Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur!

"Məmməd Əfəndiyev" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
Jump to navigation Jump to search
 
(66 intermediate revisions by 3 users not shown)
Sətir 1: Sətir 1:
−
[[Kateqoriya:M]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]]
+
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]]
 
{{Alim
 
{{Alim
 
|Adı            = Məmməd Əfəndiyev
 
|Adı            = Məmməd Əfəndiyev
Sətir 5: Sətir 5:
 
|Orijinal adı  = ''Əfəndiyev Məmməd Rəşid bəy oğlu''  
 
|Orijinal adı  = ''Əfəndiyev Məmməd Rəşid bəy oğlu''  
 
|Digər adları  =  
 
|Digər adları  =  
−
|Şəkil          = Mamed Efendiyav.jpg
+
|Şəklin ölçüsü  = 
−
|Şəkil məlumat  = Məmməd Əfəndiyev, 1911-ci il
+
|Şəkil          = Məhəmməd Əfəndiyev.png
 +
|Şəkil məlumat  = Məmməd Əfəndiyev.
 
|Şəkil miqyası  =  
 
|Şəkil miqyası  =  
 
|Fəaliyyəti    =  
 
|Fəaliyyəti    =  
 
|Milliyəti      = [[azərbaycanlı]]
 
|Milliyəti      = [[azərbaycanlı]]
−
|Doğum tarixi  = {{doğum tarixi|1887|10|5}}
+
|Doğum tarixi  = (5) {{doğum tarixi|1887|10|17}}
−
|Doğum yeri    = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, <br/>{{Rusİmp}}
+
|Doğum yeri    = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}}
−
|Vəfatı        = {{vəfat tarixi və yaşı|1977|6|1|1887|10|5}}
+
|Vəfatı        = {{vəfat tarixi və yaşı|1977|6|1|1887|10|17}}
−
|Vəfat yeri    = Bakı, Azərbaycan SSR,<br/>{{SSRİ}}
+
|Vəfat yeri    = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}}
 
|Vəfat səbəbi  =  
 
|Vəfat səbəbi  =  
 
|Dəfn yeri      =  
 
|Dəfn yeri      =  
 
|Atası          = [[Rəşid bəy Əfəndiyev]]
 
|Atası          = [[Rəşid bəy Əfəndiyev]]
−
|Anası          =  
+
|Anası          = Zeynəb
 +
|İş yeri        =
 +
|Elmi dərəcəsi  =
 +
|Elmi adı      = professor
 
|Həyat yoldaşı  =  
 
|Həyat yoldaşı  =  
−
|Uşaqları      =  
+
|Uşaqları      = [[Fəridə Əfəndiyeva|Fəridə]], [[Adilə Əfəndiyeva|Adilə]]
 
|Rəsmi vebsaytı =  
 
|Rəsmi vebsaytı =  
−
|Mükafatları    = {{"Lenin" ordeni}} {{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}} {{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}  
+
|Mükafatları    = {{Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi|1943}}<br/>{{"Lenin" ordeni}}{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}{{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı}}{{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı}}{{"Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı}}
 
|İmzası        =  
 
|İmzası        =  
 
}}
 
}}
−
'''Məmməd Əfəndiyev''' (''Əfəndiyev Məmməd Rəşid bəy oğlu''; 15 oktyabr 1887-ci il, [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası – Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ)  − azərbaycanlı alim və pedaqoq,  professor, Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun riyaziyyat və təbiət elmləri fakültəsinin dekanı (1934 – 1936), Azərbaycan Dövlət Universitetinin riyazi analiz kafedrasının müdiri (1935-1965).
+
'''Məmməd Əfəndiyev''' (1887–1977) — tanınmış riyaziyyatçı-pedaqoq, professor, [[Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi]], S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti nəzdində Fizika-Riyaziyyat Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru. Tanınmış pedaqoq və yazıçı-dramaturq [[Rəşid bəy Əfəndiyev|Rəşid bəy Əfəndiyevin]] oğludur.
  
 
== Haqqında məlumatlar ==
 
== Haqqında məlumatlar ==
 +
17 (5) oktyabr 1887-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub.
  
