Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının akademik məqaləsidir.
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur!
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının çapa hazır məqaləsidir.

Difference between pages "Şablon:28 sentyabr" and "Həsən ağa"

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
(Səhifələr arasında fərq)
Jump to navigation Jump to search
 
 
Sətir 1: Sətir 1:
−
<noinclude>{{doc-inline}}
+
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:1826-cı ilədək Şəki hakimləri, xanları və s.]]
−
'''Bu şablon günə uyğun olaraq müəyyən sayda məqalənin xülasəsinin avtomatik olaraq və növbəli şəkildə Şəki Ensiklopediyasının Ana səhifəsində yerləşdirilməsi üçündür;'''
+
{{Dövlət xadimi
−
 
+
|adı                    = Həsən ağa
−
'''Xülasələr aşağıdakı kimi görünəcəkdir ↓'''
+
|tam adı                =
−
 
+
|piktoqram              = xan3
−
{{doc-end}}<br></noinclude><includeonly>
+
|şəkil                  = Şəki xanları və xanzadələri.jpg
−
{{ #switch: {{{məqalə}}}
+
|şəklin ölçüsü          =
−
|#default =
+
|şəklin izahı            = Şəki xanları, yaxud xanzadələri (şərti), — [[Şəki xan sarayı|Şəki xan sarayında]] friz (divar rəfi – irəf) üzərində miniatür.
−
</includeonly>
+
|titul                  = Şəki xanzadəsi
−
<noinclude>
+
|bayraq                  =
−
{| style="width:100%; font-size:95%; background:transparent;"
+
|bayraq2                =
−
|- valign="top"
+
|dövr əvvəl              =  
−
| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
+
|dövr son                =  
−
</noinclude>
+
|sələfi                  =  
−
<!-- 1-ci məqalə -->
+
|xələfi                  =
−
 
+
|doğum tarixi            = ?
−
{{Ana səhifə/Məqalə
+
|doğum yeri              = ?
−
| faa = <!-- 1-->
+
|vəfat tarixi            = 1748
−
| göstərmək = {{{göstərmək|}}}
+
|vəfat yeri              = Ərəş
−
| ad = Akif Sultanov
+
|vətəndaşlığı            =
−
| şəkil = Akif_Sultanov.jpg
+
|milliyyəti              =
−
| eni = 70px
+
|dini                    = islam
−
| mətn = ''28 sentyabr''
+
|sülalə                  =  
−
* Uzun müddət [[Şəki İpək kombinatı|Şəki ipək kombinatının]] rəssamlıq emalatxanasında çalışmış rəssam '''[[Akif Sultanov]]''' (1938–2008) '''28 sentyabr''' sentyabr 1938-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub. Şəki ipək kombinatında rəssam işləməklə yanaşı həm də paralel olaraq uzun müddət [[Şəki Pedaqoji Məktəbi|Nuxa/Şəki Pedaqoji Məktəbində]] təsviri incəsənət fənnindən dərs demişdir.
+
|atası                  =  
−
 
+
|anası                  = Hacı Çələbi xan
−
<small>Şəkil: ''Akif Sultanov.''</small>
+
|həyat yoldaşı          =  
 +
|uşağı                  = [[Məhəmmədhüseyn xan]]
 +
|təhsili                =
 +
|elmi dərəcəsi          =
 +
|elmi adı                =
 +
|imzası                  =
 +
|adının digər versiyası  = <!--Burada şəxsin ad və familiyasının digər yazılış formaları göstərilməlidir; Məsələn, şəxsin adı ''Məmməd Əliyev''dirsə, bura '''Memmed Eliyev''', Mammad Aliyev və s. bu kimi adlar yazmaq olar. Çünki internetdə axtarış edilərkən, çox vaxt ingilis əlifbasında olmayan hərflərin (ə, ü, ö və s.) əvəzinə başqa hərflər yazılır  -->
 +
|mükafatları            =
 +
|Commons                =
 
}}
 
}}
 +
'''Həsən ağa''' (?–1748) — Şəki xanzadəsi. Şəki xanlarından Hacı Çələbi xanın oğlu, [[Məhəmmədhüseyn xan|Məhəmmədhüseyn xanın]] isə atasıdır.
  
