662 [[#Fətəli xanın başdaşı|Fətəli xanın başdaşı]] |
− | poly 2675 407 2671 682 2806 663 2802 392[[# | + | poly 2675 407 2671 682 2806 663 2802 392[[#Güllü xanımın başdaşı|Güllü xanımın başdaşı]] |
− | poly 2945 420 2945 630 3041 620 3045 410 [[# | + | poly 2945 420 2945 630 3041 620 3045 410 [[#Göyçək xanımın başdaşı|Göyçək xanımın başdaşı]] |
− | poly 3242 382 3210 670 3300 649 3320 365 [[# | + | poly 3242 382 3210 670 3300 649 3320 365 [[#Mustafa ağanın başdaşı|Mustafa ağanın başdaşı]] |
desc bottom-left | desc bottom-left | ||
Sətir 84: | Sətir 85: | ||
| colspan=5 | | | colspan=5 | | ||
|- | |- | ||
− | !style="background: #808000; color:white"| | + | !style="background: #808000; color:white"| Şəkil |
− | !style="background: #808000; color:white"| | + | !style="background: #808000; color:white"| Adı,<br>atasının adı,<br>və familiyası |
− | !style="background: #808000; color:white"| | + | !style="background: #808000; color:white"| Anadan<br> olduğu<br>il |
− | !style="background: #808000; color:white"| | + | !style="background: #808000; color:white"| Vəfat<br>tarixi |
− | !style="background: #808000; color:white"| | + | !style="background: #808000; color:white"| Əlavə qeyd |
|- | |- | ||
| colspan=5 | | | colspan=5 | | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#A1C54B" align="center" | |-style="background:#A1C54B" align="center" | ||
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Mustafa ağanın başdaşı}} |
|-style="background:#CFFF9F" | |-style="background:#CFFF9F" | ||
− | | [[ | + | | [[Şəkil:Mustafa aqa Shekikhanof.jpg|200px]] || [[Mustafa ağa Şəkixanov|Mustafa ağa]]<br>Kərim ağa oğlu<br>Şəkixanov|| ≈1831 || 1895, 5 noyabr <br> (Hicri 1313, cəmadiyəl-əvvəl ayının 17-si) || |
|- | |- | ||
| colspan=5 | | | colspan=5 | | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#98CF99" align="center" | |-style="background:#98CF99" align="center" | ||
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Göyçək xanımın başdaşı}} |
|-style="background:#D0F0C0" | |-style="background:#D0F0C0" | ||
− | |[[ | + | |[[Şəkil:Sheki khan gebiristanligi.jpg|200px]]|| Göyçək xanım<br> [[Məhəmmədhüseyn xan|Məhəmmədhüseyn]] xan qızı|| ||1849, may/iyun ayı<br>(Hicri 1265-ci il ilin rəcəb ayı) |
|| | || | ||
|- | |- | ||
Sətir 108: | Sətir 109: | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#A1C54B" align="center" | |-style="background:#A1C54B" align="center" | ||
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Güllü xanımın başdaşı}} |
|-style="background:#CFFF9F" | |-style="background:#CFFF9F" | ||
− | |[[ | + | |[[Şəkil:Gullu khanim.jpg|200px]]|| Güllü xanım <br> [[Kərim ağa Şəkixanov|Kərim ağa]] qızı <br>Şəkixanova|| ||19.11.1858-ci il<br>(Hicri 12.04.1275-ci il) |
|| | || | ||
|- | |- | ||
Sətir 116: | Sətir 117: | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#98CF99" align="center" | |-style="background:#98CF99" align="center" | ||
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Fətəli xanın başdaşı}} |
|-style="background:#D0F0C0" | |-style="background:#D0F0C0" | ||
− | |[[ | + | |[[Şəkil:Feteli khan.jpg|200px]]|| [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xan]] <br> Məhəmmədhüseyn xan oğlu|| ||11.05.1815-ci il<br>(Hicri 02.05.1230-cu il) |
|| | || | ||
|- | |- | ||
Sətir 124: | Sətir 125: | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#A1C54B" align="center" | |-style="background:#A1C54B" align="center" | ||
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı}} |
|-style="background:#CFFF9F" | |-style="background:#CFFF9F" | ||
− | |[[ | + | |[[Şəkil:Kerim aga.jpg|200px]] || [[Kərim ağa Şəkixanov|Kərim ağa<br>Fətəli xan oğlu Şəkixanov]]|| ≈1788 ||10.12.1858-ci il<br>(Hicri 14.05.1275-ci il) |
|| | || | ||
|- | |- | ||
Sətir 132: | Sətir 133: | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#98CF99" align="center" | |-style="background:#98CF99" align="center" | ||
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Cəmilə xanımın başdaşı}} |
|-style="background:#D0F0C0" | |-style="background:#D0F0C0" | ||
− | |[[ | + | |[[Şəkil:Camile khanim.jpg|200px]] ||Cəmilə xanım<br>Məhəmmədhüseyn xan qızı|| ||26.07.1835-ci il<br>(Hicri 02.01.1251-ci il) |
|| | || | ||
|- | |- | ||
Sətir 140: | Sətir 141: | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#A1C54B" align="center" | |-style="background:#A1C54B" align="center" | ||
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Telli bəyimin başdaşı}} |
|-style="background:#CFFF9F" | |-style="background:#CFFF9F" | ||
