Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur!

"Yuxarı Baş" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
Jump to navigation Jump to search
(Səhifəni 'Kateqoriya:Y300px|thumb|right|Yuxarı Başın əsas alış-veriş küçəsi '''“Yuxarı Baş” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu'''...' ilə yarat)
 
 
(7 intermediate revisions by 2 users not shown)
Sətir 1: Sətir 1:
−
[[Kateqoriya:Y]][[Şəkil:068streetinshaki.jpg|300px|thumb|right|Yuxarı Başın əsas alış-veriş küçəsi]]
+
{{Ensiklopedikləşdirilməli}}
−
'''“Yuxarı Baş” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu''' — Azərbaycanın [[Şəki]] şəhərinin yuxarı{{sfn|Саламзаде, Исмаилов, Мамед-заде|1988|pp=200}}{{sfn|Ханларов|1972|pp=56}} (hündür{{sfn|Эфендизаде|1986|pp=35}}) tarixi{{sfn|Ханларов|1972|pp=56}} hissəsində tarix-memarlıq qoruğu. Bura Şəki şəhərinin ən qədim hissəsidir.{{sfn|Эфендизаде|1986|pp=35}} Ərazisi 283 ha-dır.<ref name="sheki">{{cite web
+
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Şəkil:068streetinshaki.jpg|300px|thumb|right|Yuxarı Başın əsas alış-veriş küçəsi]]
 +
'''“Yuxarı Baş” Milli Tarix-Memarlıq Qoruğu''' — Azərbaycanın [[Şəki]] şəhərinin yuxarı{{sfn|Саламзаде, Исмаилов, Мамед-заде|1988|pp=200}}{{sfn|Ханларов|1972|pp=56}} (hündür{{sfn|Эфендизаде|1986|pp=35}}) tarixi{{sfn|Ханларов|1972|pp=56}} hissəsində tarix-memarlıq qoruğu. Bura Şəki şəhərinin ən qədim hissəsidir.{{sfn|Эфендизаде|1986|pp=35}} Ərazisi 283 ha-dır.<ref name="sheki">{{cite web
 
  |url        = http://sheki.mctgov.az/service/lang/az/page/131/sid/0/nid/966/n/1/
 
  |url        = http://sheki.mctgov.az/service/lang/az/page/131/sid/0/nid/966/n/1/
 
  |title      = "Yuxarı Baş" Dövlət Tarix - Memarlıq Qoruğu
 
  |title      = "Yuxarı Baş" Dövlət Tarix - Memarlıq Qoruğu
Sətir 13: Sətir 14:
  
 
== Tarixi ==
 
== Tarixi ==
−
{{Həmçinin bax|Şəki (tarixi ərazi)|Şəki (əski)|Şəki qalası|Nuxa qalası}}
+
{{Həmçinin, bax:|Şəki (tarixi ərazi)|Şəki (əski)|Şəki qalası|Nuxa qalası}}
 
Tədqiqatçılar fikirləşirdilər ki, Nuxa qədim Şəki şəhəridir. Ancaq tarixi mənbələrin analizinə və sahə araşdırmalarına əsaslanaraq müəyyən edilib ki, Nuxa və Şəki ayr-ayrı yaşayış məntəqələridir. Şəki şəhəri Kiş dərəsindən bir az aşağıda yerləşirdi. 1772-ci il Kiş çayının daşqınına görə şəhər dağılır. Şəhərin sakinləri çaydan 100 metr yuxarıda yerləşən Nuxa şəhərinə köçürlər.<ref>Рзаев Н. О происхождении Шеки и Нухи // Доклады Академии наук Азербайджанской ССР. — Б., 1973. — С. 88.</ref> Nəticədə Nuxa şəhəri inkişaf edir və genişlənir. Burada [[Nuxa qalası|qala]] inşa edilir.{{sfn|Саламзаде, Авалов, Салаев|1979|pp=63}}
 