−
<includeonly>
+
==Haqqında məlumatlar==
−
|2=
+
1746-cı ildə atası Hacı Çələbi tərəfindən Nadir şahın yanına göndərilmişdir. Molla Məhəmməd əl-Cariyə görə o, Nadir şahın yanına atası Hacı Çələbi ilə şah arasında barışığa nail olmaq üçün{{sfn|Molla Məhəmməd əl-Cari|1997|s=45}}, [[Hacı Seyid Əbdülhəmid|Hacı Seyid Əbdülhəmidə]] görə isə Nadir şahın adamlarının Nuxadan apardıqları əsir və qarət mallarını geri almaq üçün{{Sfn|Şəki xanlığının tarixindən|1958|s=26}} üçün getmişdi. Molla Məhəmməd əl-Carinin və Hacı Seyid Əbdülhəmidin əsərlərində təsadüf edilən bu məlumatlar şübhə doğurmasa da bunların təsdiqlənməsi də hələlik mümkün deyil. Çünki ortada bunları təsdiqləyəcək bir şey yoxdur. Təsdiqlənməsi mümkün olan məlumatlardan isə birincisi budur ki, Şəki mahalının kəndxudaları və rəiyyəti Şəki məliyi [[Məlik Cəfər|Məlik Cəfərin]] yerinə Hacı Çələbinin oğlu Həsənin məlik təyin edilməsi üçün Nadir şaha kollektiv ərizə ilə müraciət etmiş, lakin Nadir şahın hicri 1159-cu ilin ramazan ayı (sentyabr/oktyabr 1746) tarixli fərmanı ilə həmin xahiş rədd edilmişdir{{Sfn|Şəkinin Orta əsrlər tarixi (Tağı Musəvinin tədqiqatları üzrə)|2023|ss=135-139}}. Təsdiqlənməsi mümkün olan məlumatlardan ikinci isə budur ki, elə həmin ildə də Şəki camaatı Hacı Çələbinini xan seçmişdir{{Sfn|Azərbaycan tarixi arxiv sənədlərində|2012|ss=27, 381-380}} (Amma bu hadisənin Nadir şahın fərmanından əvvəl, yaxud sonra baş verməsi məlum deyil).
−
</includeonly>
 
−
<noinclude>
 
−
| style="width: 50%; padding-left: 1em;" |
 
−
</noinclude>
 
−
<!-- 2-ci məqalə -->
 
  
−
{{Ana səhifə/Məqalə
+
===Vəfatı===
−
| faa = <!-- 1-->
+
20 iyun 1747-ci il tarixdə Xorasanda Nadir şaha qarşı həyata keçirilmiş sui-qəsd nəticəsində o, öldürüldü. Bundan sonra İranda şahlıq iddiasında olan Əmiraslan xan 1748-ci ildə böyük qoşunla Ərəşə gəldi. O, Hacı Çələbini Şəki xanı kimi tanısa da, oğlu Həsən ağa onun döyüşçüləri tərəfindən qətlə yetirildi. Bu hadisəni Molla Məhəmməd əl-Cari belə təsvir edir: {{Sitat2|Əmiraslan xan Bərdədən Ərəşə gəlir. Ərəşin əhalisi qaçır. Ordu onların dalınca düşərək çoxlarını öldürür, əsir tutur, qarət edir. Hacı Çələbinin oğlu (Həsən ağa) onların məkrindən qorxaraq yüz nəfər şəkili ilə pusquda durmuşdu. Onlar qızılbaş qoşununun bir dəstəsi ilə üzləşərək vuruşurlar. Qızılbaşlar başqa dəstələrinin yanına qaçırlar və (daha çox adamla) qayıdaraq onu və dəstəsindən qırx nəfər gənci öldürürlər. Əmiraslan xan onun (Həsən ağanın) öldürüldüyünü eşitdikdə çox heyfslənir, onun rəngbərəng xətlərlə kəfənlənmiş, qızıl və gümüş mələfələnmiş başını təəsüfləndiyini ifadə edən məktubla birlikdə atasına göndərir və başqa oğlunu öz yanına tələb edir{{sfn|Molla Məhəmməd əl-Cari|1997|ss=46-47}}.}}
−
| göstərmək = {{{göstərmək|}}}
 
