Tofiq Ağahüseynov

Tofiq Ağahüseynov
Ağahüseynov Tofiq Yaqub oğlu
Tofiq Ağahüseynov.
Doğum tarixi	1 fevral 1923(1923-02-01)
Doğum yeri	Nuxa (indiki Şəki), Nuxa qəzası, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ
Vəfat tarixi	13 may 2021 (98 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan
Vətəndaşlıq	SSRİ→ Azərbaycan
Təhsili	• Bakı Zenit Artilleriya Məktəbi (1941–1942)  • Dzerjinski adına Hərbi Akademiyaya (1949–1953)  • Hərbi Artilleriya Akademiyası (1953–1954)
Hərbi fəaliyyəti
Xidmət illəri	1941–1987, 1997–2002
Rütbə
Komandanlıq edib	zenit-raket polku, HHM 10-cu diviziya, HHM 12-ci korpus, HHM Zaqafqaziya hərbi dairəsi
Döyüşlər	Böyük Vətən müharibəsi
Təltifləri

Tofiq Ağahüseynov (1923–2021) — görkəmli sovet və Azərbaycan hərbçisi, general-polkovnik. Sovet dövründə general-polkovnik rütbəsi almış yeganə azərbaycanlı olub.

Haqqında məlumatlar

1 fevral 1923-cü il tarixdə Nuxada (indiki Şəki) anadan olub. 1930-cu ildə – yeddi yaşında olarkən, ailəvi Bakıya köçüblər.

Təhsili

1941 – 1942-ci illərdə Bakı Zenit Artilleriya Məktəbində,

1949 – 1953-cü illərdə Dzerjinski adına Hərbi Akademiyada,

1953 – 1954-ci illərdə isə Hərbi Artilleriya Akademiyasında təhsil alıb.

Hərbi xidmətdə

Böyük Vətən müharibəsində (1941 – 1945) Birinci Belorusiya cəbhəsində vzvod-komandiri, əlahiddə zenit artilleriyası divizionu qərargah rəisinin köməkçisi olmuş, Visla-Oder və Berlin əməliyyatlarında iştirak etmişdir.

Vəzifələri

• 1942 — Tağım komandiri, Arxangelsk vilayəti;
• 1943 — Zenit artilleriyasının batareya komandiri, Arxangelsk vilayəti;
• 1944 — Əlahiddə Zenit-artilleriya divizionu qərargah rəisinin köməkçisi, Polşa, Almaniya;
• 1946 – 1949 — Zenit batareyası komandirinin müavini, Bakı;
• 1949 – 1953 — Dzerjiniski adına hərbi akademiyanın dinləyicisi, Moskva;
• 1953 – 1954 — Hərbi komandirlik artilleriya akademiyasının dinləyicisi, Leninqrad;
• 1954 – 1955 — Zenit artilleriya divizionunun komandiri, Bakı;
• 1955 – 1957 — HM Bakı dairəsi artilleriya qərargahının baş zabiti, Bakı;
• 1957 – 1960 — Zenit-artilleriya alayı komandirinin müavini, Bakı;
• 1960 – 1964 — Zenit-raket alayının komandiri, Bakı;
• 1964 – 1967 — HHM 10-cu diviziyasının komandir müavini, Volqoqrad;
• 1967 – 1969 — HHM 10-cu diviziyasının komandiri, Volqoqrad;
• 1969 – 1975 — HHM 12-ci korpusunun komandir müavini, Rostov-Don;
• 1975 – 1980 — HHM Bakı dairəsi qoşunları komandanının birinci müavini, Bakı;
• 1980 – 1982 — Zaqafqaziya Hərbi Dairəsi HHM komandanı, Tbilisi;
• 1982 – 1987 — Varşava müqaviləsi dövlətləri Birləşmiş Silahlı Qüvvələri komandanının CSSR HHM komandanı yanında nümayəndəsi, Praqa;
• 1987 – 1997 — hərbi xidmətdən tərxis olunub;
• 1997 – 2002 — Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Hərbi məsələlər üzrə köməkçisi, Bakı;
• 2002 — hərbi xidmətdən tərxis olunub.

Rütbələri

• Leytenant (1942);
• Mayor (1954);
• Podpolkovnik (1956);
• Polkovnik (1960);
• General-mayor (1968);
• General-leytenant (1972);
• General-polkovnik (6 may 1980).

Vəfatı

13 may 2021-ci il tarixdə – 98 yaşında, Bakıda vəfat edib. Həmin gün İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunub.

Ədəbiyyat

1. Məmmədov Ə., Xalıqov F. Ağahüseynov Tofiq // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. — 2 cilddə. — I  cild. — Səhifələrin sayı:  582. — Səh.: 29-30. — 1.000 nüsx.
2. Mərdanov M, Tahirzadə Ə. ƏMİRCANOV Əliyar bəy Hacı bəy oğlu // 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (ensiklopedik soraq kitabı). — Bakı: Təhsil, 2019. — II  cild. — Səh.: 464 – 472. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 18 may 2021.
3. Ağahüseynov Tofiq Yaqub oğlu // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası : ensiklopediya  : [25 cilddə] (tiraj: 10 000; 608 s.). — Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi, 2009. —I  c. — Səh. 160. — ISBN 978-9952-441-02-4.