−
1887-ci ildə Nuxada anadan olub.  
+
1908-ci ildə Tiflisdə gimnaziyanı bitirib.
  
−
1908 – 1913-cü illərdə {{link-interwiki|az=Sank-Peterburq İmperator Universiteti|az_mətn=Sank-Peterburq İmperator Universitetinin|başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Императорский Санкт-Петербургский университет}} fizika-riyaziyyat fakültəsinə təhsil alıb.  
+
1908 – 1913-cü illərdə {{link-interwiki|az=Sank-Peterburq İmperator Universiteti|az_mətn=Sank-Peterburq İmperator Universitetinin|başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Императорский Санкт-Петербургский университет}} mexanika-riyaziyyat fakültəsində təhsil alıb.  
−
[[Şəkil:Məmməd bəy Əfəndiyev2.jpg|thumb|left|Məmməd bəy Əfəndiyev tələbə libasında. 1911-ci il. MATM SMF № 306/4 ]]
+
[[Şəkil:Məmməd bəy Əfəndiyev2.jpg|thumb|left|Məmməd bəy Əfəndiyev tələbə uniformasında, 1911-ci il.]]
−
1913 – 1920-ci illərdə əvvəl Tiflisdə müəllim, sonra isə Nuxadakı gimnaziyada müəllim və direktor vəzifələrində çalışıb.
+
[[Fayl:Rəşid bəy Əfəndiyevin ailəsi.jpg|350px|thumb|left|Rəşid bəy Əfəndiyevin ailə üzvləri, soldan: 1) Mahtaban xanım; 2) Cəmilə xanım; 3) '''Məmməd Əfəndiyev'''; 4) Naimə; 5) [[Maral Əfəndiyeva|Maral]]. Arxada: [[İzzət Nəbiyev]].]]
 +
1913 – 1915-ci illərdə Qori seminariyasında müəllim,  
  
−
1920-ci ildə Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Bakı şəhərində riyaziyyat üzrə ali pedaqoji kursların təşkilatçısı olub.
+
1915 – 1921-ci illərdə isə Nuxa gimnaziyasında əvvəl müəllim, sonra isə müdir (1917-ci ildə gimnaziyanın milliləşdirilməsi işində xüsusi xidməti olub),
  
−
1930 – 1934-cı illərdə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedoqoji İnstitutunun riyaziyyat kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışıb.  
+
1920 – 1921-ci illərdə [[Şəki qəzası|Şəki qəza]] maarif şöbəsinin məktəblər bölməsinin müdiri, qısamüddətli müəllimlər kursunun müdiri vəzifəsində çalışıb.
  
−
1930 – 1936-ci illərdə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedoqoji İnstitutunun riyaziyyat və təbiyyat elmləri fakültəsinin,
+
1920-ci ildə Bakıya – N.Nərimanovun təşəbbüsü ilə Bakıda təşkil olunmuş birillik kurslarda dərs deməyə dəvət olunur (bu kurslarda orta məktəblər üçün müəllimlər hazırlanırdı).
  
−
1936 – 1965-ci illərdə isə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin riyaziyyat və təbiyyat elmləri fakültəsinin dekanı olub.
+
1921 − 1926-cı illərdə Ali Pedaqoji Kişi İnstitutunun əvvəl fizika-riyaziyyat fakültəsinin dekanı, sonra isə direktoru olub.  
  