Tədqiqatçılar fikirləşirdilər ki, Nuxa qədim Şəki şəhəridir. Ancaq tarixi mənbələrin analizinə və sahə araşdırmalarına əsaslanaraq müəyyən edilib ki, Nuxa və Şəki ayr-ayrı yaşayış məntəqələridir. Şəki şəhəri Kiş dərəsindən bir az aşağıda yerləşirdi. 1772-ci il Kiş çayının daşqınına görə şəhər dağılır. Şəhərin sakinləri çaydan 100 metr yuxarıda yerləşən Nuxa şəhərinə köçürlər.<ref>Рзаев Н. О происхождении Шеки и Нухи // Доклады Академии наук Азербайджанской ССР. — Б., 1973. — С. 88.</ref> Nəticədə Nuxa şəhəri inkişaf edir və genişlənir. Burada [[Nuxa qalası|qala]] inşa edilir.{{sfn|Саламзаде, Авалов, Салаев|1979|pp=63}}
  
Sətir 22: Sətir 23:
  
 
  |places=
 
  |places=
−
{{Yer xəritəsi~|Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş|marksize=20|lat=41.204475|lat_min=|lat_sec=||long=47.197591|lon_min=|lon_sec=|position=top|background= |label= [[Məhəmmədhəsən xan divanxanası]]|mark=RM-1.svg}}
+
{{Yer xəritəsi~|Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş|marksize=20|lat=41.204475|lat_min=|lat_sec=||long=47.197591|lon_min=|lon_sec=|position=top|background= |label= [[Şəki xan sarayı]]|mark=RM-1.svg}}
 
{{Yer xəritəsi~|Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş|marksize=17|lat=41.202762|lat_min=|lat_sec=||long=47.190501|lon_min=|lon_sec=|position=left|background= |label= [[Şəkixanovların evi]]|mark=RM-1.svg}}
 
{{Yer xəritəsi~|Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş|marksize=17|lat=41.202762|lat_min=|lat_sec=||long=47.190501|lon_min=|lon_sec=|position=left|background= |label= [[Şəkixanovların evi]]|mark=RM-1.svg}}
  
Sətir 45: Sətir 46:
 
{{Yer xəritəsi~|Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş|marksize=15|lat_deg=41.204286|lat_min=|lat_sec=||lon_deg=47.197679|lon_min=|lon_sec=|position=right|background= |label= [[Xan Çinarı (Şəki)]]|mark=Tree icon w outline tall.png}}
 
{{Yer xəritəsi~|Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş|marksize=15|lat_deg=41.204286|lat_min=|lat_sec=||lon_deg=47.197679|lon_min=|lon_sec=|position=right|background= |label= [[Xan Çinarı (Şəki)]]|mark=Tree icon w outline tall.png}}
  
−
{{Yer xəritəsi~|Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş|marksize=15|lat_deg=41.201221|lat_min=|lat_sec=||lon_deg=47.193393|lon_min=|lon_sec=|position=right|background= |label= [[Yuxarı Karvansara (Şəki)|Yuxarı Karvansara]]|mark=RM-1.svg}}
+
{{Yer xəritəsi~|Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş|marksize=15|lat_deg=41.201221|lat_min=|lat_sec=||lon_deg=47.193393|lon_min=|lon_sec=|position=right|background= |label= [[Yuxarı karvansara]]|mark=RM-1.svg}}
−
{{Yer xəritəsi~|Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş|marksize=15|lat_deg=41.200788|lat_min=|lat_sec=||lon_deg=47.191347|lon_min=|lon_sec=|position=right|background= |label= [[Aşağı Karvansara (Şəki)|Yuxarı Karvansara]]|mark=RM-1.svg}}
+
{{Yer xəritəsi~|Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş|marksize=15|lat_deg=41.200788|lat_min=|lat_sec=||lon_deg=47.191347|lon_min=|lon_sec=|position=right|background= |label= [[Aşağı karvansara]]|mark=RM-1.svg}}
  