− | |[[ | + | |[[Şəkil:Telli beyim.jpg|200px]] || Telli bəyim <br>Əbdülhəmid ağa qızı|| ||1899/1900-ci il<br>(Hicri 1317-ci il) |
|| | || | ||
|- | |- | ||
Sətir 148: | Sətir 149: | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#98CF99" align="center" | |-style="background:#98CF99" align="center" | ||
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Əbdülhəmid ağanın başdaşı}} |
|-style="background:#D0F0C0" | |-style="background:#D0F0C0" | ||
− | |[[ | + | |[[Şəkil:Abdulhemid aga.jpg|200px]]|| Əbdülhəmid ağa<br>Əbdülhəşım ağa oğlu|| ||1854/55-ci il<br>(Hicri 1271-ci il) |
− | || | + | ||Baş daşı kitabəsində öz əcəli ilə ölmədiyi, öldürüldüyü qeyd olunub. |
|- | |- | ||
| colspan=5 | | | colspan=5 | | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#A1C54B" align="center" | |-style="background:#A1C54B" align="center" | ||
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Tutu ağanın başdaşı}} |
|-style="background:#CFFF9F" | |-style="background:#CFFF9F" | ||
− | |[[ | + | |[[Şəkil:Tuti aga.jpg|200px]]|| Tutu ağa<br>Məhəmmədhəsən xan qızı|| ||23.11.1859-ci il<br>(Hicri 23.04. 1276-cı il) |
|| | || | ||
|- | |- | ||
Sətir 164: | Sətir 165: | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#98CF99" align="center" | |-style="background:#98CF99" align="center" | ||
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı}} |
|-style="background:#D0F0C0" | |-style="background:#D0F0C0" | ||
− | |[[ | + | |[[Şəkil:Sheki KQ-namelum.jpg|200px]]|| Hacı Ağa Nigarın/<br />Zeynəbin başdaşı|| ||1817/1818 <br> (Hicri 1233) |
− | + | ||Meşədixanım Neymət 2001-ci ildə çap olunmuş kitabında başdaşı üzərindəki adı "''şəkili Hacı Ağa bəyin qızı Zeynəb''" {{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}} kimi göstərsə də, 1981-ci ildə çap olunan kitabında bu adı "''Hacı Ağa Nigar Hacı qızı''"{{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=27}} kimi təqdim edib. | |
|- | |- | ||
| colspan=5 | | | colspan=5 | | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#A1C54B" align="center" | |-style="background:#A1C54B" align="center" | ||
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Səltənət bəyimin başdaşı}} |
|-style="background:#CFFF9F" | |-style="background:#CFFF9F" | ||
− | |[[ | + | |[[Şəkil:Seltenet beyim.jpg|200px]]|| [[Səltənət bəyim|Səltənət bəyim]]<br />[[İskəndər xan Xoyski|İskəndər xan]] qızı|| ||06.01.1869-cu il<br />(Hicri 22.09.1285-cı il) |
− | || | + | || 2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bu başdaşı bir neçə başdaşı hissəsi ilə birlikdə qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səltənət bəyim Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı idi. |
|- | |- | ||
| colspan=5 | | | colspan=5 | | ||
|- | |- | ||
|-style="background:#98CF99" align="center" | |-style="background:#98CF99" align="center" | ||
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Səadət xanımın başdaşı}} |
|-style="background:#D0F0C0" | |-style="background:#D0F0C0" | ||
− | |[[ | + | |[[Şəkil:Saadet beyim.jpg|200px]]|| Səadət xanım <br />[[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xan]] qızı||1819||24.07.1892<br />(Hicri 28.12.1309 -cu il) |
− | || | + | || 2010-cu ilin əvvəllərində qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səadət xanımın anası Tuti ağa idi. |
|- | |- | ||
| colspan=5 | | | colspan=5 | | ||
|- | |- | ||
− | |-style="background:# | + | |-style="background:#98CF99" align="center" |
− | | colspan=5 |{{ | + | | colspan=5 |{{görünən haşiyə|Qəbirüstü abidə}} |
− | |-style="background:# | + | |-style="background:#D0F0C0" |
− | |[[ | + | |[[Şəkil:Bulaq 1275.jpg|200px]]||Məhəmməd paşa <br />Əhməd xan oğlu||20 may <br />1859<br />(Hicri 17 şəvval 1275-ci il) ||5 oktyabr 1920-ci il<br />(Hicri 21 məhərrəm 1339-cu il) |
− | || | + | || Qəbirüstü abidə üzərinə həkk olunmuş kitabə. |
− | |} | + | |}</div> |
== İstinadlar == | == İstinadlar == |
20:57, 2 dekabr 2023 versiyası
Qəbiristanlıq | |
Xan qəbiristanlığı
| |
Şəki şəhərindəki Xan məscidi və Xan qəbiristanlığı | |
Ölkə | Azərbaycan |
Şəhər | Şəki |
Ən köhnə və ən yeni yazılı başdaşılarda tarixlər | 1815—1920 |
Koordinatlar | 41°12′09″N 47°11′30″E / 41.202529°N 47.191714°E 41°12′09″N 47°11′30″E / 41.202529°N 47.191714°E |
Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr hal-hazırda orada mövcud olan, yaxud vaxtilə orada mövcud olmuş yazılı başdaşılardan, yazılı başdaşı qəlpələrindən və bir yazılı qəbirüstü abidədən ibarətdir.