 +
1930 − 1936-cı illərdə Pedaqoji İnstitutun riyaziyyat kafedrasının müdiri,
  
−
M.Əfəndiyev [[APİ]]-də Riyaziyyat və təbiyyat elmləri fakültəsinin dekanı (1934-1936), [[ADU]]-da Riyazi analiz kafedrasının müdiri (1935-1965), professor dərəcəsinə layiq görülmüşdür. Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyin fondlarında şəxsi  əşyaları, fotoşəkilləri, tarixi sənədləri mühafizə edilir. <ref> Əsədova Nüşabə. [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi|Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində]] qorunan eksponatlar [[Rəşid bəy Əfəndiyev|Rəşid bəy İsmayıl oğlu Əfəndizadə]] və Məmməd bəy Əfəndiyevin həyat və yaradıcılığının öyrənilməsində mənbə kimi. Bakı,səh,50."Azərbaycan tarixinin öyrənilməsində muzeylərin rolu" IV Respublika elmi konfransının materialları</ref>
+
1941-ci ildən S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin riyazi təhlil kafedrasının müdiri işləyib.
−
1943-cü ildə [[Əməkdar elm xadimi]] fəxri adına layiq görülmüş, 1945-ci ildə professor elmi adı almışdır. Riyazi ifadələrin [[Yaxın Şərq]]də yayılmış yazılış formaları əvəzinə latınca yazılışını ilk dəfə Əfəndiyev işlətmişdir. O, ilk dəfə riyazi analiz, analitik həndəsə və riyaziyyatın tədrisi metodikası fənlərindən Azərbaycan dilində mühazirələr oxumuşdur.
 
  
−
Riyazi ifadələrin Yaxın Şərqdə yayılmış yazılış formaları əvəzinə latınca yazılışını Azərbaycanda ilk dəfə Əfəndiyev işlətmişdir. Əfəndiyev “Cəbrə aid proqram və tapşırıq ”, “Adi deferensial tənliklər” (1950) və.s. əsərlərin müəllifidir. 
+
1944-cü ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti nəzdində açılmış Fizika-Riyaziyyat Elmi-Tədqiqat İnstitutuna direktor təyin olunub.  
−
Sovet hakimiyyəti illərində Lenin ordeni və iki Qırmızı əmək Bayrağı ordeni ilə təltif olunmuşdur.  
 
  
−
Əfəndiyev Məmməd Rəşid oğlu 1 iyun 1977-ci ildə [[Bakı]] şəhərində vəfat etmişdir.
+
===Elmi-pedaqoji fəaliyyəti===
 +
1933-cü ildə dosent,
  
−
Bakıda adına küçə vardır.
+
1944-cü ildə professor elmi adını alıb.
  
−
== Mükafatları ==
+
Azərbaycan dilində riyazi terminologiya tərtib etmiş, Yaxın Şərqdə o vaxtadək istifadə edilməkdə olan riyazi işarə və formulları latınlaşdırmışdır. Bir sıra riyaziyyat dərsliklərinin, o cümlədən, “Sadə diferensial tənliklər” dərsliyinin (1950) müəllifidir.
−
* {{bayraq|SSRİ}} [["Lenin" ordeni]]
 
−
* {{bayraq|SSRİ}} [["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)]]
 
−
* {{bayraq|SSRİ}} [["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)]]
 
  
−
== Əsərləri ==
+
1941 – 1956-cı illərdə Azərbaycan Riyaziyyat Cəmiyyətinin sədri olub.
−
*"Cəbrə aid proqram və tapşırıq",
 
−
*"Matematik analizdən kontrol tapşırıqlar", [[1935]]
 
−
*"Adi diferensial tənliklər", [[1950]]
 
  
−
== Xarici keçidlər ==
+
===Təltif və mükafatları===
−
* [http://adpu.edu.az/gen/html/azl/cv/Memmed_Reshid_Efendiyev.htm Məmməd Rəşid oğlu Əfəndiyev]
+
* [[Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi|“Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi”]] fəxri adı (1943).
 +
* [[Lenin ordeni|“Lenin” ordeni]];
 +
* [["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|“Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni]], 2 dəfə;
 +
* [["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı|“1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə” medalı]], 2 dəfə;
 +
* [["Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı|“Qafqazın müdafiəsinə görə” medalı]].
 +
 