−
| ad = Ramil Əliyev
 
−
| şəkil = Ramil_Əliyev1.jpg
 
−
| eni = 85px
 
−
| mətn = ''28 sentyabr''
 
−
* Filolo­giya üzrə elmlər doktoru, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun professoru '''[[Ramil Əliyev]] 28 sentyabr''' 1953-cü il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub.
 
  
−
<small>Şəkil: ''Ramil Əliyev.''</small>
+
===Ailəsi===
−
}}
+
1760-cı ildə qazıqumuxlu Məhəmməd xan Nuxanı tutarkən Həsən ağanın dul arvadını Murtaza Əlinin oğlu Əli bəy adlı bir şəxsə ərə vermişdir{{sfn|Molla Məhəmməd əl-Cari|1997|s=58}}. Çox güman ki bu qadın Məhəmməd xanın qohumlarından biri idi.
−
 
 
−
<includeonly>
 
−
|3 =
 
−
</includeonly>
 
−
<noinclude>
 
−
| style="width: 50%; padding-left: 1em;" |
 
−
|- valign="top"
 
−
| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
 
−
</noinclude>
 
−
<!-- 3-ü məqalə -->
 
−
 
 
−
{{Ana səhifə/Məqalə
 
−
| faa = <!-- 1-->
 
−
| göstərmək = {{{göstərmək|}}}
 
−
| ad = Elxan İmamov
 
−
| şəkil = Elxan_İmanov.jpg
 
−
| eni = 105px
 
−
| mətn = ''28 sentyabr''
 
−
* Fizika-riyaziyyat elmləri namizədi, S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) atom və molekulların kvant mexanikası kafedrasının baş müəllimi '''[[Elxan İmamov]]''' (1949–1987) '''28 sentyabr'''  1987-ci il tarixdə – 38 yaşında, uzun sürən ağır xəstəlikdən sonra Bakıda vəfat edib.
 
−
 
 
−
<small>Şəkil: ''Elxan İmamov.''</small>
 
−
}}
 
−
 
 
−
<includeonly>
 
−
|4=
 
−
</includeonly>
 
−
<noinclude>
 
−
| style="width: 50%; padding-left: 1em;" |
 
−
</noinclude>
 
−
<!-- 4-cü məqalə -->
 
−
 
 
−
{{Ana səhifə/Məqalə
 
−
| faa = <!-- 1-->
 
−
| göstərmək = {{{göstərmək|}}}
 
−
| ad = Məmmədəmin Şəkinski
 
−
| şəkil = Məmmədəmin Şəkinski.jpg
 
−
| eni = 100px
 
−
| mətn = ''28 sentyabr''
 
−
* Azərbaycan sovet dövlət xadimi və sovet milis polkovniki '''[[Məmmədəmin Şəkinski ]]''' (1900–1979) '''28 sentyabr''' 1979-cu il tarixdə, Bakıda nahar fasiləsindən işə piyada qayıdarkən Hüsü Hacıyev küçəsində avtomobil vurması nəticəsinə həlak olub.
 
