Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının akademik məqaləsidir.
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur!
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının çapa hazır məqaləsidir.

"Ədil xan Yelisuyski" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
Jump to navigation Jump to search
 
(100 intermediate revisions by one other user not shown)
Sətir 1: Sətir 1:
−
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|Sultanov Ədil xan Əhməd xan oğlu]]{{Şəxs
+
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]]{{Şəxs
 
  |Adı                    = Ədil xan Sultanov
 
  |Adı                    = Ədil xan Sultanov
−
  |Tam adı                = Sultanov Ədil xan Əhməd xan oğlu
+
  |Tam adı                = Yelisuyski Ədil xan Əhməd xan oğlu
 
  |Piktoqram              = xan3
 
  |Piktoqram              = xan3
 
  |Şəkil                  = Ədil xan.png
 
  |Şəkil                  = Ədil xan.png
 
  |Şəklin ölçüsü          =  
 
  |Şəklin ölçüsü          =  
−
  |Şəklin izahı            = Ədilxan Sultanov, 1915-ci il.
+
  |Şəklin izahı            = Ədil xan Yelisuyski, 1915-ci il.
−
  |Digər adı              = Ədil xan İlisuyski
+
  |Digər adı              = Udil xan, Edil xan, Ədil xan İlisuyski
 
  |Doğum tarixi            = {{Doğum tarixi|1882|12| }}
 
  |Doğum tarixi            = {{Doğum tarixi|1882|12| }}
 
  |Doğum yeri              = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Nuxa qəzası]], {{Rusİmp}}
 
  |Doğum yeri              = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Nuxa qəzası]], {{Rusİmp}}
 
  |Vəfat tarixi            = {{Vəfat tarixi|1970| | }}
 
  |Vəfat tarixi            = {{Vəfat tarixi|1970| | }}
−
  |Vəfat yeri              = Kirovabad (Gəncə), {{AzSSR}}, {{SSRİ}}
+
  |Vəfat yeri              = Kirovabad (indiki Gəncə), {{AzSSR}}, {{SSRİ}}
 
  |Vəfat səbəbi            =  
 
  |Vəfat səbəbi            =  
−
  |Dəfn yeri              =  
+
  |Dəfn yeri              = İmamzadə qəbiristanlığı
 
  |Vətəndaşlığı            = {{SSRİ}}
 
  |Vətəndaşlığı            = {{SSRİ}}
−
  |Həyat yoldaşı          = Bilqeys xanım Mehrəli bəy qızı
+
  |Həyat yoldaşı          =  
−
  |Uşağı                  = Firdovsi (Bilqeys xanımdan), iki oğlan (ikinci arvaddan)
+
1.Özünün əmisi qızı (türkiyəli xanım)<br/>
 +
2. Bilqeyis xanım Mehrəli bəy qızı
 +
  |Uşağı                  =  
 
  |Partnyoru              =  
 
  |Partnyoru              =  
 
  |Atası                  = Əhməd xan
 
  |Atası                  = Əhməd xan
Sətir 21: Sətir 23:
 
  |Milliyəti              =  
 
  |Milliyəti              =  
 
  |Dini                    =  
 
  |Dini                    =  
−
  |İxtisası                =  
+
  |İxtisası                = zootexnik
−
  |Təhsili                = {{*}} [[:ru:Императорский Новороссийский университет|Novorossiya İperator Universiteti]] (Odessa), yaxud Leyspsik Universiteti (Almaniya), zootexnik ixtisası (1904–1907)
+
  |Təhsili                = {{*}} [[:ru:Императорский Новороссийский университет|Novorossiya İperator Universiteti]] (Odessa){{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }} (1904–1907); yaxud Leyspsik Universiteti (Almaniya), zootexnik ixtisası {{Sfn|İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)|2012|s=334}}; yaxud Sankt-Peterburq Universiteti{{Sfn|ŞMASL, 2-ci kitab|2009|s=212-213}}<ref name=Q1 group=qeyd/>
 