 
{{Yer xəritəsi~|Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş|marksize=15|lat_deg=41.200528|lat_min=|lat_sec=||lon_deg=47.189528|lon_min=|lon_sec=|position=top|background= |label= Ağvanlar hamamı|mark=RM-1.svg}}
 
{{Yer xəritəsi~|Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş|marksize=15|lat_deg=41.200528|lat_min=|lat_sec=||lon_deg=47.189528|lon_min=|lon_sec=|position=top|background= |label= Ağvanlar hamamı|mark=RM-1.svg}}
Sətir 81: Sətir 82:
  
 
{{Yuxarı Baş Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu}}
 
{{Yuxarı Baş Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu}}
−
{{Azərbaycandakı ümumdünya irsi}}
+
 
−
[[Kateqoriya:1968-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]]
+
{{Yoxlanılmış məqalə}}
−
[[Kateqoriya:Şəki]]
 

Səhifəsinin 19:35, 9 dekabr 2023 tarixinə olan son halı

Yuxarı Başın əsas alış-veriş küçəsi

“Yuxarı Baş” Milli Tarix-Memarlıq Qoruğu — Azərbaycanın Şəki şəhərinin yuxarı[1][2] (hündür[3]) tarixi[2] hissəsində tarix-memarlıq qoruğu. Bura Şəki şəhərinin ən qədim hissəsidir.[3] Ərazisi 283 ha-dır.[4]

Qoruq ərazisinə Şəki xan sarayının da yerləşdiyi Nuxa qalası və karvansarayların və müxtəlif sənət növlərinə aid dükanların yerləşdiyi əsas alış-veriş küçəsi daxildir.[1] Alış-veriş küçəsinin ətrafında hələ də öz qədim adlarını daşıyan məhəllələr yerləşir: Gileyli, Qırıçı, Qullar, Duluzlar, Aqvanlar, Otaq eşiyi, Sarı torpaq və s.[3][5] Qoruq ərazisində həmçinin Şəkixanovların evi, məscidlər və hamamlar yerləşir.[6]

Yuxarı Baş 6 mart 1968-ci ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarı ilə memarlıq qoruğu elan edildi. Şəhərin tarixi hissəsi Şəki xan sarayı ilə birlikdə 2019-cu ildən Ümumdünya İrsidir.

Tarixi[redaktə | HTML redaktə]

Həmçinin bax: Şəki (tarixi ərazi), Şəki (əski), Şəki qalası, və Nuxa qalası

Tədqiqatçılar fikirləşirdilər ki, Nuxa qədim Şəki şəhəridir. Ancaq tarixi mənbələrin analizinə və sahə araşdırmalarına əsaslanaraq müəyyən edilib ki, Nuxa və Şəki ayr-ayrı yaşayış məntəqələridir. Şəki şəhəri Kiş dərəsindən bir az aşağıda yerləşirdi. 1772-ci il Kiş çayının daşqınına görə şəhər dağılır. Şəhərin sakinləri çaydan 100 metr yuxarıda yerləşən Nuxa şəhərinə köçürlər.[7] Nəticədə Nuxa şəhəri inkişaf edir və genişlənir. Burada qala inşa edilir.[8]

“Yuxarı Baş” Tarix-Memarlıq Qoruğunu xəritəsi[redaktə | HTML redaktə]

Yuxarı Baş (Yuxarı Baş)
RM-1.svg
M.F.Axundovun ev muzeyi
AB-Brücke.svg
Qurcana çayı üzərində körpü
Mosque.svg
Gödək minarə
Mosque.svg
Giləhli məscidi
RM-1.svg
Şəki tarix diyarşünaslıq muzeyi
RM-1.svg
Rəsm qalereyası
RM-1.svg
Ağvanlar hamamı
RM-1.svg
Hamam
Symbol Industry.svg
1 №-li fabrikin binası
ButtonBlack.svg
Qurcana çayı
ButtonBlack.svg
Dəyirmanarx çayı
Monument icon for maps.svg
B.Vahabzadənin heykəli
Italian traffic signs - icona albergo o motel.svg
«Sheki Palace» hoteli
Italian traffic signs - icona albergo o motel.svg
“Yuxarı Baş” Tarix-Memarlıq Qoruğu ərazisinində yerləşən obyeklər.