−
 
 
−
<small>Şəkil: ''Məmmədəmin Şəkinski.''</small>
 
−
}}
 
−
 
 
−
<includeonly>
 
−
|5 =
 
−
</includeonly>
 
−
<noinclude>
 
−
| style="width: 50%; padding-left: 1em;" |
 
−
|- valign="top"
 
−
| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
 
−
</noinclude>
 
−
<!-- 5-ci məqlə -->
 
−
 
 
−
{{Ana səhifə/Məqalə
 
−
| faa = <!-- 1-->
 
−
| göstərmək = {{{göstərmək|}}}
 
−
| ad = İlqar Bürcəliyev
 
−
| şəkil = İlqar_Bürcəliyev4.jpg
 
−
| eni = 125px
 
−
| mətn = ''28 sentyabr''
 
−
* Azərbaycan Milli Ordusunun əsgəri '''[[İlqar Bürcəliyev]]''' (2001–2020) '''28 sentyabr''' 2020-ci il tarixdə,  Talış kəndi istiqamətində gedən döyüşlərdə qəhrəmancasına həlak olub. O, [[Azərbaycan SSR xalq artisti|Azərbaycanın xalq artistləri]] – teatr və kino aktyorları [[Məmməd Bürcəliyev]] və [[Sədayə Mustafayeva|Sədayə Mustafayevanın]] nəvəsi, teatrşünas – tənqidçi [[Anar Bürcəliyev|Anar Bürcəliyevin]] isə qardaşı oğludur.
 
−
 
 
−
<small>Şəkil: ''İlqar Bürcəliyev, 2019-cu il.''</small>
 
−
}}
 
  
−
<includeonly>
+
Həsən ağanın oğlu [[Məhəmmədhüseyn xan]] isə 1760 – 1780-cı illərdə Şəki xanı olmuşdur.
−
|6=
 
−
</includeonly>
 
−
<noinclude>
 
−
| style="width: 50%; padding-left: 1em;" |
 
−
</noinclude>
 
−
<!-- 6-cı məqalə -->
 
  
−
{{Ana səhifə/Məqalə
+
== İstinadlar ==
−
| faa = <!-- 1-->
+
{{İstinad siyahısı}}
−
| göstərmək = {{{göstərmək|}}}
 
−
| ad = Əliabbas Qədimov
 
−
| şəkil = Əlabbas Qədimov, 1937.jpg
 
−
| eni = 170px
 
−
| mətn = ''28 sentyabr''
 
−
* XX əsrin birinci rübündə və ikinci rübünün birinci yarısında, indiki Azərbaycan Respublikasının ərazisində və bir sıra qonşu ölkələrdə aktiv siyasi fəaliyyətlə məşğul olmuş '''[[Əliabbas Qədimov]]''' (1926–1998) '''28 sentyabr''' 1937-ci il tarixdə, gecə saat 1.25-də, Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığı üçlüyünün qərarına əsasən güllələnib.
 
  
−
<small>Şəkil: ''Əliabbas Qədimov həbsdə olarkən, 1937-ci il.''</small>
+
==Ədəbiyyat==
 +
# {{ŞXT-1958|26}}
 +
# {{CS|45}}
 +
#:{{CS|46-47}}
 +
#:{{CS|58}}
 +
# {{ŞOƏT (TMTÜ)|135-139}}
 +
# {{kitab3
 +
| müəllif        =
 +
| hissə          =
 +
| hissənin linki  =
 +
| başlıq          = Azərbaycan tarixi arxiv sənədlərində : XVIII-XX əsrin əvvəlləri
 +
| orijinal        =
 +
| link            =
 +
| vikimənbə      =
 +
| cavabdeh        =
 +
| nəşr            =
 +
| yer            = Bakı
 +
| nəşriyyat      = Çaşıoğlu
 +
| il             = 2012
 +
| cild            = II
 +
| səhifə          = 27, 381 – 380
 +
| sütunlar        =
 +
| səhifələr      =
 +
| seriya          =
 +
| isbn            =
 +
| doi            =
 +
| tiraj          =
 +
| archiveurl      =
 +
| archivedate    =
 +
| ref            = Azərbaycan tarixi arxiv sənədlərində
 
}}
 
}}
  
−
<includeonly>
+
{{Yoxlanılmış məqalə}}
−
}}</includeonly><noinclude>
 
−
|}
 
  
−
<center>[[Şablon:27 sentyabr|<<əvvəlki gün]]  '''{{PAGENAME}}'''  [[Şablon:29 sentyabr|sonrakı gün>>]]</center>
+
{{Çapa hazır məqalə}}
  