  |Fəaliyyəti              =  
 
  |Fəaliyyəti              =  
 
  |Fəaliyyət illəri        =  
 
  |Fəaliyyət illəri        =  
 
  |Tanınır                =  
 
  |Tanınır                =  
 
  |Mükafatları            =  
 
  |Mükafatları            =  
−
  |Adının digər versiyası  = <!--Burada şəxsin ad və familiyasının digər yazılış formaları göstərilməlidir; Məsələn, şəxsin adı ''Məmməd Əliyev''dirsə, bura '''Memmed Eliyev''', Mammad Aliyev və s. bu kimi adlar yazmaq olar. Çünki internetdə axtarış edilərkən, çox vaxt ingilis əlifbasında olmayan hərflərin (ə, ü, ö və s.) əvəzinə başqa hərflər yazılır  -->
+
  |Adının digər versiyası  = <!--Burada şəxsin ad və familiyasının digər yazılış formaları göstərilməlidir; Məsələn, şəxsin adı ''Məmməd Əliyev''dirsə, bura '''Memmed Eliyev''', Mammad Aliyev və s. bu kimi adlar yazmaq olar. Çünki internetdə axtarış edilərkən, çox vaxt ingilis əlifbasında olmayan hərflərin (ə, ü, ö və s.) əvəzinə başqa hərflər yazılır  --> {{dil-ru|Адил-Хан Елисуйский}}
−
  |İmzası                  =  
+
  |İmzası                  = Ədil_xan,_imza.jpg
 +
|İmzanın izahı          = 30 noyabr 1918-ci il tarixli sənəddə imzası.
 
  |Saytı                  =  
 
  |Saytı                  =  
 
  |Commons                =  
 
  |Commons                =  
 
}}
 
}}
−
'''Ədil xan Sultanov''' (1882–1970) — atçılıq sahəsi üzrə tanınmış mütəxəssis. Həm İlisu sultanlarının, həm Şəki xanlarının, həm də Xoyskilərin nəslindən idi
+
'''Ədil xan Yelisuyski''' (1882–1970) — atçılıq sahəsi üzrə tanınmış mütəxəssis və iş adamı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918–1920) Nuxa şəhər idarəsinin başçısı vəzifəsində çalışmışdır. Həm İlisu sultanlarının, həm Şəki xanlarının, həm də Xoyskilərin nəslindən idi.
  
 
==Haqqında məlumatlar==
 
==Haqqında məlumatlar==
−
1882-ilin dekabr ayında [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub.  
+
1882-ilin dekabr ayında{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }} [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub.  
  
−
1891-ci ildə – 9 yaşı olarkən, 31 yaşlı atası vəfat edib.
+
1891-ci ildə – 9 yaşı olarkən, 31 yaşlı atası vəfat edib{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}.
  
 
===Təhsili===
 
===Təhsili===
−
1901-ci ildə Tiflis real  məktəbini bitirib.
+
1901-ci ildə Tiflis real  məktəbini bitirib{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}.
  
−
1904 – 1907-ci illərdə bir məlumata görə [[:ru:Императорский Новороссийский университет|Novorossiya İperator Universitetində]] (Odessa), digər məlumatlara görə isə Leypsiq Universitetində (Almaniya) zootexnik ixtisası üzrə təhsil alıb.
+
1904 – 1907-ci illərdə [[:ru:Императорский Новороссийский университет|Novorossiya İmperator Universitetində]] (Odessa){{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}, yaxud nə vaxtsa Leypsiq Universitetində (Almaniya) zootexnik ixtisası üzrə{{Sfn|İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)|2012|s=334}}, yaxud nə vaxtsa Sankt-Peterburqdakı ali təhsil müəssisələrindən birində{{Sfn|ŞMASL, 2-ci kitab|2009|s=212-213}} təhsil alması barədə məlumatlar var, lakin bu məlumatlardan hansısa birinin təsdiqlənməsi hələlik mümkün olmamışdır<ref name=Q1 group=qeyd/>.
  
 
===Əmək fəaliyyəti===
 
===Əmək fəaliyyəti===
−
1907-ci ildə Nuxanın 7 verstliyində, atasının şərəfinə onun adını daşıyan Əhmədbəyli at zavodunu (atçılıq təsərrüfatı) yaradıb. Bir neçə ildən sonra həmin zavodu [[Daşüz|Daşüz kəndinə]] köçürüb.  
+
1907-ci ildə Nuxanın 7 verstliyində, atasının şərəfinə onun adını daşıyan Əhmədbəyli at zavodunu (atçılıq təsərrüfatı) yaradıb. Bir neçə ildən sonra həmin zavodu [[Daşüz|Daşüz kəndinə]] köçürüb{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}.  
  