Həmçinin, bax:

Əmircanovların nəsil şəcərəsi

Əmircanovların nəsil şəcərəsi

Abdulla bəy Əmircan bəy oğlu

Mustafa ağa Şəkixanov

Əliəşrəf bəy

Əliəkbər bəy

Süleyman bəy

Dostuxanım

Əliəsgər bəy

Qafar bəy

Bala bəy Əlibəyov

Fatma xanım

Şirəli bəy

Lütfəli bəy

Firuzə

Cavad bəy

Nazəli

Vahid bəy

Nəsrulla bəy

Rüstəm bəy

Sitarə

Möhsün bəy

Yusif

Abdulla

Musa

Əzizə

Hacı bəy

Abbas bəy

Səltənət xanım

Əbdüləli bəy

Lütfəli bəy

Haşım bəy

Bilqeyis xanım

Dilaram xanım

Xanım xanım

Əliyə

Dostan

Rübabə

Pərviz

Xosrov

Allahyar Əmircanov

Hüsniyyə Ağahüseynova

Səkinə

Əliyar Əmircanov

Yaqub Ağahüseynov

Hökumə Əmircanova

Zivər Dadanova

Cavahir İbrahimova

İsmət Əmircanova

Şövkət Əmircanova

Rüstəm

Belma

Fuad

Məhəmməd

Valiyə

Ziyad Ebüzziya

Məryəm

Emil Qurr

Rəşid

Murad

Zemfira

Fərid

Tofiq Ağahüseynov

Rəhim Ağahüseynov

Tülin

Talha

Alev Ebuzziya-Siesbye

Sevil Axundova

Elmira Ağahüseynova

Leyla Ağahüseynova

Şəkillər

• 

  1860–cı ildə tərtib olunmuş Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı, Əmircanovların adları olan hissə.

• 

  Hacı bəy Əmircanov (?–?).

• 

  Əbdüləli bəy Əmircanov (1874–1948).

• 

  Haşım bəy Əmircanov (1879–1918)

• 

  Səltənət xanım (1884–1974).

• 

  Əliyar Əmircanov (1897–+1945).

• 

  Fuad Əmircan (1910–1995).

• 

  Mehmet (Məhəmməd) Əmircan (1912–1979).

• 

  Alevin uşaqlıq şəkli, qardaşı Talha, atası və anası.

• 

  Əmircanovların ailəvi qəbiri, – Fəriköy məzarlığı, İstanbul, Türfkiyə.

• 

  Tofiq Ağahüseynov (1923–2021).

• 

  Fərid Əliyar oğlu Əmircanov (1935–1986).

• 

  Alev Ebuzziya-Siesbye.

• 

  Elmira Tofiq qızı Ağahüseynova (solda) və Leyla Rəhim qızı Ağahüseynova. Şəkli Ə.Tahirzadə çəkib, 29 may 2014-cü il.

• 

  Sevil Murad qızı Axundova.

Nəsil şəcərəsinnin mənbələri

Ədəbiyyat

1. Mərdanov M., Tahirzadə Ə. ƏMİRCANOV Əbdüləli bəy Şirəli bəy oğlu // 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (Ensiklopedik soraq kitabı). — Bakı: Təhsil, 2019. — II  cild. — Səh.: 455–463. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 15 may 2021.
2. Mərdanov M., Tahirzadə Ə. ƏMİRCANOV Əliyar bəy Hacı bəy oğlu // 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (Ensiklopedik soraq kitabı). — Bakı: Təhsil, 2019. — II  cild. — Səh.: 464-472. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 18 may 2021.
3. Mərdanov M., Tahirzadə Ə. ƏMİRCANOV Haşım bəy Şirəli bəy oğlu // 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (Ensiklopedik soraq kitabı). — Bakı: Təhsil, 2019. — II  cild. — Səh.: 473–476. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 23 aprel 2021.
4. Mərdanov M., Tahirzadə Ə. ƏMİRCANOV Möhsün bəy Süleyman bəy oğlu // 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (Ensiklopedik soraq kitabı). — Bakı: Təhsil, 2019. — II  cild. — Səh.: 477–482. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 22 aprel 2021.
5. Əhməd D. Əmircan ailəsi – İstiqlal uğrunda bir əsr (azərb.) // Teleqraf.com : sayt. — 22 Aprel 2019. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 19 Feb 2020 - 12 Apr 2021.
6. Alev Ebüzziya Siesbye : [arx. 18 Sep 2013 - 8 Jan 2022] : [tur.] // [istanbulkadinmuzesi.org İstanbul Kadın Müzes]. — 2016. — 13 Şubat. — Müraciət tarixi: 17.01.2022.
7. Исмаилов Э.Э. Азербайджанцы в конвое российских императоров. — Библиотека «Старого Цейхгауза». — Москва: Фонд «Русские Витязи», 2018. — Səh.: 223 – 224.
8. Samet Ağaoğlu ile bir çocukluk arkadaşını ziyaret (türk.). https://mahmuttolon.wordpress.com/. Mahmut Tolon. Arxivləşdirilib (1 iyul 2021).
9. Məzarı tapılmayan azərbaycanlı azadlıq fədailəri və repressiya qurbanları // Şəki Ensiklopediyası. — Müraciət tarixi: 17.01.2022.