−
==Həmçinin, bax:==
+
{{Akademik məqalə}}
−
{{Gündəlik_say}}
 
  
−
[[Kateqoriya:{{PAGENAME}}|*]]
+
[[az:Həsən ağa]]
−
</noinclude>
 

03:20, 25 aprel 2024 versiyası

Həsən ağa
Şəki xanları və xanzadələri.jpg
Şəki xanları, yaxud xanzadələri (şərti), — Şəki xan sarayında friz (divar rəfi – irəf) üzərində miniatür.
Şəki xanzadəsi
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi ?
Doğum yeri ?
Vəfat tarixi 1748
Vəfat yeri Ərəş
Dini islam
Anası Hacı Çələbi xan
Uşağı Məhəmmədhüseyn xan

Həsən ağa (?–1748) — Şəki xanzadəsi. Şəki xanlarından Hacı Çələbi xanın oğlu, Məhəmmədhüseyn xanın isə atasıdır.

Haqqında məlumatlar

1746-cı ildə atası Hacı Çələbi tərəfindən Nadir şahın yanına göndərilmişdir. Molla Məhəmməd əl-Cariyə görə o, Nadir şahın yanına atası Hacı Çələbi ilə şah arasında barışığa nail olmaq üçün[1], Hacı Seyid Əbdülhəmidə görə isə Nadir şahın adamlarının Nuxadan apardıqları əsir və qarət mallarını geri almaq üçün[2] üçün getmişdi. Molla Məhəmməd əl-Carinin və Hacı Seyid Əbdülhəmidin əsərlərində təsadüf edilən bu məlumatlar şübhə doğurmasa da bunların təsdiqlənməsi də hələlik mümkün deyil. Çünki ortada bunları təsdiqləyəcək bir şey yoxdur. Təsdiqlənməsi mümkün olan məlumatlardan isə birincisi budur ki, Şəki mahalının kəndxudaları və rəiyyəti Şəki məliyi Məlik Cəfərin yerinə Hacı Çələbinin oğlu Həsənin məlik təyin edilməsi üçün Nadir şaha kollektiv ərizə ilə müraciət etmiş, lakin Nadir şahın hicri 1159-cu ilin ramazan ayı (sentyabr/oktyabr 1746) tarixli fərmanı ilə həmin xahiş rədd edilmişdir[3]. Təsdiqlənməsi mümkün olan məlumatlardan ikinci isə budur ki, elə həmin ildə də Şəki camaatı Hacı Çələbinini xan seçmişdir[4] (Amma bu hadisənin Nadir şahın fərmanından əvvəl, yaxud sonra baş verməsi məlum deyil).

Vəfatı

20 iyun 1747-ci il tarixdə Xorasanda Nadir şaha qarşı həyata keçirilmiş sui-qəsd nəticəsində o, öldürüldü. Bundan sonra İranda şahlıq iddiasında olan Əmiraslan xan 1748-ci ildə böyük qoşunla Ərəşə gəldi. O, Hacı Çələbini Şəki xanı kimi tanısa da, oğlu Həsən ağa onun döyüşçüləri tərəfindən qətlə yetirildi. Bu hadisəni Molla Məhəmməd əl-Cari belə təsvir edir:

" Əmiraslan xan Bərdədən Ərəşə gəlir. Ərəşin əhalisi qaçır. Ordu onların dalınca düşərək çoxlarını öldürür, əsir tutur, qarət edir. Hacı Çələbinin oğlu (Həsən ağa) onların məkrindən qorxaraq yüz nəfər şəkili ilə pusquda durmuşdu. Onlar qızılbaş qoşununun bir dəstəsi ilə üzləşərək vuruşurlar. Qızılbaşlar başqa dəstələrinin yanına qaçırlar və (daha çox adamla) qayıdaraq onu və dəstəsindən qırx nəfər gənci öldürürlər. Əmiraslan xan onun (Həsən ağanın) öldürüldüyünü eşitdikdə çox heyfslənir, onun rəngbərəng xətlərlə kəfənlənmiş, qızıl və gümüş mələfələnmiş başını təəsüfləndiyini ifadə edən məktubla birlikdə atasına göndərir və başqa oğlunu öz yanına tələb edir[5]. "

Ailəsi

1760-cı ildə qazıqumuxlu Məhəmməd xan Nuxanı tutarkən Həsən ağanın dul arvadını Murtaza Əlinin oğlu Əli bəy adlı bir şəxsə ərə vermişdir[6]. Çox güman ki bu qadın Məhəmməd xanın qohumlarından biri idi.