−
1914-cü ildə onun at zavodunda 300 başdan artıq at olub. Birinci Dünya müharibəsinin başlanmasından sonra bu atlardan əvvəl 60, sonra 40, daha sonra 25 başını rus ordusuna verib.
+
1914-cü ildə onun at zavodunda 300 başdan artıq at olub. Lakin Birinci Dünya müharibəsinin başlanmasından sonra bu atlardan əvvəl 60, sonra 40, daha sonra 25 başını rus ordusuna verib{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}.
  
−
1920-ci ildə Azərbaycanda sovet hökumətinin qurulmasından sonra isə onun yerdə qalan 160 baş atdan ibarət at zavodu milliləşdirilib. Lakin bu təsərrüfatın idarə edilməsinə elə özü də rəhbər təyin edilib və 1928-ci ilədək həmin vəzifədə qalıb.
+
1918-ci ilin noyabr ayında Nuxa şəhər idarəsinin başçısı idi<ref name=Q2 group=qeyd/>.
  
−
1928-ci ildə Tiflisə köçüb və Zaqafqaziya SFSR Kənd təsərrüfatı nazirliyində atçılıq sahəsi üzrə müxtəlif vəzifələrdə çalışıb.
+
1920-ci ilin aprel ayında da Nuxa şəhərinin başçısı vəzifəsində çalışması barədə məlumatlar var<ref name=Q3 group=qeyd/>.
 +
 
 +
1920-ci ildə Azərbaycanda sovet hökumətinin qurulmasından sonra onun yerdə qalan 160 baş atdan ibarət atçılıq təsərrüfatı milliləşdirilib. Lakin bu təsərrüfatın idarə edilməsinə elə özü də rəhbər təyin olunub və 1928-ci ilədək həmin vəzifədə saxlanılıb{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}.
 +
 
 +
14 fevral 1928-ci il tarixdə Tiflisə köçüb{{Sfn|Nəbiyev Ə.||s=295 }}, əvvəl bir müddət ZSFSR Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində, sonra isə uzun müddət digər kənd təsərrüfatı qurumlarında atçılıq sahəsi üzrə müxtəlif vəzifələrdə çalışıb{{Sfn|İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)|2012|s=334}}.
  
 
===Ailəsi===  
 
===Ailəsi===  
−
[[Fayl:Ədil xan.jpg|260px|thumb|Ədil xan (solda, ayaq üstə); Mehrəli bəy – Ədil xanın qayınatası (solda, oturan yerdə), Xanoğlan bəy – Ədil xanın qaynı və Mehrəli bəyin oğlu (sağda, ayaq üstə); Bilqeys xanım – Ədil xanın arvadı, Mehrəli bəyin qızı və Xanoğlan bəyin bacısı (oturan yerdə, sağda) ]]
+
[[Fayl:Ədil xan.jpg|260px|thumb|Ədil xan (solda, ayaq üstə); Mehrəli bəy – Ədil xanın qayınatası (solda, oturan yerdə); Xanoğlan bəy – Ədil xanın qaynı və Mehrəli bəyin oğlu (sağda, ayaq üstə); Bilqeyis xanım – Ədil xanın arvadı, Mehrəli bəyin qızı və Xanoğlan bəyin bacısı (oturan yerdə, sağda). ]]
−
İki dəfə ailə qurub.
+
[[Fayl:Tuti Ədil xan qızı.jpeg|260px|thumb|Tuti Ədil xan qızı (solda, oturan yerdə), arxasındakı nəvəsidir (qızının qızı). Üçüncü şəxs isə Şəkidən Türkiyəyə getmiş Müqabil Baqiyevdir. 1999-cu il, Türkiyə.]]
  
−
Birinci arvadı Bilqeys xanım Mehrəli bəy qızından doğulmuş qızı Firdovsi Azərbaycanın sovetləşməsindən sonra Türkiyədə qalıb (1960-cı illərdə bir dəfə Kirovabada (indiki Gəncə) gəlib və atası ilə görüşüb). İkinci arvadından doğulmuş iki oğlu isə özü ilə birlikdə Kirovabadda yaşayıb.
+
İki dəfə ailə qurub. Birinci arvadı Türkiyədən olub və öz əmisi qızı idi<ref name=Q4 group=qeyd/>. Lakin qısamüddətli evlilikdən sonra o, boşanaraq Türkiyəyə qayıdıb və Ədil xandan doğduğu qızını da özü ilə Türkiyəyə aparıb<ref name=Q5 group=qeyd/>. İkinci arvadı qazaxlı Bilqeyis xanım Mehrəli bəy qızı olub. Bu arvadından isə iki oğlu doğulub<ref name=Q6 group=qeyd/>.
 +
 
 +
Ədil xanın hansısa arvadından doğulmuş bir qızı isə uşaq yaşında ikən vəfat edib və Ədil xanın Nuxadakı evinin (Sarıtorpaq məhəlləsində, Gödək minarənin yaxınlığında) həyətindəki kiçik məscidin<ref name=Q7 group=qeyd/> yanında dəfn olunub<ref name=Q8 group=qeyd/>.
  