 +
===Vəfatı===
 +
1 iyun 1977-ci il tarixdə – 89 yaşında, Bakıda vəfat edib.
 +
 
 +
===Xatirəsi===
 +
1992-ci ildə Bakıda bir küçəyə adı verilib.
 +
 
 +
== Ədəbiyyat ==
 +
# {{məqalə
 +
| müəllif        = Cavadov M.
 +
| başlıq          = {{abbr|'''Qocaman pedaqoq'''|İstinad edilən səhifəyə keçid|0}}
 +
| orijinal        = Гоҹаман педагог
 +
| link            = https://archive.org/details/img-0224_202211
 +
| dil            =
 +
| cavabdeh        =
 +
| nəşrin müəllifi = [[Məhyəddin Abbasov]] (redaktor)
 +
| nəşr            = [[Nuxa fəhləsi]]
 +
| tip            = qəzet
 +
| yer            = [[Nuxa]]
 +
| nəşriyyat      = Kirov adına mətbəə
 +
| il              = 1957
 +
| cild            =
 +
| buraxılış      = 18 dekabr
 +
| nömrə          = 146 (5.602)
 +
| səhifələr      = 2
 +
| isbn            =
 +
| issn            =
 +
| doi            =
 +
| bibcode        =
 +
| arxiv          =
 +
| pmid            =
 +
| ref            = Qocaman pedaqoq
 +
| archiveurl      =
 +
| archivedate    =
 +
}}
 +
# {{ŞAZ|1|153-154}}
 +
# {{OTÖ|214-215|Tanınmış riyaziyyatçı}}
 +
# {{AME|8|217|ƏFƏNDİYEV Mәmmәd Rәşid oğlu}}
 +
# {{kitab3
 +
| müəllif        = Mərdanov M., [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.]]
 +
| hissə          = '''ƏFƏNDİYEV (ƏFƏNDİZADƏ) Məhəmməd bəy Rəşid bəy oğlu'''
 +
| hissənin linki  = https://tahirzade.shaki.info/arxiv/m%C9%99h%C9%99mm%C9%99d-%C9%99f%C9%99ndiyev
 +
| başlıq          = 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (Ensiklopedik soraq kitabı)
 +
| orijinal        =
 +
| link            =
 +
| vikimənbə      =
 +
| cavabdeh        =
 +
| nəşr            =
 +
| yer            =  Bakı
 +
| nəşriyyat      =  Təhsil
 +
| il              =  2019
 +
| cild            = II
 +
| səhifə          = 227–230
 +
| sütunlar        =
 +
| səhifələr      =
 +
| seriya          =
 +
| isbn            =
 +
| doi            =
 +
| tiraj          =
 +
| archiveurl      = https://web.archive.org/web/20210423074730/https://tahirzade.shaki.info/arxiv/m%C9%99h%C9%99mm%C9%99d-%C9%99f%C9%99ndiyev
 +
| archivedate    = 23 Apr 2021
 +
| ref            =
 +
}}
 +
 
 +
== Aidiyyəti linklər ==
 +
* [http://www.biografija.ru/show_bio.aspx?id=139644 Биография М. Р. Эфендиева]
 +
 
 +
{{Yoxlanılmış məqalə}}
 +
 
 +
[[az:Məmməd Əfəndiyev]][[ru:Эфендиев, Мамед Рашид оглы]][[arz:ماميد افينديڤ]]

Səhifəsinin 23:17, 16 oktyabr 2023 tarixinə olan son halı

Məmməd Əfəndiyev
Əfəndiyev Məmməd Rəşid bəy oğlu
Məmməd Əfəndiyev
Məmməd Əfəndiyev.
Doğum tarixi (5) 17 oktyabr 1887(1887-10-17)
Doğum yeri Nuxa, Nuxa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Flag of Russia.svg Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi 1 iyun 1977 (89 yaşında)
Vəfat yeri Bakı, Flag of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic (1956–1991).svg Azərbaycan SSR, Flag of the Soviet Union.svg SSRİ
Milliyyəti azərbaycanlı
Elmi adı professor
Uşaqları Fəridə, Adilə
Atası Rəşid bəy Əfəndiyev
Anası Zeynəb
Mükafatları “Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi” fəxri adı — 1943
Lenin ordeni"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı"Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı

Məmməd Əfəndiyev (1887–1977) — tanınmış riyaziyyatçı-pedaqoq, professor, Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi, S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti nəzdində Fizika-Riyaziyyat Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru. Tanınmış pedaqoq və yazıçı-dramaturq Rəşid bəy Əfəndiyevin oğludur.

Haqqında məlumatlar

17 (5) oktyabr 1887-ci il tarixdə Nuxada (indiki Şəki) anadan olub.

1908-ci ildə Tiflisdə gimnaziyanı bitirib.

