Yuxarı Baş
 | Bu məqaləni ensiklopedikləşdirmək lazımdır. |
“Yuxarı Baş” Milli Tarix-Memarlıq Qoruğu — Azərbaycanın Şəki şəhərinin yuxarı[1][2] (hündür[3]) tarixi[2] hissəsində tarix-memarlıq qoruğu. Bura Şəki şəhərinin ən qədim hissəsidir.[3] Ərazisi 283 ha-dır.[4]
Qoruq ərazisinə Şəki xan sarayının da yerləşdiyi Nuxa qalası və karvansarayların və müxtəlif sənət növlərinə aid dükanların yerləşdiyi əsas alış-veriş küçəsi daxildir.[1] Alış-veriş küçəsinin ətrafında hələ də öz qədim adlarını daşıyan məhəllələr yerləşir: Gileyli, Qırıçı, Qullar, Duluzlar, Aqvanlar, Otaq eşiyi, Sarı torpaq və s.[3][5] Qoruq ərazisində həmçinin Şəkixanovların evi, məscidlər və hamamlar yerləşir.[6]
Yuxarı Baş 6 mart 1968-ci ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarı ilə memarlıq qoruğu elan edildi. Şəhərin tarixi hissəsi Şəki xan sarayı ilə birlikdə 2019-cu ildən Ümumdünya İrsidir.
Tarixi
Tədqiqatçılar fikirləşirdilər ki, Nuxa qədim Şəki şəhəridir. Ancaq tarixi mənbələrin analizinə və sahə araşdırmalarına əsaslanaraq müəyyən edilib ki, Nuxa və Şəki ayr-ayrı yaşayış məntəqələridir. Şəki şəhəri Kiş dərəsindən bir az aşağıda yerləşirdi. 1772-ci il Kiş çayının daşqınına görə şəhər dağılır. Şəhərin sakinləri çaydan 100 metr yuxarıda yerləşən Nuxa şəhərinə köçürlər.[7] Nəticədə Nuxa şəhəri inkişaf edir və genişlənir. Burada qala inşa edilir.[8]
“Yuxarı Baş” Tarix-Memarlıq Qoruğunu xəritəsi
İstinadlar
- ↑ 1,0 1,1 Саламзаде, Исмаилов, Мамед-заде, 1988, pp. 200.
- ↑ 2,0 2,1 Ханларов, 1972, pp. 56.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Эфендизаде, 1986, pp. 35.
- ↑ ""Yuxarı Baş" Dövlət Tarix - Memarlıq Qoruğu" (azərb.). Şəki şəhəri mədəniyyət və turizm şöbəsi. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi. İstifadə tarixi: 2015-07-31.
- ↑ Саламзаде, Авалов, Салаев, 1979, pp. 66.
- ↑ Саламзаде, Мамед-заде, 1987, pp. 117.
- ↑ Рзаев Н. О происхождении Шеки и Нухи // Доклады Академии наук Азербайджанской ССР. — Б., 1973. — С. 88.
- ↑ Саламзаде, Авалов, Салаев, 1979, pp. 63.
Ədəbiyyat
- Бретаницкий Л. С., Веймарн Б. В. Искусство Азербайджана IV — XVIII веков / Редактор И. А. Шкирич. — Москва: Искусство, 1976. — 272 с.
- Бретаницкий Л., Датиев С., Мамиконов Л., Мотис Д. Нуха (Азербайджан) / Под общей редакцией акад. В. А. Веснина и проф. Д. Е. Аркина. — М.: Издательство Академии архитектуры СССР, 1948.
- Город Нуха. Дом Шекихановых // Азербайджан (Исторические и достопримечательные места) / Под общей редакцией М. А. Казиева.. — Б.: Издательство АН Азербайджанской ССР, 1960.
- Мамед-заде К. М. Строительное искусство Азербайджана (с древнейших времён до XIX века) / Научный редактор aкадемик АН Азерб. ССР А. В. Саламзаде. — Баку: Элм, 1983.
- Саламзаде А. В., Авалов Э. В. и Салаев Р. Д. Проблемы сохранения и реконструкции исторических городов Азербайджана / Под ред М. А. Усейнова. — Б.: Элм, 1979. — 138 с.
- Саламзаде А. Р., Мамед-заде К. М. Архитектурные памятники Шеки / Под ред. М. А. Усейнова. — Б.: Элм, 1987. — 140 с.
- Саламзаде А. Р., Исмаилов А. И., Мамед-заде К. М. Шеки. Историко-архитектурный очерк / Под ред. М. А. Усейнова. — Б.: Элм, 1988. — 237 с.
- Ханларов Т. А. Архитектура Советского Азербайджана. — М.: Стройиздат, 1972. — 112 с.
- Эфендизаде Р. М. Архитектура Советского Азербайджана. — М.: Стройиздат, 1986. — 316 с.
Xarici keçidlər
| “Yuxarı Baş” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu | ||
|---|---|---|
| Qalalar | Qala |  |
| Saraylar | Şəki xan sarayı • Şəkixanovların evi | |
| Karvansaralar | Aşağı Karvansara • Yuxarı Karvansara | |
| Məscidlər | Xan məscidi• Cümə məscidi • Ömər Əfəndi məscidi • Hacı Çələbi xan – Hacı Şəmsəddin bəy məscidi • İmam Əli məscidi | |
| Hamamlar | Aqvanlar hamamı • Dərə hamamı • Yeraltı hamam | |
| Digər | Nuxa Üçmüqəddəs kilsəsi • Xan çinarı | |
 | © 2019 – 2024 Şəki Ensiklopediyası Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur. |