 
=== Vəfatı===
 
=== Vəfatı===
−
1970-ci ildə – 88 yaşında, Kirovabadda (indiki Gəncə) vəfat edib.
+
1970-ci ildə – 88 yaşında, Kirovabadda (indiki Gəncə) vəfat edib. Oradakı İmamzadə qəbiristanlığında, arvadı Bilqeyisin qəbrinin yanında dəfn olunub.
  
−
====Nəsil şəcərəsi====
+
===Nəsil şəcərəsi===
 
<div style="height:auto; overflow:auto; ">  
 
<div style="height:auto; overflow:auto; ">  
 
<br/>
 
<br/>
 
{{chart/start|summary=Xoyskilər}}
 
{{chart/start|summary=Xoyskilər}}
−
{{chart|border=1| | | | | | | |i|y|t| | | | | | | | | | | | | |i= [[İsmayıl xan]] |t=Hacı Tuti ağa}}
+
{{chart|border=1| | | | | | | |i|y|t| | | | | | | | | | | | | |i= [[İsmayıl xan]] |t=[[Hacı Tuti ağa]]}}
 
{{chart|border=1| | | | | | | | |,|-|^|-|-|-|-|-|.| | | | | | | | | | | | | }}
 
{{chart|border=1| | | | | | | | |,|-|^|-|-|-|-|-|.| | | | | | | | | | | | | }}
 
{{chart|border=1| | | |i|y|sa| |z|y|sk|~|zH| | | | | | | |sa= Səadət bəyim |i=[[İsgəndər xan Xoyski]]|sk=Səkinə bəyim|z=? |zH= əvvəl [[Zaman bəy Şeyxəlibəyov]], sonra Həsən xan Sultanov}}
 
{{chart|border=1| | | |i|y|sa| |z|y|sk|~|zH| | | | | | | |sa= Səadət bəyim |i=[[İsgəndər xan Xoyski]]|sk=Səkinə bəyim|z=? |zH= əvvəl [[Zaman bəy Şeyxəlibəyov]], sonra Həsən xan Sultanov}}
Sətir 78: Sətir 87:
 
{{chart|border=1| | | | |a| | | | | | | | | | | | | | | | | |a=Azad Xan-Xoyski (Cahangirli)}}
 
{{chart|border=1| | | | |a| | | | | | | | | | | | | | | | | |a=Azad Xan-Xoyski (Cahangirli)}}
 