Ümumi məlumat
Şəki Xan məscidinın şərq tərəfində yerləşən Şəki Xan qəbiristanlığında vaxtilə 15-20-yə qədər yazılı başdaşı olmuşdur[1]. Hal-hazırda orada cəmi 10 yazılı başdaşı və bir yazılı qəbirüstü abidə var.
Qəbiristanlıqdakı 9 başdaşının kitabəsi haqqında Məşədixanım Nemət 1961-ci ildə elmi nəşrdə dərc olunmuş məqaləsində[1], bir neçə başdaşı haqqında isə 1984-cü və 2001-ci ildə çap olunmuş kitablarında[2][3] məlumat vermişdir. Bir başdaşı hissəsi üzərindəki kitabəni 2009-cu ildə Aydın Məmmədov oxumuş və həmin başdaşının İsmayıl xanın qızı Saadət bəyimə aid olduğunu ilk dəfə müəyyənləşdirmişdir[4].
Qəbiristanlıqda Şəki xanlarından cəmi birinin — Fətəli xanın, qəbrinin üzərində başdaşı var. Onun 1831-ci ildə Həştərxanda vəfat etmiş qardaşı Məhəmmədhəsən xanın da bu qəbiristanlıqda dəfn edilməsi[5], atası Məhəmmədhüseyn xanın isə Xan məscidinin mehrabı içində dəfn edilməsi[6] məlum olsa da başdaşıları aşkar edilməmişdir.
Heç bir şübhə yoxdur ki, gəncəli Cavad xanın arvadının da qəbri buradadır; mənbədə göstərilir ki, Cavad xan ruslarla döyüşdə öldürüldükdən sonra onun arvadı Nuxaya qayıtmış (Məhəmmədhəsən xanın bacısı idi) və 1830-cu ildə burada vəfat etmişdir[7].
2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bir bütöv başdaşı və bir neçə başdaşı hissəsi qəbristanlıqdan götürülərək R.B.Əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmışdır[8] və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Xan qəbristanlığından götürülmüş bütöv başdaşı Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı Səltənət bəyimə, başdaşı qəlpələrindən biri isə Səltənət bəyimin anası Səadət bəyimə (İsmayıl xan Xoyskinin qızı) aid idi.