Həsən ağanın oğlu Məhəmmədhüseyn xan isə 1760 – 1780-cı illərdə Şəki xanı olmuşdur.

İstinadlar

  1. ↑ Molla Məhəmməd əl-Cari, 1997, s. 45.
  2. ↑ Şəki xanlığının tarixindən, 1958, s. 26.
  3. ↑ Şəkinin Orta əsrlər tarixi (Tağı Musəvinin tədqiqatları üzrə), 2023, ss. 135-139.
  4. ↑ Azərbaycan tarixi arxiv sənədlərində, 2012, ss. 27, 381-380.
  5. ↑ Molla Məhəmməd əl-Cari, 1997, ss. 46-47.
  6. ↑ Molla Məhəmməd əl-Cari, 1997, s. 58.

Ədəbiyyat

  1. Hacı Seyid Əbdülhəmid. Şəki xanları və onların nəsilləri // Şəki xanlığının tarixindən = Шәки ханлығынын тарихиндән / Бабаев Ф. (редактор). — Азәрбајҹан ССР Элмләр Академиясы Тарих Институту. — Бакы: Азәрбајҹан ССР Элмләр Академиясы Нәшрийяты, 1958. — Səhifələrin sayı:  68. — Səh.: 26.
  2. Molla Məhəmməd əl-Cari. Car salnaməsi (tərcümə) // Car salnaməsi / ərəbcədən tərcümə, giriş, şərhlər və qeydlər Sevda Süleymanovanındır. — Azərbaycan Elmlər Akademiyası Şərqşünaslıq İnstitutu. — Bakı: Səda, 1997. — Səhifələrin sayı:  146. — Səh.: 45. — ISBN 5-86974-384-9.
    Molla Məhəmməd əl-Cari. Car salnaməsi (tərcümə) // Car salnaməsi / ərəbcədən tərcümə, giriş, şərhlər və qeydlər Sevda Süleymanovanındır. — Azərbaycan Elmlər Akademiyası Şərqşünaslıq İnstitutu. — Bakı: Səda, 1997. — Səhifələrin sayı:  146. — Səh.: 46-47. — ISBN 5-86974-384-9.
    Molla Məhəmməd əl-Cari. Car salnaməsi (tərcümə) // Car salnaməsi / ərəbcədən tərcümə, giriş, şərhlər və qeydlər Sevda Süleymanovanındır. — Azərbaycan Elmlər Akademiyası Şərqşünaslıq İnstitutu. — Bakı: Səda, 1997. — Səhifələrin sayı:  146. — Səh.: 58. — ISBN 5-86974-384-9.
  3. Şəki ölkəsinə aid Orta əsr sənədləri : Sənədlərin izahları və azərbaycan dilinə tərcümə olunmuş mətnləri // Şəkinin Orta əsrlər tarixi (Tağı Musəvinin tədqiqatları üzrə) / Həsənov R., Məmmədov A. (tərtibçilər). — AMEA Şəki Regional Elmi Mərkəzi. — Bakı: Elm və təhsil, 2023. — Səhifələrin sayı:  150. — Səh.: 135-139. — 500 nüsx. — ISBN 978-9952-568-30-1.
  4. Azərbaycan tarixi arxiv sənədlərində : XVIII-XX əsrin əvvəlləri. — Bakı: Çaşıoğlu, 2012. — II  cild. — Səh.: 27, 381 – 380.
Mənbə — "https://shaki.info/wiki/index.php?title=Şablon:28_sentyabr&oldid=62349"