{{chart/end}}</div>
 
{{chart/end}}</div>
 +
 +
== Qeydlər ==
 +
{{İstinad siyahısı
 +
|group=qeyd
 +
|refs=
 +
<ref name=Q1>Təhsili ilə bağlı təsdiqedici sənədlərin aşkar edilməməsi səbəbindən onun adı Misir Mərdanovla [[Ədalət Tahirzadə|Ədalət Tahirzadənin]] “1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (ensiklopedik soraq kitabı)” kitabına da düşməmişdir.</ref>
 +
 +
<ref name=Q2>[[Ədalət Tahirzadə|Professor Ədalət Tahirzadənin]] öz şəxsi arxivindən Şəki Ensiklopediyasına təqdim etdiyi Nuxa şəhər idarəsinin 30 noyabr 1918-ci il tarixli bir sənədindən (sənəd rus dilindədir) məlum olur ki həmin vaxt Nuxa şəhər idarəsinin rəisi Ədil xan Yelisuyski idi və  Nuxa şəhər idarəsinin rəisi olaraq sənədi özü imzalamışdır.</ref>
 +
 +
<ref name=Q3>Deyilənə görə özü deyibmiş ki, XI Qızıl Ordu Nuxaya yaxınlaşarkən, Nuxanın 12 km-liyində – Qarasuda, onları qarşılayıb və özünü Nuxa şəhərinin başçısı kimi təqdim edib {{Harvnb|ŞMASL, 2-ci kitab|2009|p=214}}.</ref>
 +
 +
<ref name=Q4>Əmisi qızından doğulmuş qızının adının “Firovsi” {{Harvnb|İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)|2012|s=336}}, yaxud “Qədəm”{{Harvnb|ŞMASL, 2-ci kitab|2009|s=216}} olması barədə məlumatlar var. Lakin 1999-cu ildə Şəkidən Türkiyəyə getmiş Müqabil Baqiyev orada Ədil xanın “Tuti” adlı ahıl yaşlı qızı ilə və Tutinin nəvəsi (qızının qızı) ilə görüşmüşdür. Digər məlumatlara görə isə elə həmin illərdə Şəkidən Türkiyəyə getmiş Roza adlı qadın (Abdulla Həşimovun həyat yoldaşı) İstanbul Universitetində oxuyan öz oğlu Abidinlə orada Ədil xanın “Firdovsi” adlı qızı ilə görüşmüş, bu görüşdə Firdovsinin Almaniyada yaşayan oğlu da iştirak etmiş və bu görüşdə Firdovsi öz qız nəvəsinin İngiltərə şahzadəsi ilə evlənməsi barədə onlara məlumat vermişdir {{Harvnb|İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)|2012|s=336}}.</ref>
 +
 +
<ref name=Q5>Bir məlumata görə 1960-cı illərdə bir dəfə Kirovabada (indiki Gəncə) gəlmiş və atası ilə görüşmüş {{Harvnb|İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)|2012|p=336}}, digər məlumata görə isə 1963-cü ildə atası ilə görüşmək istəmiş, amma icazə ala bilməmişdir {{Harvnb|ŞMASL, 2-ci kitab|2009|p=216}}.</ref>
 +
 +
<ref name=Q6>Ədil xanın Bilqeyis xanımdan doğulmuş bir oğlunun adı Əhmədxan, ikinci oğlunun adı isə Məmmədxan olmuşdur.</ref> 
 +
 +
<ref name=Q7>Ehtimal olunur ki həmin məscidi [[Hacı Tuti ağa]] tikdirmişdir.</ref>
 +
 +
<ref name=Q8>Bəzi məlumatlara görə Ədil xan 1950-ci illərin sonu 1960-cı illər arasında Nuxada yaşayarkən həmin qəbri açmış, sümükləri hansısa qəbiristanlığa köçürmüşdür {{Harvnb|ŞMASL, 2-ci kitab|2009|p=215}}.</ref>
 +
}}
 +
 +
== İstinadlar ==
 +
{{İstinad siyahısı}}
  
 
== Ədəbiyyat ==
 
== Ədəbiyyat ==
 
# {{kitab3
 
# {{kitab3
 
  | müəllif        = [[Əhməd Nəbiyev|Nəbiyev Ə.]]
 
  | müəllif        = [[Əhməd Nəbiyev|Nəbiyev Ə.]]
−
  | hissə          = Конный завод в «Ахмедбейли»
+
  | hissə          = {{abbr|'''Конный завод в «Ахмедбейли»'''|İstinad edilən səhifəyə keçid|0}}
 
  | hissənin linki  = https://archive.org/details/0_20231110/page/n308/mode/1up
 
  | hissənin linki  = https://archive.org/details/0_20231110/page/n308/mode/1up
 
  | başlıq          = Əhməd Nəbiyevin qələmə aldığı Şəki haqqında tarixi-etnoqrafik materiallar (əlyazma)
 
  | başlıq          = Əhməd Nəbiyevin qələmə aldığı Şəki haqqında tarixi-etnoqrafik materiallar (əlyazma)
Sətir 92: Sətir 125:
 
  | yer            =  
 
  | yer            =  
 
  | nəşriyyat      =  
 
  | nəşriyyat      =  
−
  | il              = təx. 1970.
+
  | il              =  
 
  | cild            =
 
  | cild            =
 
  | səhifə          =
 
  | səhifə          =
Sətir 107: Sətir 140:
 
# {{kitab3
 
# {{kitab3
 
  | müəllif        =  
 
  | müəllif        =  
−
  | hissə          = Ədilxan İlisuyski (1888–1970)
+
  | hissə          = {{abbr|'''Ədilxan İlisuyski (1888–1970)'''|İstinad edilən hissəyə keçid|0}}
 
  | hissənin linki  = http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=271424&pno=334
 
  | hissənin linki  = http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=271424&pno=334
 
  | başlıq          = İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)
 
  | başlıq          = İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)
Sətir 128: Sətir 161:
 
  | archiveurl      = https://web.archive.org/web/20240127132700/http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=271424&pno=334
 
  | archiveurl      = https://web.archive.org/web/20240127132700/http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=271424&pno=334
 
  | archivedate    = 27.01.2024
 
  | archivedate    = 27.01.2024
−
  | ref            =  
+
  | ref            = İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı)
 