İstinadlar[redaktə | HTML redaktə]

  1. ↑ 1,0 1,1 Саламзаде, Исмаилов, Мамед-заде, 1988, pp. 200.
  2. ↑ 2,0 2,1 Ханларов, 1972, pp. 56.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Эфендизаде, 1986, pp. 35.
  4. ↑ ""Yuxarı Baş" Dövlət Tarix - Memarlıq Qoruğu" (azərb.). Şəki şəhəri mədəniyyət və turizm şöbəsi. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi. İstifadə tarixi: 2015-07-31.
  5. ↑ Саламзаде, Авалов, Салаев, 1979, pp. 66.
  6. ↑ Саламзаде, Мамед-заде, 1987, pp. 117.
  7. ↑ Рзаев Н. О происхождении Шеки и Нухи // Доклады Академии наук Азербайджанской ССР. — Б., 1973. — С. 88.
  8. ↑ Саламзаде, Авалов, Салаев, 1979, pp. 63.

Ədəbiyyat[redaktə | HTML redaktə]

  • Бретаницкий Л. С., Веймарн Б. В. Искусство Азербайджана IV — XVIII веков / Редактор И. А. Шкирич. — Москва: Искусство, 1976. — 272 с.
  • Бретаницкий Л., Датиев С., Мамиконов Л., Мотис Д. Нуха (Азербайджан) / Под общей редакцией акад. В. А. Веснина и проф. Д. Е. Аркина. — М.: Издательство Академии архитектуры СССР, 1948.
  • Город Нуха. Дом Шекихановых // Азербайджан (Исторические и достопримечательные места) / Под общей редакцией М. А. Казиева.. — Б.: Издательство АН Азербайджанской ССР, 1960.
  • Мамед-заде К. М. Строительное искусство Азербайджана (с древнейших времён до XIX века) / Научный редактор aкадемик АН Азерб. ССР А. В. Саламзаде. — Баку: Элм, 1983.
  • Саламзаде А. В., Авалов Э. В. и Салаев Р. Д. Проблемы сохранения и реконструкции исторических городов Азербайджана / Под ред М. А. Усейнова. — Б.: Элм, 1979. — 138 с.
  • Саламзаде А. Р., Мамед-заде К. М. Архитектурные памятники Шеки / Под ред. М. А. Усейнова. — Б.: Элм, 1987. — 140 с.
  • Саламзаде А. Р., Исмаилов А. И., Мамед-заде К. М. Шеки. Историко-архитектурный очерк / Под ред. М. А. Усейнова. — Б.: Элм, 1988. — 237 с.
  • Ханларов Т. А. Архитектура Советского Азербайджана. — М.: Стройиздат, 1972. — 112 с.
  • Эфендизаде Р. М. Архитектура Советского Азербайджана. — М.: Стройиздат, 1986. — 316 с.

Xarici keçidlər[redaktə | HTML redaktə]

Vikianbarda Yuxarı Baş ilə əlaqəli mediafayllar var.

 “Yuxarı Baş” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu
Qalalar Qala039palas.jpg
Saraylar Şəki xan sarayı • Şəkixanovların evi
Karvansaralar Aşağı Karvansara • Yuxarı Karvansara
Məscidlər Xan məscidi• Cümə məscidi • Ömər Əfəndi məscidi • Hacı Çələbi xan – Hacı Şəmsəddin bəy məscidi • İmam Əli məscidi
Hamamlar Aqvanlar hamamı • Dərə hamamı • Yeraltı hamam
Digər Nuxa Üçmüqəddəs kilsəsi • Xan çinarı
Mənbə — "https://shaki.info/wiki/index.php?title=Yuxarı_Baş&oldid=57103"