1908 – 1913-cü illərdə Sank-Peterburq İmperator Universitetinin(ru) mexanika-riyaziyyat fakültəsində təhsil alıb.

Məmməd bəy Əfəndiyev tələbə uniformasında, 1911-ci il.
Rəşid bəy Əfəndiyevin ailə üzvləri, soldan: 1) Mahtaban xanım; 2) Cəmilə xanım; 3) Məmməd Əfəndiyev; 4) Naimə; 5) Maral. Arxada: İzzət Nəbiyev.

1913 – 1915-ci illərdə Qori seminariyasında müəllim,

1915 – 1921-ci illərdə isə Nuxa gimnaziyasında əvvəl müəllim, sonra isə müdir (1917-ci ildə gimnaziyanın milliləşdirilməsi işində xüsusi xidməti olub),

1920 – 1921-ci illərdə Şəki qəza maarif şöbəsinin məktəblər bölməsinin müdiri, qısamüddətli müəllimlər kursunun müdiri vəzifəsində çalışıb.

1920-ci ildə Bakıya – N.Nərimanovun təşəbbüsü ilə Bakıda təşkil olunmuş birillik kurslarda dərs deməyə dəvət olunur (bu kurslarda orta məktəblər üçün müəllimlər hazırlanırdı).

1921 − 1926-cı illərdə Ali Pedaqoji Kişi İnstitutunun əvvəl fizika-riyaziyyat fakültəsinin dekanı, sonra isə direktoru olub.

1930 − 1936-cı illərdə Pedaqoji İnstitutun riyaziyyat kafedrasının müdiri,

1941-ci ildən S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin riyazi təhlil kafedrasının müdiri işləyib.

1944-cü ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti nəzdində açılmış Fizika-Riyaziyyat Elmi-Tədqiqat İnstitutuna direktor təyin olunub.

Elmi-pedaqoji fəaliyyəti

1933-cü ildə dosent,

1944-cü ildə professor elmi adını alıb.

Azərbaycan dilində riyazi terminologiya tərtib etmiş, Yaxın Şərqdə o vaxtadək istifadə edilməkdə olan riyazi işarə və formulları latınlaşdırmışdır. Bir sıra riyaziyyat dərsliklərinin, o cümlədən, “Sadə diferensial tənliklər” dərsliyinin (1950) müəllifidir.

1941 – 1956-cı illərdə Azərbaycan Riyaziyyat Cəmiyyətinin sədri olub.

Təltif və mükafatları

Vəfatı

1 iyun 1977-ci il tarixdə – 89 yaşında, Bakıda vəfat edib.

Xatirəsi

1992-ci ildə Bakıda bir küçəyə adı verilib.

Ədəbiyyat

  1. Cavadov M. Qocaman pedaqoq = Гоҹаман педагог // Məhyəddin Abbasov (redaktor) Nuxa fəhləsi : qəzet. — Nuxa: Kirov adına mətbəə, 1957. — В. 18 dekabr. — № 146 (5.602). — Səh. 2.
  2. Məmmədov Ə., Xalıqov F. Əfəndiyev Məmməd // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. — 2 cilddə. — I  cild. — Səhifələrin sayı:  582. — Səh.: 153-154. — 1.000 nüsx.
  3. Mete Ə. Tanınmış riyaziyyatçı // O torpağın övladları. — Bakı: Nurlan, 2006. — Səhifələrin sayı:  608. — Səh.: 214-215. — 500 nüsx.
  4. ƏFƏNDİYEV Mәmmәd Rәşid oğlu // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası : ensiklopediya  : [25 cilddə] (tiraj: 10 000; 600 s.). — Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi, 2018. —VIII  c. — Səh. 217. — ISBN 978-9952-441-13-0.
  5. Mərdanov M., Tahirzadə Ə. ƏFƏNDİYEV (ƏFƏNDİZADƏ) Məhəmməd bəy Rəşid bəy oğlu // 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (Ensiklopedik soraq kitabı). — Bakı: Təhsil, 2019. — II  cild. — Səh.: 227–230. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 23 aprel 2021.

Aidiyyəti linklər

Mənbə — "https://shaki.info/wiki/index.php?title=Məmməd_Əfəndiyev&oldid=55211"