}}
 
}}
−
# {{kitab3
+
# {{ŞMASL|2|212-218|Ədil xan}}
 +
 
 +
==Həmçinin, bax:==
 +
{{kitab3
 
  | müəllif        = [[:az:Akif Salamoğlu|Salamoğlu A.]]
 
  | müəllif        = [[:az:Akif Salamoğlu|Salamoğlu A.]]
 
  | hissə          =  
 
  | hissə          =  
 
  | hissənin linki  =  
 
  | hissənin linki  =  
−
  | başlıq          = Ədil xan
+
  | başlıq          = {{abbr|'''Ədil xan'''|İstinad edilən mənbəyə keçid|0}}
 
  | orijinal        =  
 
  | orijinal        =  
 
  | link            = https://issuu.com/kitabxana/docs/edil_xan_-_roman
 
  | link            = https://issuu.com/kitabxana/docs/edil_xan_-_roman
Sətir 155: Sətir 191:
 
  | ref            =  
 
  | ref            =  
 
}}
 
}}
 +
 +
===Video===
 +
<youtube width="300" height="180">uiwcH2QMerI</youtube>
  
 
{{Yoxlanılmış məqalə}}
 
{{Yoxlanılmış məqalə}}
  
 
{{Çapa hazır məqalə}}
 
{{Çapa hazır məqalə}}
 +
 +
{{Akademik məqalə}}
  
 
[[az:Ədil xan]]
 
[[az:Ədil xan]]

Səhifəsinin 17:18, 25 aprel 2024 tarixinə olan son halı

Ədil xan Sultanov
Yelisuyski Ədil xan Əhməd xan oğlu
Ədil xan Sultanov
Ədil xan Yelisuyski, 1915-ci il.
Digər adları Udil xan, Edil xan, Ədil xan İlisuyski
Doğum tarixi dekabr 1882(1882-12-00)
Doğum yeri Nuxa (indiki Şəki), Nuxa qəzası, Flag of Russia.svg Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi 1970(1970-Şablondakı doğum və ya ölüm tarixində texniki yanlışlıq var!-00)
Vəfat yeri Kirovabad (indiki Gəncə), Flag of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic (1956–1991).svg Azərbaycan SSR, Flag of the Soviet Union.svg SSRİ
Dəfn yeri İmamzadə qəbiristanlığı
Həyat yoldaşları

1.Özünün əmisi qızı (türkiyəli xanım)

2. Bilqeyis xanım Mehrəli bəy qızı
Atası Əhməd xan
Anası Pəri xanım
Vətəndaşlıq Flag of the Soviet Union.svg SSRİ
İxtisası zootexnik
Təhsili  • Novorossiya İperator Universiteti (Odessa)[1] (1904–1907); yaxud Leyspsik Universiteti (Almaniya), zootexnik ixtisası [2]; yaxud Sankt-Peterburq Universiteti[3][qeyd 1]
Avtoqraf 30 noyabr 1918-ci il tarixli sənəddə imzası.
Adının digər versiyası rus.: Адил-Хан Елисуйский

Ədil xan Yelisuyski (1882–1970) — atçılıq sahəsi üzrə tanınmış mütəxəssis və iş adamı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918–1920) Nuxa şəhər idarəsinin başçısı vəzifəsində çalışmışdır. Həm İlisu sultanlarının, həm Şəki xanlarının, həm də Xoyskilərin nəslindən idi.

Haqqında məlumatlar

1882-ilin dekabr ayında[1] Nuxada (indiki Şəki) anadan olub.

1891-ci ildə – 9 yaşı olarkən, 31 yaşlı atası vəfat edib[1].

Təhsili

1901-ci ildə Tiflis real məktəbini bitirib[1].

1904 – 1907-ci illərdə Novorossiya İmperator Universitetində (Odessa)[1], yaxud nə vaxtsa Leypsiq Universitetində (Almaniya) zootexnik ixtisası üzrə[2], yaxud nə vaxtsa Sankt-Peterburqdakı ali təhsil müəssisələrindən birində[3] təhsil alması barədə məlumatlar var, lakin bu məlumatlardan hansısa birinin təsdiqlənməsi hələlik mümkün olmamışdır[qeyd 1].