Siyahı
Şəkil | Adı, atasının adı, və familiyası |
Anadan olduğu il |
Vəfat tarixi |
Əlavə qeyd |
---|---|---|---|---|
Mustafa ağanın başdaşı | ||||
Mustafa ağa Kərim ağa oğlu Şəkixanov |
≈1831 | 1895, 5 noyabr (Hicri 1313, cəmadiyəl-əvvəl ayının 17-si) |
||
Göyçək xanımın başdaşı | ||||
Göyçək xanım Məhəmmədhüseyn xan qızı |
1849, may/iyun ayı (Hicri 1265-ci il ilin rəcəb ayı) |
|||
Güllü xanımın başdaşı | ||||
Güllü xanım Kərim ağa qızı Şəkixanova |
19.11.1858-ci il (Hicri 12.04.1275-ci il) |
|||
Fətəli xanın başdaşı | ||||
Fətəli xan Məhəmmədhüseyn xan oğlu |
11.05.1815-ci il (Hicri 02.05.1230-cu il) |
|||
Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı | ||||
Kərim ağa Fətəli xan oğlu Şəkixanov |
≈1788 | 10.12.1858-ci il (Hicri 14.05.1275-ci il) |
||
Cəmilə xanımın başdaşı | ||||
Cəmilə xanım Məhəmmədhüseyn xan qızı |
26.07.1835-ci il (Hicri 02.01.1251-ci il) |
|||
Telli bəyimin başdaşı | ||||
Telli bəyim Əbdülhəmid ağa qızı |
1899/1900-ci il (Hicri 1317-ci il) |
|||
Əbdülhəmid ağanın başdaşı | ||||
Əbdülhəmid ağa Əbdülhəşım ağa oğlu |
1854/55-ci il (Hicri 1271-ci il) |
Baş daşı kitabəsində öz əcəli ilə ölmədiyi, öldürüldüyü qeyd olunub. | ||
Tutu ağanın başdaşı | ||||
Tutu ağa Məhəmmədhəsən xan qızı |
23.11.1859-ci il (Hicri 23.04. 1276-cı il) |
|||
Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı | ||||
Hacı Ağa Nigarın/ Zeynəbin başdaşı |
1817/1818 (Hicri 1233) |
Meşədixanım Neymət 2001-ci ildə çap olunmuş kitabında başdaşı üzərindəki adı "şəkili Hacı Ağa bəyin qızı Zeynəb" [3] kimi göstərsə də, 1981-ci ildə çap olunan kitabında bu adı "Hacı Ağa Nigar Hacı qızı"[9] kimi təqdim edib. | ||
Səltənət bəyimin başdaşı | ||||
Səltənət bəyim İskəndər xan qızı |
06.01.1869-cu il (Hicri 22.09.1285-cı il) |
2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bu başdaşı bir neçə başdaşı hissəsi ilə birlikdə qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış[8] və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səltənət bəyim Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı idi. | ||
Səadət xanımın başdaşı | ||||
Səadət xanım İsmayıl xan qızı |
1819 | 24.07.1892 (Hicri 28.12.1309 -cu il) |
2010-cu ilin əvvəllərində qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səadət xanımın anası Tuti ağa idi. | |
Qəbirüstü abidə | ||||
Məhəmməd paşa Əhməd xan oğlu |
20 may 1859 (Hicri 17 şəvval 1275-ci il) |
5 oktyabr 1920-ci il (Hicri 21 məhərrəm 1339-cu il) |
Qəbirüstü abidə üzərinə həkk olunmuş kitabə. |
İstinadlar
- ↑ 1,0 1,1 Nemətova M.S., 1961, p. 18-37.
- ↑ Нейматова М.С., 1981.
- ↑ 3,0 3,1 Нейматова М.С., 2001, p. 108.
- ↑ Məmmədov A.S., 2009, p. 4.
- ↑ Tahirzadə Ə.Ş., 2005, p. 277.
- ↑ Salman Mümtaz, 1925.
- ↑ AKAK, səh.: 905, 1875.
- ↑ 8,0 8,1 Məmmədov A.S., 2010.
- ↑ Нейматова М.С., 1981, p. 27.
İstifadə edilmiş mənbələr
- Nemətova M.S. Nuxa “Xan qəbiristanlığı”ndakı başdaşıların kitabələri haqqında (azərb.) // Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri : İctimai elmlər seriyası. — Bakı, 1961. — № 6.
- Tahirzadə Ə.Ş. Şəkinin tarixi qaynaqlarda. — Bakı: “Master” nəşriyyatı, 2005.
- Нейматова М.С. Мемориальные памятники Азербайджана: XII-XIX века. — Элм, 1981.
- Неймат М.С. Корпус эпиграфических памятников Азербайджана / ред. З. М. Буниятов. — Баку: XXI-YNE, 2001. — Т. II : Арабо-персо-тюркоязычные надписи Шеки-Закатальской зоны : ХIV век. — 1.000 экз.
- Mətnin linki // Акты, собранные Кавказской археографической комиссией / под редакцией: А. П. Берже. — Тифлис, 1875. — Т. VI, часть вторая. — С. 905.
- Məmmədov A.S. F. x. Xoyskinin bacısının baş daşı Şəki Xan qəbristanlığından “yığışdırılmış”dır! (azərb.) : “İpəkçi” qəzetinin saytı. — 2010.
- Məmmədov A.S. Ədalət Tahirzadənin “Şəkinin tarixi qaynaqlarda” kitabı (azərb.) : “İpəkçi” qəzetinin saytı. — 2006.
- Məmmədov A.S. Şəki Xan qəbiristanlığı (azərb.) : “Şəkinin səsi” qəzeti. — 2009. — № 3 (436).
- Məhəmmədhüseyn xan Müştaq / Salman Mümtazın redaktəsi ilə. — Azərbaycanı tədqiq və təəbbö cəmiyyəti. — Bakı, 1925.
Həmçinin, bax:
Bu cədvəl Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış siyahısılarından biridir. |
© 2019 – 2024 Şəki Ensiklopediyası Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur. |