Əmək fəaliyyəti

1907-ci ildə Nuxanın 7 verstliyində, atasının şərəfinə onun adını daşıyan Əhmədbəyli at zavodunu (atçılıq təsərrüfatı) yaradıb. Bir neçə ildən sonra həmin zavodu Daşüz kəndinə köçürüb[1].

1914-cü ildə onun at zavodunda 300 başdan artıq at olub. Lakin Birinci Dünya müharibəsinin başlanmasından sonra bu atlardan əvvəl 60, sonra 40, daha sonra 25 başını rus ordusuna verib[1].

1918-ci ilin noyabr ayında Nuxa şəhər idarəsinin başçısı idi[qeyd 2].

1920-ci ilin aprel ayında da Nuxa şəhərinin başçısı vəzifəsində çalışması barədə məlumatlar var[qeyd 3].

1920-ci ildə Azərbaycanda sovet hökumətinin qurulmasından sonra onun yerdə qalan 160 baş atdan ibarət atçılıq təsərrüfatı milliləşdirilib. Lakin bu təsərrüfatın idarə edilməsinə elə özü də rəhbər təyin olunub və 1928-ci ilədək həmin vəzifədə saxlanılıb[1].

14 fevral 1928-ci il tarixdə Tiflisə köçüb[1], əvvəl bir müddət ZSFSR Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində, sonra isə uzun müddət digər kənd təsərrüfatı qurumlarında atçılıq sahəsi üzrə müxtəlif vəzifələrdə çalışıb[2].

Ailəsi

Ədil xan (solda, ayaq üstə); Mehrəli bəy – Ədil xanın qayınatası (solda, oturan yerdə); Xanoğlan bəy – Ədil xanın qaynı və Mehrəli bəyin oğlu (sağda, ayaq üstə); Bilqeyis xanım – Ədil xanın arvadı, Mehrəli bəyin qızı və Xanoğlan bəyin bacısı (oturan yerdə, sağda).
Tuti Ədil xan qızı (solda, oturan yerdə), arxasındakı nəvəsidir (qızının qızı). Üçüncü şəxs isə Şəkidən Türkiyəyə getmiş Müqabil Baqiyevdir. 1999-cu il, Türkiyə.

İki dəfə ailə qurub. Birinci arvadı Türkiyədən olub və öz əmisi qızı idi[qeyd 4]. Lakin qısamüddətli evlilikdən sonra o, boşanaraq Türkiyəyə qayıdıb və Ədil xandan doğduğu qızını da özü ilə Türkiyəyə aparıb[qeyd 5]. İkinci arvadı qazaxlı Bilqeyis xanım Mehrəli bəy qızı olub. Bu arvadından isə iki oğlu doğulub[qeyd 6].

Ədil xanın hansısa arvadından doğulmuş bir qızı isə uşaq yaşında ikən vəfat edib və Ədil xanın Nuxadakı evinin (Sarıtorpaq məhəlləsində, Gödək minarənin yaxınlığında) həyətindəki kiçik məscidin[qeyd 7] yanında dəfn olunub[qeyd 8].

Vəfatı

1970-ci ildə – 88 yaşında, Kirovabadda (indiki Gəncə) vəfat edib. Oradakı İmamzadə qəbiristanlığında, arvadı Bilqeyisin qəbrinin yanında dəfn olunub.

Nəsil şəcərəsi


 
 
 
 
 
 
 
İsmayıl xan
 
Hacı Tuti ağa
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
İsgəndər xan Xoyski
 
Səadət bəyim
 
?
 
Səkinə bəyim
 
əvvəl Zaman bəy Şeyxəlibəyov, sonra Həsən xan Sultanov
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Səltənət bəyim
 
Cahangir xan Xoyski
 
Səltənət bəyim
 
 
 
 
 
 
 
 
Əhməd xan
 
Pəri xanım
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Əfşan xanım
 
Əmiraslan xan Xoyski
 
Sara bəyim
 
Sehran bəyim
 
Teymur xan
 
Ədil xan
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cəfər ağa
 
Bilqeyis bəyim
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Azad Xan-Xoyski (Cahangirli)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Qeydlər

  1. ↑ 1,0 1,1 Təhsili ilə bağlı təsdiqedici sənədlərin aşkar edilməməsi səbəbindən onun adı Misir Mərdanovla Ədalət Tahirzadənin “1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (ensiklopedik soraq kitabı)” kitabına da düşməmişdir.
  2. ↑ Professor Ədalət Tahirzadənin öz şəxsi arxivindən Şəki Ensiklopediyasına təqdim etdiyi Nuxa şəhər idarəsinin 30 noyabr 1918-ci il tarixli bir sənədindən (sənəd rus dilindədir) məlum olur ki həmin vaxt Nuxa şəhər idarəsinin rəisi Ədil xan Yelisuyski idi və Nuxa şəhər idarəsinin rəisi olaraq sənədi özü imzalamışdır.
  3. ↑ Deyilənə görə özü deyibmiş ki, XI Qızıl Ordu Nuxaya yaxınlaşarkən, Nuxanın 12 km-liyində – Qarasuda, onları qarşılayıb və özünü Nuxa şəhərinin başçısı kimi təqdim edib (ŞMASL, 2-ci kitab, 2009, s. 214).
  4. ↑ Əmisi qızından doğulmuş qızının adının “Firovsi” (İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı), 2012), yaxud “Qədəm”(ŞMASL, 2-ci kitab, 2009) olması barədə məlumatlar var. Lakin 1999-cu ildə Şəkidən Türkiyəyə getmiş Müqabil Baqiyev orada Ədil xanın “Tuti” adlı ahıl yaşlı qızı ilə və Tutinin nəvəsi (qızının qızı) ilə görüşmüşdür. Digər məlumatlara görə isə elə həmin illərdə Şəkidən Türkiyəyə getmiş Roza adlı qadın (Abdulla Həşimovun həyat yoldaşı) İstanbul Universitetində oxuyan öz oğlu Abidinlə orada Ədil xanın “Firdovsi” adlı qızı ilə görüşmüş, bu görüşdə Firdovsinin Almaniyada yaşayan oğlu da iştirak etmiş və bu görüşdə Firdovsi öz qız nəvəsinin İngiltərə şahzadəsi ilə evlənməsi barədə onlara məlumat vermişdir (İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı), 2012).
  5. ↑ Bir məlumata görə 1960-cı illərdə bir dəfə Kirovabada (indiki Gəncə) gəlmiş və atası ilə görüşmüş (İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı), 2012, s. 336), digər məlumata görə isə 1963-cü ildə atası ilə görüşmək istəmiş, amma icazə ala bilməmişdir (ŞMASL, 2-ci kitab, 2009, s. 216).
  6. ↑ Ədil xanın Bilqeyis xanımdan doğulmuş bir oğlunun adı Əhmədxan, ikinci oğlunun adı isə Məmmədxan olmuşdur.
  7. ↑ Ehtimal olunur ki həmin məscidi Hacı Tuti ağa tikdirmişdir.
  8. ↑ Bəzi məlumatlara görə Ədil xan 1950-ci illərin sonu 1960-cı illər arasında Nuxada yaşayarkən həmin qəbri açmış, sümükləri hansısa qəbiristanlığa köçürmüşdür (ŞMASL, 2-ci kitab, 2009, s. 215).

İstinadlar

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Nəbiyev Ə., s. 295.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı), 2012, s. 334.
  3. ↑ 3,0 3,1 ŞMASL, 2-ci kitab, 2009, s. 212-213.

Ədəbiyyat

  1. Nəbiyev Ə. Конный завод в «Ахмедбейли» // Əhməd Nəbiyevin qələmə aldığı Şəki haqqında tarixi-etnoqrafik materiallar (əlyazma).
  2. Ədilxan İlisuyski (1888–1970) // İlisu (ensiklopedik məlumat kitabı) / Murtuzayev S.M. (tərtibçi). — İkinci nəşr. — Bakı: Vətən, 2012. — Səhifələrin sayı:  416. — Səh.: 334 – 336. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 27 yanvar 2024.
  3. Ədil xan // Şəkidə məhəllə adları, soyadlar və ləğəblər / Zəkəriyyə Əlizadə, Ulduz Mürşüdova və Kamil Adışirinov. — AMEA Şəki Regional Elmi Mərkəzi. — Bakı: Nafta–Press, 2009. — 2 kitab. — II  kitab. — Səhifələrin sayı:  605. — Səh.: 212-218. — 500 nüsx. — ISBN 5-8066-1708-4.

Həmçinin, bax:

Salamoğlu A. Ədil xan. — Bakı: Şərq – Qərb, 2008. — Səhifələrin sayı:  288. — 200 nüsx.

Video

Mənbə — "https://shaki.info/wiki/index.php?title=Ədil_xan_Yelisuyski&oldid=62379"